deizm vs ateizm

• birisi tanrı vardır fakat din ve benzeri oluşumlar insan ürünüdür, tanrı kitap göndermez derken, diğeri tanrı yoktur der.
  
  her iki inanç grubu da iddialarını henüz bilimsel bir dayanağa kesin olarak oturtamamıştır.
  ama her iki inanç grubunun üyeleri de, tanrı'ya, evrene ve bilime en çok kafa yoran insanları oluşturur.
  
  bir deist olarak, bu evreni çözmek isteyen ve denkleme tanrı'yı da katarak sonuca ulaşmak isteyen insanlara deist dersek, denkleme tanrı bilinmeyenini eklemeden bir sonuca ulaşmak isteyen insaları da ateist olarak kabul edebiliriz, diye düşünüyorum.
  
  her iki inançta bu dünyaya en çok hizmet eden inançtır ayrıca düşüncelerime göre, ekseriyetle bilimle uğraşmışlardır mensupları.
  
  agnostisizm'e de bir parantez ayıracak olursam, tanrı'nın var olup olmadığı bilinemez deyip, denklemi çözmeye çaba harcamamalarından dolayı bana hep kolaycılığa kaçanların tercih ettiği bir inanç gibi gelmiştir. tabi öyle olmayada bilir.
• deizm veya yaradancılık, mantık ve doğal dünyaya dair gözlemlerin kaynağını oluşturduğu; dini bilgiye dolaysız biçimde sadece akıl yoluyla ulaşılabileceği ilkesini esas alan, bu sebeple vahiy ve esine dayalı tüm dinleri reddeden tek tanrı inancıdır. ateizm ya da tanrıtanımazlık, tüm tanrılara ve ruhsal varlıklara olan metafizik inançları reddeden ve var olan gerçekliği akıl yoluyla açıklamayı kabul eden bir felsefi düşünce akımı.
• deizm tanrı yoktur demeye cesaret edemeyenlerin oluşturduğu inanıştır.
• deizm, tamamen agnostik bir bakış açısının ardındaki korkudan kaynaklanır; ateizm ise bu madde ve ruh olgusunu biraz daha iyi açıklayabilse de hala açıklanması kendi içinde pekte mümkün olmadığını düşündüğüm bir durumdur. soyutluk içindeki bazı kavramların beyni geliştirmesine izin verip, ben şu bu oldum denilmesine izin verilmemelidir. örneğin diyalektiğe inanmış bu iki grubunda kendisini bazı ifadeler ile isimlendirmesi o konuda artık değişmeyeceğinin bir göstergesidir ki bu durumda kendi içlerinde çelişirler(diyalektiğin 3 kuralından biri olan değişimin ihlali). bu yüzden bu tür konuları kalıplaştırmanın gayet saçma olduğunu düşünmekteyim. başlığın " deizm vs ateizm" olmasından bile bu kalıplaşma durumları belli olmaktadır.
• (bkz: deistlerin korkudan deist olduğunu sanmak)
• biri diğerinin durağı değildir.
  
  ateizm daha çok var olan tanrılar üzerinden yola çıkılarak yorumlanıyor ve ona göre şekillendiriliyor bunu da bizzat ateistleri yapıyor. sen islam'ın allah'ına inanmıyorsun ve olmadığı iddia ediyorsun. islam'ın allah'ına kuran üzerinden eleştiriler getiriyorsun. keza diğer semavi ve egzotik dinler içinde durum bu. ateizm var olan dinlerin yaratıcılarını tanımayan bir düşünce yapısıdır(şahsi kanaatim).
  
  ama ya deistlerin var olduğunu düşündükleri ya da gerçekten var olan yaratıcı ne islam dininin allah'ı ne de diğer dinlerin yaratıcıları gibi değilse?
  
  sen var olanı çürütüyorsun ve ateist oluyorsun ama ya var olanların gerçekle hiçbir alakası yoksa?
  
  *deizm, ateizm'den bir önceki durak değildir, bilakis insanın ulaşacağı son duraktır. daha ilerisi kanıtsız savunmaya giriyor.
• aslında deizm ve ateizm birbirinden farklı kavramlar olsada sonuç olarak aynı kapıya çıkmaktadır. deistlerin tanrının varlığına kanıt olarak sundukları en büyük argüman olan 'nedensellik' yani hiç bir şeyin nedensiz olarak olamayacağı ve her bir nedenin başka bir nedenin sonucu olduğu inancı onları tanrıya götürür ancak tanrının nedeni olmadığını düşünerek kendi içinde çelişirler ve kendi oluşturdukları argümanı yok ederler. hiç bir şey yokluktan var olamayacak ve hepsi bir neden-sonuç ilişkisi içinde olacaksa tanrı'nın da başka bir nedenin sonucu olması gerekir - ki bunu söyleyen aslında kendileridir -
  
  bu açıdan bakacak olursak birbirinden çokta uzak olmayan ve aynı şeyleri farklı şekilde söyleyen iki kavramdır.
• deizm,ateizmden önceki duraktır önce ama bazen de ateizmden sonraki durak da olabilir.
• aralarinda pek fark olmadigini dusunmedigim iki kavram.ikisi de bir seylere inaniyor neticesinde.biri tanriya,biri tanrisizliğa.
• ikisi icin de nedensiz bir ilk neden vardir. deizm bu ilk nedeni tanri (evreni askin bir varlik) olarak isimlendirirken, ateizm bunu evrenin kendisi (madde) olarak varsayar.
  
  konu altina yazilan ve yanlis oldugunu dusundugum bazi seyleri izah etme geregi hissediyorum. agnostisizm tartismadan kacmaz bilakis bir agnostik zihninde surekli bir tartisma icindedir. tum pozisyonlara supheci yaklasir, surekli dogruluklarini test eder. ya eldeki verilerle en azindan su an icin bir sonuca ulasilamaz der ya da bilimin limitlerinden dolayi bu sonuca insan aklinin hicbir zaman ulasamayacagini iddia eder.
  
  ateizm, agnostisizm ve deizm farklidir ama herkesin dusundugu gibi birbirine cok uzak kavramlar degildirler. ateizm tanrinin olmadigi yonunde kisisel bir kanaat icerirken, deizm de insani askin bir varligin olabilecegi yonde kisisel bir kanaat icerir ancak her ikisi icin de kesin bir yargi soz konusu degildir. ilk cumledeki gibi ayni seyi farkli yorumlarlar. bu uc pozisyon da aslinda yanar doner renge sahip bir nesne gibidir. farkli acilardan farkli renkte gorunen bir nesne sonucta ayni varliktir. herbir renk aslinda ayni nesnenin farkli bir renk ozelligini on plana cikarmaktadir. aradaki tek fark aslinda budur. yani neyi on plana cikardiklari farklidir. bu ucunu daha iyi anlamak icin aslinda ateizm hakkinda daha once yazdigim su yaziyi okuyabilirsiniz. (bkz: #60084035) teizmi anlamadan ateizmi anlamak mumkun degildir.
  
  o sebeple deizm tanri yoktur demeye cesaret edememekten ya da agnostik bir bakis acisindan korkmaktan ileri gelmez. bir kere burada tartismanin odagindaki tanri kavrami bilinen dinlerdeki tanri kavramindan cok farklidir ve artik anonim bir tanri ya da evreni askin bir varlik halini almistir. dinlerdeki sonradan uydurulmus veya ekstra sifatlarla donatilmis tanrilara bu tartismada zaten yer yoktur.
  
  bu uc fikir arasindaki gecis o kadar yumusaktir ki ornegin bir ateist ya da deist tanri fikri uzerindeki kanaatleri farkli olsa da agnostik (supheci) yanlarini hicbir zaman kaybetmeyebilir. dolayisiyla her iki pozisyon aslinda agnostistik olabilir ama bu supheci yanlarini cok on plana cikarmak istemezler. diger yandan bir agnostik de kisisel olarak ateistik ya da deistik bir kanaate varabilir ama pozisyon olarak hala kendisini agnostisizm ile ifade edebilir. bu, fikir gelistiren bireyin bu ozelliklerden hangisini daha cok on plana cikarma istegiyle sekillenen bir durumdur.
  
  bir nedensiz ilk neden olmak zorundadir. felsefik acindan mutlak yokluk ile mutlak varlik keskin bir bicagin iki yani gibidir. arada net bir ayrim vardir. teorik fizikcilerin bahsettigi yokluk kavrami felsefedeki yokluk ile bir degildir. fizikciler yokluktaki bir dalgalanmadan bahsederken aslinda (+1)+(-1) = 0 gibi mukemmel simetriden olusan bir yokluktan bahsederler. yani onlarin yoklugunda aslinda birseyler zaten vardir. felsefik yokluk ise 0 = 0 gibi birseyi isaret eder ve buradan bir varligin meydana gelmesi imkansizdir. o yuzden basindan beri birseylerin hep var olmasi gerekir.
  
  bunu basit bir dusunce deneyi ile de test edebiliriz. sebep sonuc iliskisine bagli olarak sonsuz geriye dogru "neden" sorusunu sordugumuzda bu nedenlerin bir sonu gelmeyecegi icin geriye dogru gittigimizde herhangi bir nedeni baslangic olarak ele alip, baslangic kabul edilen o "neden" sorusundan su anki neden sorumuza dogru gelmek hicbir zaman mumkun olmayacaktir. bu da gercek anlamda bir yokluktan bir varlik meydana getirmenin imkansizligini gosterir.
  
  o vakit basindan beri bir seyler hep vardir. nedensellik ilkesi sonsuzda geriye giden bir nedenler zinciri olusturmaz bir ilk nedensiz neden olmak zorundadir. o sebeple ne deizm ne de ateizm sirasiyla tanri (evreni askin bir varlik) ya da evrenin kendisi (madde) icin peki bunlari kim yaratti diye sormaz cunku o nedensiz ilk nedendir ve bu durum nedensellik ilkesiyle de celismez.
  
  pek bilinmez ama militan bir ateist olarak gorulen richard dawkins aslinda evrenin kanunlarini meydana getiren, matematikci bir deistik tanriya acik kapi birakir. deistik bir tanrinin guclu bir delil ile savunulabilecegini soyler [1, 2]. boyle bir deistik tanriyi 50 yil ateizm savunuculugundan sonra kabul eden antony flew gibi henuz kabul etmemistir ama bunun kabul edilebilir durum oldugunu da bana gore itiraf etmistir.
  
  [1] https://www.youtube.com/watch?v=mgrevem_j1o
  [2] http://www.faithstreet.com/…-still-an-atheist/11968