doğrudan yabancı yatırım

• koktenpiyasaci neoliberal ortodoksi tarafindan az gelismis ulkelere girisi olumlu, her derde deva addedilen yatirim bicimi.
  
  gana'dan bir ornek gecelim kayda: dogrudan yabanci yatirimlari arttirma hevesiyle altin madenlerini ozellestirip, buyuk capli yatirim girislerinden alinan vergileri de tabana ceken gana bu cabasinin sonuclarini guzelce toplamis, yapilan yapisal degisiklikler yapilma amaclarini gerceklestirmis. bu sektordeki dogrudan yabanci yatirim 1980lerde 5 milyar dolari bulmus ve gana ekonomisinin geri kalaninin cezbedebildigi dogrudan yatirimlarin toplamini geride birakmis. altin uretimi 1985'teki 300,000 ons'tan ziplayip 2001'de 2,336,000 ons'a cikmis, gananin ana ihrac maddesi olan kokoayi geride birakmis [*].
  
  fakat dunya bankasinin gana altin sektorundeki donusumleri inceledigi 2003 yili raporu amaclanan degisimlerin basariyla icra edilmesine ragmen kalkinma hedeflerine ulasilamadigini teslim ediyor. emek-yogun olmayip sermaye-yogun bir sektor olan altin madenciligi, ganalilara is imkani yaratmadigi gibi, bu sermayeyi gana'ya cekmeyi hedefleyen dusuk vergilendirme ve buna bagli para politikalari sayesinde de gana'nin elle tutulur bir vergi geliri elde edemediginden bahsediliyor. [*]
  
  sermaye cezbedilmis, uretim artmis, kar kotarilmis ve fakat gana'nin cebine para girisi cuzzi kalmis.
  
  dogrudan yabanci yatirim her derde deva degildir. yatirimin ne kosullarda, geldigi yere ne bok yemeye geldigi, nasil cezbedildigi onemli ayrintilardir.
  
  ben yazayim kupe olsun, kulagina takmak isteyen belki cikar.
  
  * ferguson, james (2006) global shadows: africa in the neoliberal world order. durham: duke university press.
• fdi olarak kısaltılan yatırım türüdür. ekonomi öğrencilerinden sık sık "efdiay şöyle oldu, efdiay böyle oldu" şeklinde duyabilirsiniz.
• tam adı "doğrudan yabancı sermaye yatırımları"dır. bir yatırımcının kendi ülkesi dışında üretime yönelik yaptığı yatırıma denir.
  
  dışardan gelen bir firmanın ülkemizde bir şirketi satın alması, şube açması, fabrika kurması gibi yapılabilir.
  
  hisse senedi almak bir doğrudan yabancı yatırım olmuyor yani.
• (bkz: foreign direct investment)
• emlak alımları hariç rakam 2017'de çakılmış, 4.8 milar dolar'a düşmüş. fetocu sitelerden link vermek istemiyorum ama başka kimse haberini yapmamış.
  
  https://ahvalnews.com/…yeyi-terk-etti-rekor-kirildi
• doğrudan yabancı yatırımlar uzun vadede yatıya gelen, teknoloji-yoğun yatırımlardır.
  
  en çok dyy çeken ülkelerin başında çin, abd ve hindistan gelmektedir. çin ve hindistan ucuz iş gücü ile yatırımcılara cazip bir ortam sunmaktadır.
  
  türkiye’ye en çok doğrudan yabancı yatırımcı girişleri avrupa birliği ülkelerinden olmuştur. 2018 yılında ise hollanda ve azerbaycan yatırımları öne çıkmaktadır.
  
  türkiye’deki toplam dyy girişi 2002 yılına kadar sadece 15 milyar dolar iken, 2003-2018 döneminde 206 milyar dolar seviyelerine yükselmiştir. finans ve imalat, son yıllarda türkiye’de en fazla dyy çeken sektörler olmuştur.
• dışa bağımlı ekonomilerde kalkınma için olmazsa olmazdır.
  
  türkiye'ye doğrudan yatırım yapan ülkeler şöyle:
  
  http://www.invest.gov.tr/…fdi-in-turkey-2018-tr.jpg
  
  şöyle bir durum var ki; türkiye'ye doğrudan yatırım yapan ülkelerin çoğu atlantik bloğunda. bunun dışındaki ülkeler küçük bir pay sahibi.
  
  http://www.invest.gov.tr/…fdi-in-turkey-2018-tr.jpg
  
  en büyük yatırım imalat ve finans sektörlerine geliyor. bu ikisi zaten birbirleriyle de ilişkili.
  
  dış politikada kendini konumlandırmakta zorlanan bir ülkenin doğrudan yatırım çekmekte zorlanacağı aşikar.
  
  yukarıdaki grafiklerde oluşabilecek sert oynamalar halkın yaşam kalitesini ciddi biçimde etkiler.
• 2002 yılında türkiye 1 milyar $’lık doğrudan yabancı yatırım girişi ile dünyada yapılan toplam 754 milyar $’lık doğrudan yabancı yatırımın %0,14’üne sahipti. 2006 yılında da 20,2 milyar $’lık doğrudan yabancı yatırım girişiyle birlikte bu oran %0,92’ye yükseldi. 2010 yılına gelindiğinde ise türkiye’nin küresel yatırımlardan aldığı pay %0,48’e kadar geriledi. türkiye’nin dünyada yapılan toplam doğrudan yatırımdaki payı, 2015 yılında 19,3 milyar $ ile %0,73’lere kadar yükselmişti. dünyada yapılan toplam doğrudan yatırımın 2018 yılında 1,2 trilyon $’a düşmesi ve türkiye’nin de almış olduğu yaklaşık 13 milyar $’lık yabancı yatırım, türkiye’nin küresel paydaki hacmini %1,08’e kadar yükseltti.
  
  detay: https://www.dogrulukpayi.com/…yuzde-1-1-e-cikmistir
• yatırımcının yerleşiği olduğu ekonomi dışındaki bir ekonomide bir işletmenin yönetimini kontrol ettiği veya yönetiminde söz sahibi olduğu uzun vadeli bir yatırım şeklidir.
  
  edit: ekleme
• global ölçekte iş yapan şirketlerin dünyaya yön verdiği yatırım türü.
  devletler ile pazarlığa otururlar. koparabildiklerinin tamamını aldıktan sonra fabrikalarını ve sermayelerini o ülkeye aktarırlar.