• sinema ve film yapımcılarının özel taleplerini karşılamak için yine özel olarak tasarlanıp üretilmiş lens veya objektiflerdir. kendilerine has optik tasarımları ile devamlı olarak hareketi kaydederler ve olağanüstü video kalitesi sunarlar. optik dizayn, tasarım ve diğer özellikleri açısından fotoğraf lenslerine göre son derece üstündürler. tüm bu özellikleri ile en nihayetinde sinema sektörü için vazgeçilmezdirler. marka ve modeline göre servet değeri taşıyabilirler.
    özellikle canon eos "1d" ve "5d" serisi ile sony alpha "a7" serisi full frame dslr ve mirrorless (aynasız) tip kameraların gösterdiği teknolojik gelişmelere paralel olarak günden güne popülerleşen video sektörüne yönelik çeşitleri ile bağımsız sinemacılar hatta profesyoneller tarafından tercih edilecek kalitede üretilen canon, sigma ve nisi gibi alternatif modelleri mevcut olup, yine öğrenciler ve yarı amatörler için fotoğraf lenslerinin modifiye edilmesi ile fazla harcama yapılmadan kullanılabilecek tarz ve yapıda cine lensler geliştirilmiştir. elbette samyang xeen serisi gibi daha ucuz olan alternatiflerin yeterliliği tartışmalıdır.

    genel olarak cine lenslerin özellikleri ve karakteristikleri 7 başlık altında incelenebilir. bunlar;
    1. profesyonel tasarım,
    2. sağlam ve dayanıklı yapı,
    3. hassas odak kontrolü,
    4. hassas diyafram ve ışık kontrolü,
    5. dahili zoom kontrolü,
    6. olağanüstü optik ve görüntü kalitesi,
    7. yüksek maliyet ve değer.

    bir cine lens yapısal olarak fotoğraf lenslerine benzeyebilir, ancak çok daha farklı fiziksel yapı ile optik özelliklere sahiptir. bu nedenle film yapımcıları başka bir lens kullanmak istemez.

    1. profesyonel tasarım:
    kendilerine özgü gövde yapıları ile üzerlerinde bulunan yazıları, işaretleri, manuel olarak ayarlama imkanı veren diyafram (iris), zoom ve odak (metraj-netleme) halkaları ile profesyonel fotoğraf lenslerinden çok daha ciddi görünürler.
    elbette bu dış görünüş ve kontroller dışında cine lensler, fotoğrafçıların kullandığı mevcut lenslerin kullanımı esnasında karşılaştıkları sorunların birçoğunu önleyebilen sofistike bir tasarıma sahiptir.

    2. sağlam ve dayanıklı yapı:
    bu lensler yoğun ve aynı zamanda dikkatli kullanım için üretilmiştir. tipik olarak gerçek bir sinema lensi, en zorlu hava koşullarında bile çekimin en iyi şekilde yapılmasına olanak veren dayanıklı, tamamen metal bir gövdeye sahiptir. bu nedenle fotoğraf lenslerine göre belirgin ölçüde daha büyük ve daha ağır olurlar.
    t-stop olarak ölçülmüş bir diyafram değerine sahiptirler. belirli standartlara dahil olan çapta üretilirler. bu sayede kameramanlar, çok sayıda ve çeşitli aksesuarlar ile farklı tip kameraları sorunsuz bir şekilde kullanabilirler.

    3. hassas odak (netleme-metraj) kontrolü:
    bir cine lensin en iyi ve en önemli özelliklerinden biri, hareketli nesneleri odaklamayı sürdürme veya mezopan olarak adlandırılan netliği, bir noktadan başka bir noktaya sorunsuz bir şekilde kaydırma (değiştirme) yetenekleridir.
    kameraman veya focus puller tarafından çekim esnasında net takibinin yapılması, odaklama halkasının yavaşça döndürülmesi ile nesnenin, "izlenerek" odakta tutulması şeklinde olur. bu işlem esnasında mevcut odak (netleme) halkalarının herhangi bir durma veya dayanma noktası olmadığından hareket eden bir nesneyi takip ederken uygun odaklamanın el ile kusursuz bir şekilde gerçekleştirilmesi ile verim alınması, kullanıcının tecrübesine ve hassas davranmasına bağlıdır. ayrıca üretim amaçları gereği normal fotoğraf lensleri bu konuda istenileni veremez ve haliyle yetersiz kalır.
    öte yandan bazı gelişmiş ve profesyonel amaçlı cine lensler üzerinde açıkça görülebilen işaretler ile sabit duraklarla donatılmış detaylı bir metraj (netleme) halkası bulunur. bu sayede tecrübeli kullanıcılar follow focus kullanmadan bile her seferinde doğru ve pürüzsüz bir odaklama yapabilirler.
    bu lenslerin üzerinde bulunan odaklama halkası, daha fazla ve hassas netlik araması ile takibi açısından en yakın odaklama mesafesinden sonsuza kadar geçen 270 derecelik dönmeye izin verir. bu yüksek dönme turundan dolayı odaklanma daha hassas, pürüzsüz ve istikrarlı olur. bu aynı zamanda odak solumasını önemli ölçüde azaltan bir etkendir. zaten cine lenslerin en büyük özelliği yine bu özel tasarımlarından dolayı sinema sektörü için istenmeyen ve netlik kaydırması esnasında kadraj içerisinde zoom etkisi yapan "focus breathing" (odak soluması) olarak adlandırılan lens sorununa sahip olmamalarıdır.
    cine lensler ayrıca "parfocal lensler"dir. bu sayede zoom lensler ile çalışılırken kadraj içerisinde bir noktaya netlik yapıldığında zoom yapılıp görüş açısı değiştirilse bile netlik kaçmaz, odaktan çıkmaz. günümüzde artık pek rastlanılmayan "varifocal lens"ler ise tersi bir durum olarak zoom esnasında kilitlenmiş netliği kaçırır ve her seferinde netlik kontrolünün tekrar yapılmasını zorunlu kılar. yakınlaştırma ve uzaklaştırma (zoom) sinematografinin kaçınılmaz bir parçası olduğu için, kullanılan zoom lensin ayarlanmış netliği kaçırmayıp odakta tutması büyük önem taşır.

    4. hassas diyafram ve ışık kontrolü:
    fotoğraf lenslerinin aksine cine lensler diyafram ve pozlama yetenekleri konusunda biraz daha farklı ve önemli bir konuma sahiptir. bu lenslerin diyafram değerleri "f" sayıları gibi odak uzunluğunun diyafram çapına bölünmesi (aydınlatma indisi) esasına göre teorik olarak değil, test ortamında ölçülmek suretiyle elektronik olarak bulunur. bu sayede objektiften geçen ışık miktarının tam ölçüsü tespit edilmiş olur. bunun sonucunda t-stop değerlerine sahip diyafram (iris) halkası ile donatılmışlardır. kısaca cine serisi lensler "t" (transmission) değerleri ile anılır ve kıymetlendirilir.
    cine lensler bu özellikleri ile pozlama üzerinde yüksek hassasiyetli manuel kontrol imkanı sağlar. aynı t-stop değerine sahip olan cine lensler sayesinde birden fazla zaman, mekan, ışık ve açı eşliğinde çekilen çoklu sahnelerin yaratacağı pozlama farklarının önüne geçilmiş ve sinema için "devamlılık" esas olduğundan, ortam ışığına bakılmaksızın her sahnedeki pozun korunması sağlanmış olur.
    ayrıca cine serisi lenslerin odak uzaklıkları ne olursa olsun üzerinde belirtilmiş olan t-stop değeri ne ise aynı değeri taşıyan diğer tüm cine lensleri ek düzeltme yapmadan kullanmak mümkündür.
    öte yandan cine lenslerin diyafram (iris) halkaları "tık"sız bir yapıya sabittir. bu çentiksiz yapıları sayesinde diyafram çok daha yumuşak bir şekilde ayarlanabilir ve sahnenin havası bozulmadan pozlamaya müdahale edilebilir.

    5. dahili zoom kontrolü:
    çoğu profesyonel ve zoom özellikli fotoğraf lenslerinde olduğu gibi, cine zoom lenslerinde bünyeleri üzerinde odak uzunluğu'nu değiştirmeye yarayan bir zoom halkası bulunur ve bu zoom mekanizması hareket ettirilmek suretiyle görüş açısı (angle of view) değiştirilir.
    ek olarak burada başka bir konu devreye girer ve genel olarak birbiri ile karıştırılır.
    bunlar görüş açısı (angle of view) ile görüş alanı (field of view) kavramlarıdır ve aslında farklıdır. angle of view (aov), üretilmiş bir lensin odak uzaklığına bağlı olarak verdiği ölçülmüş ve standartlaşmış açı değeridir ve kamera sensörü hangi boyutta olursa olsun değişmez.
    field of view (fov) ise kullanılan lensin odak uzaklığına bağlı olarak sunmuş olduğu görüş açısı değerinin, kullanılan kameranın sensör boyutuna göre değişmesi ile ortaya çıkan nihai bir alan görüşünü kapsar. yani full frame veya crop faktörlü bir sensör ile kullanıldığında aov değeri değişmezken fov değeri değişir ve kırpma faktöründen dolayı fov değeri küçülerek daha dar bir alanın görülmesine sebep olur.
    konuya dönecek olursak, bazı zoom objektiflerde kullanılan ve objektiflerin boyutlarına etki eden push-pull (itme-çekme) tarzı çalışan zoom sistemleri cine lenslerde kullanılmaz. onun yerine rotating (döner) zoom adı verilen ve mekanizmanın lens gövdesi içerisinde hareket etmesini sağlayan sistem kullanılmıştır. bu sayede lensin fiziki yapısında herhangi bir uzama, kısalma veya genişleme meydana gelmez.
    ek olarak bu özellik, kamera teçhizatının bağlandığı bir takım dengeleyici sistemlerin kullanımında büyük kolaylık sağlar.
    bu sayede cine lenslerin zoom mekanizma ve halkaları, tıpkı odak (metraj) ve diyafram (iris) halkaları gibi, her zaman pürüzsüz ve farklı görüş açıları arasında en yumuşak geçişleri sunacak şekilde hareket eder.

    6. olağanüstü optik ve görüntü kalitesi:
    bir lensin optik kalitesi, kullanılan merceklerin yapısına bağlıdır. en iyi fotoğraf lensleri genel olarak yüksek kaliteli camdan imal edilir ve sadece bu durum bile video için tek başına uygun bir seçenek halini alır. ancak bir sinema objektifinin optik performansı, normal çekim koşullarında benzer gibi görünse de, esasen gerçek performansları yüksek ve düşük ışık koşullarında belli olur.
    yüksek kaliteli merceklere sahip cine lensler, doğrudan güneş ışığı altında veya yüksek kontrasta sahip sahneler gibi zorlu aydınlatma koşullarına sahip ortamlarda çekim yapılmasına imkan verir. her ne kadar renk ve kontrast konusunda farklı marka ve modellerin yarattığı küçük farklılıklar olsa da, aynı marka cine lensler genellikle tutarlı bir görüntü çıkışına sahip olurlar. ayrıca kullanılan cam, element ve kaplama (coating) teknolojilerinin gelişmesine bağlı olarak oluşacak farklar artık belirgin değildir.
    cine lensler büyük görüntü çapları ile sensör yüzeyi boyunca (köşelerde bile) tam keskinliği sağlamak için üretilmiştir. ayrıca optik kusurlar, renk sapmaları, distorsiyon ve köşe kararması olarak bilinen vinyet etkisini azaltacak vaya ortadan kaldıracak şekilde tasarlanmışlardır. çünkü bunların hepsi video için oldukça dikkat çekicidir.
    çoğu film yapımcısı için bir gereklilik olmasa da, sinema lensleri aynı zamanda "sığ" veya "seçici" alan derinliği (shallow focus) yanında son derece güzel odak dışı bulanıklık (bokeh) ile etkileyici ışık parlamaları üretirler.

    7. yüksek maliyet ve değer:
    cine lensler ile ilgili en büyük dezavantaj maalesef çok maliyetli ve pahalı olmalarıdır. marka ve modeline göre premium serisi sinema lensler (canon cinema prime lens* veya arri / zeiss master prime lenses*) 100.000 dolar ve daha üzeri (250.000 usd) fiyatlara mal olabilirler. bu nedenle ve haliyle bazıları sadece "kiralamak" suretiyle alınıp kullanılabilirler.
    elbette cine lenslerin fotoğraf lensleri gibi daha uygun fiyatlı seçenekleri vardır.
    bunlar temel olarak değiştirilebilir lens teknolojisi içeren gövdeleri ile bazı profesyonel kamera işlevlerini bünyesinde barındıran dslr, aynasız ve kompakt (pocket cinema camera) sınıf dijital video ve film kameralarında kullanılabilir.
    modern sinema lenslerinin popülerliğinden dolayı, pek çok marka, cine lens ile cine-mod fotoğraf lensleri geliştirmiştir. böylece, cine lenslerin sunabileceği bazı fonksiyon ve faydaların kullanımına olanak tanınmıştır.

    sonuç:
    mobil cihazların günden güne gelişen fotoğraf ve video özellikleri karşısında sinema kameralarınının görüş açılarını simüle eden aparatlar (anamorphic lens), (kare filtre), daha profesyonel bir ses kaydı için harici mikrofonlar ve stabil bir çekim için gerekli olan elektronik gimballer gibi harici donanımların "cep telefonlarına" entegre edilmesi ile amatör ve bağımsız sinemacılığın gelişmesi hız kazanmış olsa da, profesyonel amaçlı her türlü lens ve ekipman için halen daha özel ilgi, bilgi ve en nihayetinde bütçe ihtiyacı su götürmez bir "gerçek"tir.
  • adettendir tanım; sinema - tv profesyonellerinin kaliteli görüntü için tercih ettiği lens türüdür.

    aynı zamanda bana sözlüğün ilk yıllarını hatırlatan, gözümü yaşartan başlıktır. sözlük formatı denen şeyi elbirliğiyle öylesine sikip atmışız ki, şu entry nostalji köşesi gibi geldi bi an. neyse ki bazı insanlar hala iyi niyetli, hala idealist...
  • kitlerinin türkiye'de bulunması çok zordur.
hesabın var mı? giriş yap