dress code

• psikolojik baskı tekniklerinden en popüler olanı kişinin kıyafeti ile otorite kurmasıdır. bilinmektedir ki üniforma veya takım elbise saygınlık uyandırır.
  bu nedenle dress code denilen kavram ortaya çıkmıştır. özellikle bankacılık gibi sektörlerde en önemli kavramlardan biridir. kişide aynı anda hem güven hem saygı uyandırmak, hem onu dinlemek hem de otorite kurmak, hem anlayışlı, hem disiplinli olmak gerekir. bunun da bütünleyicisi makyajdır.
  
  insanoğlunun göz boyama sanatının en üst düzeye getirilmiş hali olan bu giyim, kuşam ve süs (makyaj ~ savaş boyası) sayesinde birçok meslek dalı inanılmaz para kazanmaktadır. bu gereksiz aksesuarlar için bir servet ödenmekte, ve harcanan para işe de yaramaktadır. herkesin kendi tarzını yaratması toplumun da törpülemek isteyeceği bir durum olduğundan, herkes birbirlerini elele, mutlu ve gözle görülür şekilde kazıklamaktadır.
  
  moda, dress code ile çok farklı olan bir kavramdır aslında. farklılaşma isteğini belli eder. gerçek modacılar o ana kadar düşünülmemiş olanı yapmaya çalışır. fakat popüler global kültür sayesinde farklılık hemen toplumda eritilir. ve moda, olması gerektiği gibi farklı ve ilgi çekici olacağı yerde, sadece bir dalı ile sanata yakınlaşır^*. popülist moda sayesinde ise her yerde aynı kıyafetli, saçlı başlı makyajlı yüzlerce kişiye rastlanmaktadır^**.
  
  gerek dress code, gerekse moda günümüzde kendiniz dışında kalan herkesi tatmin etmek ve etkilemek amacıyla giyinilen kıyafetlerdir. bir kişinin ruhunu yansıtmaz. genel ruh haline göre standartlaştırılır.
• bazı sözüm ona beş yıldızlı otellerin restoranlarında da geçerlidir bu uygulama.
  
  hani şehir içi biznıs otellerini anlarım da deniz kenarında konuşlanmış otellerde ne alakadır, anlamış değilim. akşama kadar kıçın açık gezersin orda burda, akşam yemeği zamanı o cayır cayır yanan beden üzerine çekersin abidik formal kıyafetleri. gayet de eğreti durur.
• microsoft'ta is yerinde kiyafet kodu yoktur, sadece karsi tarafi taciz edecek kiyafet giymeniz istenmez (ne bileyim belden ustu ciplak, ya da tank top). yaz kis sirkette sortlu terlikli calisanlar gormek mumkundur. turbanlisi da vardir, sarilisi de. dişdaşali adam bile gordum.
  
  sadece yilbasi partileri gibi resmi davetlerdeki kod business casual'dir.
• (bkz: kıyafet kodu)
  
  (bkz: giyim kodu)
  
  -casual: resmi olmayan rahat giyim türü. spor olabilir. genellikle gündelik parçaları kapsar. kadınlar için topuklu ayakkabı, erkekler için klasik gömlekler tercih edilmemeli.
  -business casual: yine resmi olmayan ama casual tipinden biraz daha resmi olan. chino, kumaş pantolon tercih edilebilir. kravat kullanılmaz. yarı resmidir.
  -smart casual: resmiyet konusunda casual ile business casual arasındadır. sneaker ayakkabılar tercih edilebilir. aşırı resmi görünümden uzak olunmalı. spor ve yarı resmi olabilir.
  -business: takım elbise giyilmeli.
  -black tie: smokin giyilmeli.
  -white tie/formal: beyaz papyon sadece frak elbiseyle kullanılabilir. bir zamanlar tbmm başkanları kullanmış olsa da günümüzde ülkemizde pek kullanımı yoktur.
• davetiyelerde ilgili gece ya da davette nasıl giyinilmesi gerektiğini anlatmak amacıyla yazılan ipucudur.
  
  türkçe davetiyelerde genellikle serbest ya da spor kıyafet ile ilgili bir şey yazılmaz. sadece resmi bir davet organizasyonu olduğunda "koyu renk elbise" yazılır.
  
  "koyu renk elbise" kıyafet kodu aslında kadınların koyu renk giymesi gerektiği anlamına gelmez. kadınların şık olması, gece elbisesi ve/veya tuvalet giymesi beklenir ama ille de siyah/lacivert olması gerekmez. oysa erkeklerin mutlaka ama mutlaka siyah ya da koyu lacivert giymesi gerekir, papyon ya da kravat takması gerekir.
• 12 aralık 1917'de saat 12:30'da dolmabahçe camiindeki mevlid törenine ilişkin, sarayın protokol işleriyle ilgilenen babıâli teşrifat-ı umumiye dairesinden gönderilen resmi davetiyenin hemen altına;
  
  "elbise: büyük üniforma. rütbesi olmayan zevat içün istanbulin ve siyah boyunbağı mecburidir."
  
  notu düşülerek asker katılımcılara tören kıyafeti (büyük üniforma), sivil memurlara ise yakası kapalı dize kadar inen ceket (istanbulin) ve kravat şartı getirilmiş.
• (bkz: kıyafet yönetmeliği)
• dress code; belli bir kıyafet tipini anlatmaz. dress code; ne tip kıyafetlerin giyilmesi gerektiğini bildiren açıklamanın solundaki iki nokta üstüsteden önce yazılan şeydir.
  
  "giyilmesi / uyulması gereken kıyafet tipi" anlamına gelir ve her zaman kendisinden sonra bir açıklama gelir.
  örneğin: dress code: formal (resmi) yada dress code: sports (spor kıyafetler) gibi.
  
  farklı kesimlerden ve/veya birbirini fazla tanımayan insanların yada bu gidecekleri yerin nasıl bir yer olduğunu bilmeyen insanların geleceği organizasyonlarda belirtilmesi faydalıdır. yoksa herkesin jeanlerle geldiği bir geceye sizin smokinle (yada tam tersi) gitmeniz hasıl olabilir.
  
  öte yandan türkçe davetiyeye "kıyafet tipi" yerine "dress code" yazmak; özenti belirtisidir, türkçe fakirliğidir, eşekliktir.
• bir başka beyaz yaka şaklabanlığı da budur. kurumsal şirketlerde filan insan kaynakları ekibinin bir işi de personelin kıyafetlerini takip etmektir. peki şaklabanlık bunun neresinde? tabii ki ik'cıların bu uygulamaya kıyafet yönetmeliği demek yerine ikide bir burası londra'ymış gibi "ama bu şirketin dress code'u vaaar" diye bik bik ötmelerinde.
• çağımız iş yerlerinde, kılık kıyafeti düzenleyen kurallar. devlet dairelerinde kadın^* çalışanların dar pantolon, tanga giymesinin engellenmesi buna örnek verilebilir. kimi iş yerlerinde mini etek giyimi de sorun teşkil edebilir. işyerinin huzurunu kaçırdığınız için sizi uyaran bir müdür, bir şef, bir iş arkadaşıyla karşılaşmanız olasıdır. casual day dışı zamanlarda da kot pantolon giymeniz sizi zorlayabilir. fakat asıl zorlayıcı olan şudur: ay ne giyincem ve ay yarın ne giysem.
  
  kimi kahramanların mecburi kıyafetleri de örnek olarak gösterilebilir tabi. ilgili bilgiler için (bkz: orumcek adamın kıyafet sorunsalı)