• orjinal adi behavioural finance olup turkceye davranissal finans olarak da cevirebilecegimiz marketlerdeki degisimleri insanlarin irrasyonel davranislarina baglayan arastirma konusu. cok kabaca, efficient markets teorisinin tersine, borsalarda fiyatlardaki degisimin, rasyonel yollarla aciklanamayacagini, bir cok irrasyonel olgunun fiyatlarda etkili oldugunu ve fiyatlarin bunlari da kapsayan bir modelle aciklanabilecegini savunur.
    ornegin bir arastirma nyse indeksinin gunesli gunlerde %50 nin uzerinde bir olasilikla artisla kapandigini isaret eder. davranissal iktisatcilarin aciklamasi, cunku insanlar gunesli gunlerde daha umutludur ve alim yapma egilimindedir seklindedir. ya da internet firmalarinin, biotech firmalarinin patlamasi* yine bu konunun buyuk kozlarindandir. kisaca anafikri insanlar oldukca irrasyonelken ileriyi gormek, fiyatlarin dogru olduguna inanmak mumkun degildir.
  • consumer behavior un veya diger davranislarin piyasalar uzerindeki etkilerini aciklamaya calisir.

    binaenaleyh piyasalar, borsalar her ulke insaninin davranis ve tabiatina gore degisir.

    örnegin türkiye'de sicak yaz gunlerinde spekulatorler tatile ciktigi icin borsada islem hacmi azalir.

    bir ornek de dandik para teorisinde anlatildigi uzere turkiye'nin kulaklarindan dolar fiskirdigi halde kendi parasina bir turlu inanmadigi, kendi hukumetine, ekonomi yonetimine guvenmedigi icin mutemadiyen dolara tamah etmesi ve yeni dolarlar almak, maasini ilk gunden dolara baglamak yapisidir.

    diger bir ornek ise dunyanin en buyuk altin ithalatcilarindan oldugumuz ve ziynet esyasi altini cok sevip yastik altina gomme gelenegimizdir.
  • eugene fama tarafından ortaya atılmış ve henüz ne tam olarak ispatlanabilmiş, ne de tam olarak çürütülebilmiş olan etkin piyasalar hipotezinin hiç bir yatırımcının ortalamanın üzerinde bir getiri elde edemeyeceği varsayımına karşın piyasada gözlemlenen anomalileri açıklamak için ortaya çıkmış olan insan davranışları ve psikolojinin yatırım kararları üzerindeki etkilerini araştırarak modellemeye çalışan finans altdisiplinidir.
  • davranışsal ekonomi.
    insanı rasyonel bir varlık olarak kabul eden ve kararlarını bu doğrultuda verdiğini farzeden bakış açısından farklı olarak ekonomiye farklı bir düşünce perspektifi kazandırmış düşünce ekolüdür. davranışsal ekonomi, ekonomistlerin en temel varsayımlarının gerçek insan davranışlarıyla çeliştiğini iddia eder ve bunun altında yatan nedeni de; insanların ekonomik yaşamlarını belirleyen duygusal, bilişsel ve sosyal nitelikli "ekonomik içgüdüleri"nin olmasına bağlar. sistemi anlamak için esas alınması gereken olgu budur ve ekonomistlerin yanısıra sosyolog ve psikologlarla araştırılması gerekmektedir.
  • şu örneğin konuyu çok iyi anlattığını düşündüğüm iktisat alanı.

    "amerika'da craigslist denilen, çok yaygın bir ilan sitesi vardır. oraya genç bir kız şöyle bir ilan verir:

    new york'ta yaşayan, 25 yasında çok güzel, kültürlü bir genç kızım. yıllardan beri bir sürü erkekle çıktım ama hepsi yılda $250.000 altında kazanan erkekler. artık bu işten bıktım, yılda $500.000 dolar üzerinde kazanan bir erkekle evlenmek istiyorum. çevremde benden çirkin ve kültürsüz bir sürü kızın zengin erkeklerle evlendiğini gördüm, onları nerede bulabilirim?

    bu soruya, finansçı olduğunu tahmin ettiğimiz birinden şu şekilde bir cevap gelir:

    gördüğüm kadarıyla evlilik olayını maddi açıdan değerlendiriyorsun. ben senin aradığın kriterlere uyan yani yılda $500.000 üzerinde kazanan varlıklı biriyim. ancak, olaya finansal açıdan bakarsak, benim varlıklarım (assets) önümüzdeki yıllarda muhtemelen daha da değer kazanacak niteliktedir (yani daha fazla zenginleşeceğim), ancak karşılığında senin sunduğun varlıkların (yani güzelliğin) ise zaman içerisinde daha değer kaybedecek nitelikte (yeni yaşlandıkça güzelliğini kaybedeceksin). bu durumda, finansal bir karar vermek gerekirse, satın alma yerine kiralamayı tercih ederim *"

    ilgili yazının devamını şuradan bulabilirsiniz.
  • 1980'lerden sonra popularitesi artmıştır. bu konu sayesinde daniel kahneman nobel ödülü almıştır ve nobel ödülü alan ilk profesör olarak tarihe geçmiştir.
    davranışsal iktisat ile birlikte piyasada bir anda meydana gelen düşüşler ve yükselişler teorik olarak anlam verilebilir seviyeye gelmiştir.
  • homo-economicius varsayımından uzak, insanların kararlarının çeşitliliğine dayanan ve insan davranışlarını etkileyen diğer unsurlarını ekonomi bilimine dahil eden iktisat alanı. ayrıca gelişme iktisadında yerleşik teorilerin çokta tutmadığı göz önüne alındığında yeni geliştirilmeye çalışan gelişme iktisadı teorilerine dayanak oluşturan bir iktisat alanı olmaya başlamıştır. kurumcu/bilişsel büyüme modelleri gibi yeni büyüme teorilerine yönvermeye başlamıştır. zira her ülkenin sosyal yapısı, algı paradigmaları, inanç sistemleri, hobileri, uğurları, korkuları vb. psikolojik ve sosyolojik unsurları farklılık göstermektedir ve yerleşik gelişme iktisadında ki teoriler sanki dünyada her toplum aynı prototipten çıkmaymış gibi davranmakta ve gelişmekte olan ülkelerde çok fazla başarı sağlayamamaktadır. bunun en basit açıklaması, gelişmiş batı ekonomilerinin formel politik-ekonomik kurallarını üçüncü dünya ekonomilerine uygulamaya kalktığınızda elinizde patlayacak olmasıdır.
  • colin camerer den alıntıyla davranışsal iktisat, ekonomi ve psikolojinin (yeniden) birleşimidir. standart ekonomik teorideki bencil, öz-çıkarcı*, çıktı* odaklı bir homo economicus modeli yerine bizlerin, homo sapienslerin asıl davranışsal niteliklerini ortaya çıkarmayı amaçlar. bu bakımdan davranışsal iktisat çalışmalarında boş hipotez genelde standart teorinin varsayımı olur.
    iktisat alt disiplinlerinden en çok deneysel iktisattan faydalanır. deneylerde elde edilen veri ise ekonometrik analizi gerektirir.
    içerik bakımından davranışsal iktisat iki ana başlığa ayrılabilir. bunlardan ilki bireysel seçime ilişkindir ve kişinin sadece kendini ilgilendiren durumlarda, örneğin risk içeren durumlarda ya da dinamik zaman koşullarında nasıl karar verdiğine bakar. burada, örneğin, allais paradoksundaki gibi risk içeren bazı durumları açıklamada yetersiz kalan beklenen fayda teorisi yerine prospect theory ortaya çıkmaktadır.
    ikinci temel ayrım ise kişinin kendisiyle birlikte en az bir kişiyi daha ilgilendiren sosyal tercihlerine ilişkindir. yine homo economicusta göremeyeceğimiz, ancak sahip olduğumuzu sezgisel de olsa bildiğimiz adalet, güven, işbirliği, sosyal normlara uyum gibi niteliklerimiz burada test edilir. bunlara ek olarak davranışsal iktisat, son zamanlarda, iktisadın diğer alt disiplinleriyle birlikte yeni alt disiplinler de üretmektedir ***.
    dünyadakinin aksine türkiyede bu alana ilgi az, çalışan hoca bulmak güç. deney için uygun bir bilgisayar laboratuarı gerektiriyor ki belis haricinde bildiğim özel bir laboratuar yok. deneyin maddi masrafları için fon bulmak ise ayrı bir konu. diğer taraftan birleşik krallık, kendisine politika önerisi sunması için bir davranışsal iktisat çalışma grubu kurmuş.
hesabın var mı? giriş yap