çocuk yetiştirmenin püf noktaları

• çocuk yetiştirmeyi unuttum ama nacizane aklımda kalanlar:
  
  - çocuğunuz olacağını anladığınız anda asla ama aslaaaa onu istememezlik etmeyin.
  anne ya da baba çocuğu istemezse çok ilginçtir, çocuk bunu anne karnında birkaç günlükken bile hissediyor. bu bilinç altına, belki de dnalarına işliyor.
  istenen, beklenen ve özlenen çocuk daima biraz daha şevkatli ve sevgi dolu oluyor( çok şımartılmamak kaydıyla)
  
  - onu o kadar çok sevdiğinizi söyleyin ki. sevginiz onun için hava, su ve yemek kadar doğal olsun. unutmayın çocuğun en büyük besini sevgidir. bu onun ilerde sevgi dolu olmasını ve bu sevgiyi topluma geri vermesini sağlar. çocuk bir bilgisayar gibidir. ne yüklerseniz printe bastığınızda verdiklerinizin çıktısını aynen alırsınız. sevgi verirseniz sevgi. nefret verirseniz nefret alırsınız.
  
  - onu büyüyüp kocaman olana kadar asla terk etmeyeceğinizi, terk etmek zorunda kalırsanız, bunun sizin elinizde olmayan nedenlerden olacağını, o zaman bile onu sonsuza dek koruyacağınızı söyleyiniz. çocukların en büyük korkusu özellikle ama özellikle annesinin onu terk etmesidir.
  bunun olmasının olanaksız olduğunu bilirse geceleri rahat ve huzur içinde uyur.
  
  - çocuğunuzu sık sık öpün, mümkün olan her an öpün. sevgiyi sonuna dek gösterin, gösterin ki sevgi göstermekte cimri olmamayı öğrensin.
  
  - onunla her türlü oyunu oynayın. en büyük arkadaşı olun. anne olun ama arkadaş da olun. emin olun bu arkadaşlık çocuğunuz kocaman olduğunda bile devam ediyor. kimseye anlatamadığı tüm dertlerini, sıkıntılarını size anlatmaya alışıyor.
  mutluluğunu , mutsuzluğunu sizinle paylaşıyor.
  biliyor ki dünyadaki en büyük dostu annesi...
  daha ne olsun.
  işte bu mutluluğun kaynağı.
  çünkü bir anne için evladı yaşam pınarıdır. güzel ve muhteşem olan o pınarı berrak ve tertemiz tutabilmeyi başarabilmekdir.
• her istediğini yapmayın
  
  çocuğun, senin çocuğun olması; senin, sonsuza yakın imkan sağlayabilme potansiyelinde olman, sana; topluma doyumsuz bi birey katma hakkını vermez.
  
  sonra o çocuk büyüyor, biz uğraşmak zorunda kalıyoruz. anasını babasını da sağlam bi anıyoruz.
• genelde atlaniyor ama, çocuk model alan varlıktır. ayna gibidir genelde, siz neyseyniz, onda olduğunuz şeye dair çok fazla izle karşılaşırsınız.
  bu minvalde, esas püf nokta kendinizi; iç barisini sağlamış, stabil ve dengeli bir ebeveyn kılmaktır.
  yani iyi anne baba olmak isteyen, ilk yatırımı kendine yapmalıdır bence. eğri ağaçta doğru meyve yetişmez.
  
  çocukla arkadaş gibi olmak bazen (mesela onunla oynarken) iyidir ama son tahlilde arkadaşı değil, ebeveynleriyiz.
  onun çok değişik arkadaşları var ve olacak zaten. ama bi tane anne-babasi var. ve temel ihtiyacı da anne babadır çocukların. o anlamda "arkadaş gibiyiz"i çok zorlamamak lazım.
  
  anne babanın iyi bir ekip olması da çok önemli bir faktör.
  boşanma veya ayrılık bile olsa, bu süreçler çok kanli-savasli- yıpratıcı da olsa, ona basit bir dille, ve diğer ebeveyni gömmeden izah etmelisiniz bunu mümkün mertebe.
  anne ve baba çocuğu besleyen kan damarları gibi. birinin diğerini kötülemesi, hakkında ileri geri konuşması, onu suçlaması ya da yakınması, çok fena bir durum çocuk acısından. beslenme kaynağını kesmek gibi çocuğun. bu durumda kötülüğü diğer ebeveyne değil, dimdirekt bi sekilde çocuğa yapmış oluyorsunuz. yapmayın.
  
  anne baba birbirini kollamali ve birbirlerinin arkasında durmalı. çocuk bir sınırla ya da tepkiyle karşılaştığında, anne ya da babadan (digerinden gizli) bir tolerans görmemeli. o tavır iki ebeveynde de çok net olmalı.
  gizli toleranslar kroniklestiginde, anne-çocuk ya da baba-çocuk ekibine döndürüyor işi. bu da çocuğun gelişimi acısından sağlıklı sayılmaz. onun yetişkin bir anne-babaya, kendi "cocuk"lugunu yasayabilmeye ihtiyacı var.
  
  çocuğu dinlemek, onunla iletişim halinde olmak çok önemli. ona bir birey gibi davranmak lazım en erken yaştan itibaren (ki öyledir zaten)
  çok fazla otorite, gereksiz seviyede kurallar kadar; otoritesiz bir yaklaşım, sınırsız bir özgürlük de çocuğa zarar verir.
  çocuklar sınır ister. ve sınırların içindeyken güvende hissederler.
  doğru bir rutininiz olmalı ona yaklaşımınızda. kurallara boğmayın, ama özgürlüğü de aşırı geniş tutup güvensiz bir ortam da yaratmayın onun icin.
  
  büyüme atakları veya düzen değişimi (kreşe başlama, okula başlama, tasinma, vs) dönemlerinde, ekstra ve geçici tepki dönemleri oluşabilir. bunlari dogru yonetebilmek onemlidir. sogukkanli olmak, durumun kontrolden fazlaca çıktığını hissederseniz, uzman yardımı almak önemlidir.
  
  dürüstlük çok çok önemli. yaptığı yanlış şeyleri bile gelip size anlatabilecek kadar rahat olması harika bi olay.
  yaptıgı kötü şeyleri değil ama, dürüstlüğünü hep takdir edin bu durumda.
  ve tabii her şeyde olduğu gibi, önce siz dürüst olmalısınız ona karşı, bunu ondan bekleyebilmek icin.
  
  dönüp dolaşıp aynı yere çıkıyoruz. ondan ne bekliyorsanız, aslında siz o olmalısınız en başta.
• 0-6 yaş arasında karşısında yaptığınız hareketlere ekstra özen gösterin. bu aralıkta az televizyon izletin. mümkün olduğunca tatile, gezilere çıkarın. örnek olabilecek modelde insanları evinize davet edin. yanında eşinizi sevin, öpün.
  
  yaslanacağı omuz olun. sevgisizlikle tehdit etmeyin. başarı ve başarısızlığı sevgisizlikle değil, takdir ederek öğretin. ona karşı sevginizin baki kalacağını bilmeli. diğer çocuklarla sosyalleştirin. kıyafetlerini seçmeyin, çıplak gezmek istiyorsa kısa cümlelerle toplum kurallarını hatırlatın. neyi yiyip neyi yemeyeceğine kendi karar vermeli (abur cubur dışında evde ne varsa yemek). sizi seviyorsa ve siz yiyorsanız, o da yiyecektir. yememeyi tercih ediyorsa üstüne gitmeyin, biraz aç kalırsa ölmez. eninde sonunda yiyecektir. bu tip davranışlar gösteriyorsa ilginizi ve sevginizi istiyordur. peşinde tabakla koşturmak veya kendine zarar vermekle bu ilgiyi sizden almasını beklemeyin. karşılıksız ilgi ve sevgiyi davranışlar bu noktaya gelmeden önce verin. yemiyorsan seni sevmem gibi tehditler savurmayın. bu bir yalan. onu her zaman seveceksiniz ve bunu bilmeli, ya bir gün beni sevmezse korkusunu yaşatmayın. ya da onun sevgisini kullanıp, yemezsen çok ağlar, üzülürüm. beni üzmek ister misin gibi yetişkin kararlarıyla boğmayın. karşısına geçip yemeğinizi yiyin. hm gerçekten bu lahana dolmasına bayılıyorum. galiba en sevdiğim yemek lahana dolması ve patlıcan. senin en sevdiğin yemek ne gibi diyaloglarla yemek masasını şenlendirin, fikirlerini dinleyin. düşüncelerini anlatırken dinleyin. o size sorduğunda siz düşüncenizi söyleyin. bence yanlış düşünüyorsun demeyin. aklında aile yapınıza uymayan bir fikir varsa telaş da etmeyin. 30 yaşında aynı fikirde olmayacak. sadece temel atıyorsunuz bu yaşta, bu çocuk ne olacak böyle diye korkmayın, siz temeli sağlam atın.
  
  diğer çocuklarla iyi veya kötü kıyaslamayın. herkesin farklı alanlarda iyi olabileceğini dile getirin. ve bebek gibi konuşmayın. karşınızda bir birey var ve tavrınızı buna göre takının. çocuğun sürekli yanaklarını poposunu sıkmayın. sakin sevin. çocuk birey olduğunun, sevildiğinin değer verildiğinin farkında olurken, diğerlerinin kendisinde bazen daha iyi olabileceğinin de farkında olmalı ve bu durumu hırsa dönüştürmemelidir.
  
  en önemlisi, erkek ve kız çocuklarınızı ayırmayın. hepsi aynı koşullarda sevilip, saygı görmeli.
• ozveri isteyen ve zor bir gorev olan cocugunuzu yetistirirken yardimci olabilecek notlardir.
  tulay1959 ablam kadar tecrubeli degilim, annem kadar da degilim, ne haddime ve kimseye akil vermek gibi bir niyetim yok ama corbada tuzum bulunsun dedim kendi tecrubelerimden.
  
  -yemeyi istemedigi gidalari zorlamayin, sevmedigi sebzeyi farkli $ekilde pi$irin, tabagi susleyin bakin nasil yiyecek. kesinlikle sevmedigi bir yiyecek varsa da zorlamayin ba$ka $eyler yesin.
  
  -bir$eyi yapmasini istemediginizde sakin bagirmayin ama sesiniz biraz sert ciksin, gozlerine bakin bunu soylerken ve her zararli bir$ey yaptiginda ayni ses tonunu kullanin. bir$eye hayir dediyseniz devamini getirin. hayir hayirdir.
  
  -uyku saatine onem verin ki o da anlasin onemini. misafirlige giderseniz dahi satinde uyuyabilecegi bir ortam olsun. inanin siz azmederseniz ilk bir-iki seferden sonra vucut saati ali$tigindan kendisi yatmak istiyor. buna 1 ya$indan once ba$layin. gunluk uykulari icin de duzen olsun. bebekler duzeni sever.
  
  -emzik kullaniyorsa da 1 ya$indan sonraya birakmayin yoksa hatirlamasi ve ihtiyac duymasi daha kolay.
  
  -uyuturken sallamayin. 5 ya$ina kadar sallanan cocuk gordum, yanli$. sallanmadan uyuyamaz sonra. alti temiz karni toksa ve saati gemi$se yatagina yatirin ve kendi kendine uyumasina ali$tirin.
  
  -her$eye muhalefet ya$ina gediginde ki bizimkinde bu 2 idi, her soyledigi no/hayir kelimesine dik cikmayin. kar$iniza alin ve alakasiz bir hikaye anlatin. gs/fb maci bile olabilir. pur dikkat bu ne diyor diye dinliyorlar ve itiraz ettikleri $eyi unutuyorlar.
  
  - unutmadiklari zaman ki bu buyudukce makul ve mumkun, o zaman da yine alin kar$iniza..aciklarsaniz dinlerler.
  
  ***bak, seni $u anda uyutmaya cali$mamin sebebi ben sana gicik oldugum icin degil (ki bazen bu mumkun inan) ^* $imdi uyumazsan yarin uyandiginda yataktan kalkmak istemeyeceksin. kre$e/okula gittiginde arkada$larin zip zip co$arken sen yorgun olacaksin ve onlarla oynayamayacaksin, bunu istemezsin degil mi?
  
  10 dakikada uyunur. zafer
  
  *** anliyorum ben i$e etek giydim diye sen de giymek istiyorsun. hava buz gibi, hadi onu gectik, ancak bugun okulda tirmanma gunun olursa (aktivite) herkes ic cama$irini gorsun ister misin?
  
  30 sn'de pantolon giyilir. zafer
  
  -her saniye her dakika onu sevdiginizi onun yaninda olacaginizi hissetsin ama ozguvenli bir cocuk icin de bilmesi gereken sizin de bir birey oldugunuz. sizin de kendinize zaman ayirmaniz gerektigi. (buyudukce degi$ir ayrica kendine ne kadar yettigiyle ilgilidir bu sure) deyin ki $u anda acil bir durum yoksa i$im var/arkada$imla konu$uyorum/resim yapiyorum/dinleniyorum vs her neyse..ve benim bu zamana ihtiyacin var. hani sen arkada$larina olmak istiyorsun ya annenin de oyle zamanlari oluyor bazen.
  
  -evdeki sorumluluklari. kesinlikle ya$ina gore evde i$ verin. oyuncak toplamayla ba$latirsiniz bula$ik makinesi bo$altmaya kadar gidebilir. ama bu surekli olsun ki gerekliligini ogrensin. kendi ba$ina kaldiginda buyuyunce sap gibi napcam ben demesin, ba$inin caresine bakabilsin. odullendirmeyi ihmal etmeyin.
  
  -arkada$larinizin ortamina uygun oldugu surece sokun ki buyuklerin yaninda nasil davranacagini konu$acagini ogrensin. sozunuzu izinsiz kesmemeyi bilmesi, te$ekkur etmeyi ve gerektiginde ozur dilemeyi bilmesi ona yapacaginiz en buyuk iyiliklerdendir.
  
  -kendi kiyafetlerini secmesine izin verin ama sinirlari belirleyin. benimki gibi okula anne, arkada$larim lip gloss suruyorlar ben de istiyorum derse hayirrr yerine, haftasonu istedigin bir lipgloss alalim sana ait okuldan gelince sur haftasonlari da ama okulda degil diye pazarlik yapabilirsiniz. hatta yaninda oje de alin.
  
  -arkada$larinin onunde falan kesinlikle kirmayin, kizmayin. gururarlarini incitmeyin. bir sorun varsa yalnizken halledin.
  
  -kalabalikta yururken hic elinizi birakmamasi gerektigini ogutleyin. oldu da elleriniz dolu eteginizin kenari ya da cantanizi tutabilir. bir $ekilde size ili$ik olmasi gerektigini anlamali. supermarkette, avm'de falan olur da sizden ayrilirsa bir kadin bulmasini ve ona derdini anlatmasini soyleyin. kiyafetlerinin bir gorunmeyecek kol ya da yaka kismina silinmez marker'la tel. numaranizi yazin. 15 dakkadan fazla almaz bunu en uste giydigi $eylere yazmaniz. cantasi varsa mutlaka adresli bir etiketi olsun. biraz buyuyunce zaten numaranizi adresinizi ezberleyebilir. guvenlik acisindan bunlari surekli anlatin.
  
  - cinsellikle ilgili sorular sormaya ba$ladiginda buyuyunce anlatirim diye geci$tirmeyin, o anda onu tatmin edecek anlayacagi bir cevap verin.
  
  kararlarina kucucuk olsa dahi saygi duyun. sevginizi asla unutturmayin ve onu asla birakmayacaginizi soyleyin.
  asla ve asla, sus sen cocuksun buyuklerin i$ine kari$ma gibi yerici sozler soylemeyin. unutmayin ki o bir insan, sadece kucuk.
• asla keşke demeyin, özellikle onunla ilgili konularda. hayat olasılıklarla doludur, yanlışlar, çok ölümcül değilse, başka fırsatlara kapı açabilir. keşke şunu yapsaydım/yapmasaydım demeyin. eksik olduğunu düşünen bireyler yetiştirirsiniz. çünkü kendi gelişimi esnasında bir şey yanlış yapılmıştır, o kısım eksik veya bozuktur, ebeveyn sürekli bunu dillendirirse kafada bu şekilde yer eder. kendi keşkeleriniz sonra size suçlama olarak döner, hem de ölene kadar. çünkü geçmişte bir yerde hata yapılmıştır ve çocuk bozuk/eksik olmuştur, o kısmı düzeltmek için geçmişe dönme şansı da olmadığına göre birey kendini hep bozuk/eksik hissedecek ve bu eksikliğin sebebi olarak size yönelenecek. yanlış yaptık ve yapmamayı öğrendik, yanlışımızı düzelttik ve daha güzel bir şekilde yolumuza devam ettik. çocuğunuza böyle anlatın, onunkini de kendi hayatınızı da karartmayın.
  
  güçlü olun. onu ezmeyin ama kendinizi de ezdirmeyin. evet küçücük bir çocuk psikolojik olarak sizi ezebilir, çok rahatça hem de.
  
  son olarak; daha önce yazmışımdır gene yazayım. asla ama asla ama asla “biz seni istemiyorduk ama kaza oldu/ablan abin yalnız kalmasın dedik/hede hödö” şeklinde cümleler kurmayın. yapım aşamasında neler düşündüğünüz size kalsın bi zahmet, o sizin mahreminiz olsun. “yavrum biz seni misyoner pozisyonunda yaptık” diyor musunuz? doğmuş çocuğu hala istemiyor musunuz? isteyen birilerine verin, isteyecek bir dünya insan vardır emin olun. yok bunların hiçbirini yapmadıysanız, isteksizliğiniz lütfen içinizde patlasın, günahsız yavrunun suçu ne?
• çocuğa sevdiğinizi belli etmek gerçekten de çok önemli. çocuğun özgüveninin tam olması; buna bağlı olarak da başarısının temeli bu.
  
  ben kızıma gösterebildiğim kadar çok sevgi österiyorum. öpüyorum, seviyorum, ilgileniyorum. bir şey söylediği zaman eğilip, gözlerine bakarak onu sonuna kadar dinliyorum. bunu özellikle babadan görmesi çok önemli.
  
  babam orta anadolulu bir köylü ailesinin çocuğu. doğal olarak da sevgisini ve öfkesini içinde saklayarak yetişmiş. şımarmasın düşüncesiyle benimle hep annem üzerinden ilişki kurmaya çalıştı yıllarca. bu yüzden de aramız hep bozuk oldu. ta ki ben evlenene kadar. o yaşımdan sonra sevgisini içinden geldiği gibi göstermeye başladı, aramız düzeldi hepimiz mutlu olduk.
  
  çocuk, kendisini güven içinde hissetmek ister. anne babasını gözlemler. eğer onların arasında sorun varsa bu da onu olumsuz etkiler. ben de sık sık kızımın yanında eşime sarılıp, güzel sözler söylerim. çocuğun gözlerinde o mutluluğu görebilirsiniz.
• önce kendini yetiştirmektir.
• söylenen yöntemler her çocuk için aynı düzeyde ve şekilde geçerli olacak diye bir şey yok. her çocuğun kişiliği, yapısı, özellikleri farklıdır. bu farklılıkları gözeterek söylenenlerin yapılması gerekir.
• çocuğunuza vermediğiniz herhangi bir şeyi (bilgi/öğüt vs.) sanki gökten çocuğa vahiy inmiş de biliyormuş gibi istemeyin.
  ileride çocuğunuzda hoşlanmadığınız bi davranış ya da tavır gözlemlediğinizde varsa bunun sizin eseriniz olduğunu unutmayın ve boşuna çemkirmeyin çocuğunuza.
  çünkü ona bildiği/öğrendiği bütün iyi/kötü şeyleri siz ve ona olan davranışlarınız/tutumlarınız öğretti.
  bu yüzden ileride herhangi bi olumsuz davranışını gördüğünüzde çocuğa kızıp bağırmak yerine hatayı önce kendinizde arayın. tabii hatanızı analiz edip farkında olmak çocukta oluşan olumsuz davranışı yok etmeyecektir ama en azından ileride yapılması muhtemel olan hatalarınızı bi gözden geçirmenizde büyük faydası olacaktır.
  iyi/güzel çocuk yetiştirmenin binlerce püf noktası var.
  bunu anlatması da uygulaması kadar zor.
  bi insanı hayat hazırlamak, ona mümkün olduğunca güzel/doğru/iyi şeyler öğretmek mesai saatleri oldukça esnek olan dünyanın en zor işi.
  "dediğimi yap, yaptığımı yapma" mantığı ile çocuğunuza asla güzel bi örnek olamayacağınızı unutmayın.
  
  çocuğunuzun gereksiz korkulara sebep olmasının önüne geçmenizi öneririm size naçizane.
  uslu ol yoksa abla sana iğne yapar, amca çükünü keser gibi taş devrinden kalma şeylerle lütfen korkutmayın çocuklarınızı.
  onlara korkmayı değil, cesur olmayı öğretin.
  tanımadıkları insanlardan korkup sinmelerine izin vermeyin.
  
  bir de daha fazlasını okumak isterseniz, yardımı olacak olursa:
  çocuk eğitimde yapılan hatalar1
  
  çocuk eğitimde yapılan hatalar2