dengbej

• dengbej kelime manası olarak sese biçim,hayat,renk veren anlamındadır.denbejlerin seslerini kullanarak yarattıkları yapıtlara "kelam" denir.
• genel olarak köyden köye, şehirden şehire göç ederek yaşayan, hayatını söyledikleri türküler sayesinde kazanan insanlardı...bir çoğu sadece arbena (erbena dendiği de olur) isimli ritm çalgısı ile, bir kısmı ise herhangi bir enstrüman kullanmadan türkülerini (bkz: stran) söylerlerdi...
  
  her ne kadar di'li geçmiş zaman kullansak da halen bu geleneği devam ettiren dengbejler vardır, ancak onlarda zamanla yok olmaktadırlar...son olarak metin ve kemal kahraman'ın "yaşlılar dersim'i söylüyor" kasetinde rastladım onlara, sonra bir çalışma yapan var mı bilmiyorum...
  ayrıca (bkz: deng)...
• yaşar kemal'in bir ada hikayesi dörtlemesinin ikinci kitabı^*nda anadolu'nun doğusundan kalkıp yollara düşen, gelip karınca adasına yerleşen bir dengbej vardır.
• bu yil ankara film festivalinde gosterilen ve ucunculuk kazanan "ribat" isimli kisa filmin temasi. film son dengbejlerden abdulkadir kizilkaya'nin, su anki duzene elestirilerini ve dengbejlik geleneginin yokolusunu anlatmaktadir.
• birgun cocugum olursa ismini kesin "dengbej" koyucam.....
  
  yasar kemal oyle bir anlatir ki onlari.... kendisi de bir nevi dengbej aslinda....
• kürt halk ozanlarının kürtler tarafından çağrılış biçimi. anadolu da var oldugu bilinen köy köy gezip şarkı söyleme ekolunun mezopotamya yöresindeki temsilcileridir kendileri.. folklorik yapının temel direği olan sözel edebiyatın da taşıyıcılarıdır aynı zamanda.. birçogu herhangi bir enstrüman kullanmaz..saf insan sesi ile işlerini kotarırlar..kelime manası olarak deng-->ses,seda ve bej-->söylemek olarak ayrıştırılabilirler..
  (bkz: sakiro)
• bu insanların vakti zamanında icra ettiklerinin bugun sagda solda yer alamıyor olması uzuntu vericidir. neredeyse tamamiyle sözel bir kulture sahip olan kürt kültürünün aktarımının yılmaz taşıyıcıları, üreticileri, ve muhafaza edicileri olarak ulvi bir goreve imza atan bu insnaların birçogunun kayıt edilebilmiş olmasına sevinmeli mi yoksa uzulmeli mi bilemiyorum. cunku melodik bir yapısı bulunmadıgından ve pazarlanabilir olmadıgından muzik endustrisinin içinde yer alamayan bu müzik türü, manuel olarak kaset kopyalayan müzik dağıtıcılarında dağılıp-ufalanıp gitmektedirler..halbuki yıllardır uretilmiş olan destanlardan tutun da hemen her onemli olay için dogaçlama eserler verebilen zenginliklteki bir kültürün ve devrin kapanışına ağıtlar yakmaktan ötesi yok gibi.. keşke hakettiği şekilde ugurlayabilseydik bu birikimi..
• bu zaman kadar bilinen en meşhur dengbejler;
  (bkz: sakiro)
  (bkz: kavis axa)
  (bkz: garabete xaco)
  (bkz: evdalê zeynikê)
  (bkz: mehmed arif cizrevi)
• üstünde yaşadığımız toprakların, bu topraklarda yaşayan halkların acıları, sevinçleri, türkülerin tanıdık sözleri ve şiirin yıpranmamış halini çıplak sesle dile getirenlere denilir.
  
  aşağı yukarı bütün dengbejlerin yaşamlarının son zamanlarında büyük bir sefalet içinde geçtiği söylenilir. çok eskiden dengbejler arasında atışma yaşanırmış. eğer biri diğerine üstün çıkarsa o onun üstünlüğünü ya kabul edermiş. kimileri ise kıskançlığından dolayı yemeğine zehir katarak öldürürlemiş.
• soyledikleri agıt ya da eserlerin cok uzun oldugu yaklasık 2-3 gun hatta daha uzun surebildigi rivayet edilen sozlu edebiyat kahramanları. genellikle bir toplumu bir zümreyi etkileyen olumlu ya da olumsuz olaylardan sonra olayı kendine ozgu muzikleriyle uzun kıtalar halinde anlatan, aynı cografyayı paylasmaktan gurur duydugum insanlar.