deve
-
önce yaramazlık: ingilizce biliyorum havasındaki kopil oğlan çocukları kızlara söyleyemeyip çoğunlukla birbirine 'you are a gancık camel,' der itişir kakışırlardı*. ortaokul lise zamanlarımdaydı, ama söyleyenler ilk zannettiğm gibi şehir öğrencileri değil, köylü çocuklardı, net.
deveyle ilintili başlıkları şöyle bir toparlarsak: ıh, ıhh, ıhtırmak, kıh, deveyi ıhtırmak, hoç, lök, köşek, hecin, bozulamak, tülü, cemel, deveye diken insana siken hora geçer.
beserek, çift hörgüçlü deve ile boz devenin melezi olan tülü devenin erkeğiymiş.
ninem "bi'şeycik olmaz, zarar vermez*" anlamında derdi ki: "o ben kadar oluncaya kadar ben deve kadar olurum." arkaik mantık.
yörük diyor ki: "deniz suyu serinletseydi yörükler develeri denize ıhtırırdı*."
ilkeller için anlatılan bir fıkra arnavutlara da mal edilmiş: iki arnavut hayatlarında ilk kez deve görürler, biri 'nelere bak nelere...' deyince öteki 'öyle olur onlar...' der.
ayrımcı atasözlerimizden:
çerkes, abaza; allah muhafaza.
kürtten evliya, sokma avluya.
arap, arnavut, deve; bastırma bunları eve. (bkz: ayrımcılık/@ibisile)
"kendi devesini çeken yorulmaz." fethiye'den atasözü
ön - arka dinamiğinde bir köy/yörük atasözü şöyle:
"ön deve sek atar, arka deve huy kapar."
ben köylümüzden böyle duydum, ama yazılı kaynaklar daha çok "öndeki deve sek atar, arkaki deve huy kapar." diyor. sek atmak: sekmek, yürüyüş değiştirmek. bir davranış başka birinde daha sonuç ve etki üretir. ardışıklık gibi, kelebek etkisi gibi. anlamı biraz, 'imam osurursa cemaat sıçar' yakınlarında. (bkz: öndeki dayım arkadaki payım)
fazla sabırlı, saf derecesinde kabullenici kimseler için bir söz: "deve tepse allaha salacak." aslında deve tepmez, ön ayaklarıyla dombalar*. kızmışsa bir de ağzı köpürür.
deve boku ufacık, toparlak olur; neredeyse tavşan bokuna yakınsayacak kadar.
canlı kaynaktan öğrendigime göre genelgeçer deve yavrusu köşek. ama fethiye'de yavrunun en küçük haline bodirim deniyormuş. sesi kendi kendime anımsadım, sorunca deve yavrusuna dendiği ortaya çıktı.
deve, kirpi ve tavuk dinozor çağından yadigarlarımız.
deve orman özlüyor, çölle yetiniyor.
kirpi ışın özlüyor, okla yetiniyor.
tavuk et özlüyor, bokla yetiniyor.
çocuğa veya beşiğine nazarlık niyetine asılı deniz kabuğuna fethiye'de "deniz boncuğu" veya "deve boncuğu" diyormuşuz. öbürüne gelince, ben nesneyi bildiğim halde adını duymamışım, bizde de çetele diyorlarmış. bir tür totem-biblo avatar sayılmalı. aklıma bunun minyatür bir yaşam ağacı olabileceği geliyor. kertikler muhtemelen evrenin ve göğün katlarını simgeliyor. hani şamanın trans halindeyken çıkıp indiği, ruhlarla konuşup savaştığı katlar. (bkz: çetele/@ibisile)
"benim on iki sene cezam var... herif devenin üzerinde leblebi unu yiyormuş. birisi aşağıdan sormuş, 'ne yiyorsun birader?' devedeki eliyle işaret etmiş. 'rüzgar böyle eserse: hiç...' bizim iş de böyle devam ederse tözey'in emeği hiç demektir." kemal tahir - karılar koğuşu
"evde duvarlarda deve sevgisi. deveyle göz göze, deveyle sarılmış fotoğrafları. boy boy. (...) adam kadının sülalesinden kalma mal mülkü satıp savıyor. dışardan görünüşü yiyici damat. son olarak bu deveyi 35 bin liraya alıyor. (...) kadıncağız ayben sadece inekten süt sağıp satarak, belki bahçede sebze yetiştirerek geçinmeye çalışıyor. adam çalışmıyor, beslemiyor, beslenmesi gerekiyor. (...) şöyle bir bak ve kendi içindeki deve güzeli "maya"yı, kendi hecin develiğini bul. (...) anıların başı zoofili merkezliydi. benimki zoofilide kararlı durmuyor, zooromantizm ve zoothriller (zookorku) sınırlarında dolaşıyor." mehmet ibiş - bakışlar mayalar tarihöncesi
(ilk giri tarihi: 4.2.2014)
(bkz: develer)
(bkz: deve dişi), deve dizi, deve kini, deve tüyü, devetüyü
(bkz: yok deve), yok devenin başı, devenin başı
(bkz: maya/@ibisile), dişi deve/@ibisile
(bkz: camel/@ibisile), cemel, gimel
(bkz: lama), vikunya, guanako, alpaka
(bkz: tülü/@ibisile)
(bkz: kin/@ibisile), kinci, harese
(bkz: kusva)
(bkz: şan/@ibisile)
(bkz: deve götüne girip çıkan)
(bkz: deveye cilve yap demişler tutmuş çadırı yıkmış)
(bkz: nerem doğru ki)
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap