doların krallığı çöküyor

• çok uzunmuş okunur mu diyenlere anafikir:
  mümkün değil ve/veya abd'nin rakiplerince bile arzulanır değil.
  
  dünyada kimse dolarla alışveriş yapmaktan memnun değil. amerika matbaada para basarak ithalat yapabiliyor. adına da (bkz: monetary easing) deyip cilalıyorlar ( şu euphemism tabirinin türkçesi ne acaba)... bu konuda parasının aşırı değersizleşmesine sebep olmamak dışında pek bir sınırı yok.. o kadar ülkeye de güç kullanarak veya sopa sallayarak hakim konumunu sürdüyor, bir nevi bunu mümkün kılan amerikan ordusunu dünya ticareti finanse ediyor... mesela çin 30 yıldır hayvan gibi kalkınan, ihracat fazlası veren, dünyanın imalat faaliyetinin alternatifsiz merkezi haline gelmiş bir ülke. trilyonlarca doları var rezervlerinde (4 trilyon doları gördü).
  
  şimdi bu çin doların çökmesini isteyebilir mi? çökse onlarca yıllık ihracatı ile oluşturduğu rezervler çöp olacak. hatta bu dolar rezervlerinin bir kısmını boş boş yatmasın ve güvenli diye amerikan hazine bonosuna falan yatırıyor. şaka gibi değil mi? yani amerika dolar basıyor, çinden mal alıyor, doları veriyor, çin elindeki dolarları bekletirken faiz gelsin diye amerikan devletini hükümetini aynı dolarları geri vererek hazine bonosu alarak finanse ediyor (1.5 trilyon dolar civarı da bonoda duruyor). bu da amerikanın çökmeyeceğine güvenmekle alakalı. yani şimdi dolar çökse bu yatırımlar da çöpe gidecek. konu sadece çin değil, japonya da aynı durumda.
  
  üstelik bu ülkeler sadece dolar rezervleri yüzünden değil, doları iptal etsen yerini yuan mı alacak euro mu başka bir şey mi, bu belirsizlikten daha fazla çekindiklerinden de mevcut düzen sürüyor. mesela başka bir şey doların yerini alsa, yeni uluslararası ticaret aracını yani rezerv parayı basma yetkisine sahip ülke/ülkeler aynı haksız avantajı devralmayacaklar mı? (bitcoin vb. çözüm hala uzak görünüyor) bu yeni düzen diyelim ki şimdikinden daha iyi olacak, bu düzene geçene kadar yaşanacak kaos, ticaret hacmi küçülmesi, iflas eden batan finansal yatırımlar sadece amerika değil tüm dünyayı vuracak bir şey. yani amerikadan herkes nefret ediyor ama, klasik bir mevcut düzeni koruma mecburiyeti, gelen gideni aratmasa bile geldi gitti geçiş sürecinin bedelini katlanılır bulan kimse yok.