emiliano zapata

• "ve eviniz yakılırsa yeniden yapın, tahılınız yakıldıysa yeniden ekin. çocuklarınız ölürse daha çok doğurun. sizi ovalardan kovarlarsa dağlarda yaşayın ama yaşayın. hep liderler arıyorsunuz, hatasız güçlü adamlar. hiç yok, sadece sizin gibiler var. yaşarlar, değişirler, bırakırlar, ölürler. liderler yok, sadece siz varsınız. güçlü bir halk, süren tek güçtür. amacımız topraktı, bir düşünce değil. aileleri besleyecek buğday ekili toprak. özgürlük bir kelime değil ama akşam evinin önünde güven içinde oturan bir adam. barış bir rüya değil, dinlenmek, nezaket için zaman. kafamda bir soru var: kötü bir davranıştan iyi bir şey çıkabilir mi? bu kadar şiddetin sonunda nezaket çıkabilir mi? bu kadar cinayetten barış çıkabilir mi? öfke ve nefret düşünceleri içinde doğmuş bir insan, barışı sürdürülebilir mi? barış içinde yönetebilir mi, bilmiyorum? öyle uzun zamandır savaşıyorum ki barışı anlayamıyorum."
  [emiliano zapata]
• 10 nisan 1919da albay jesus guajardo tarafından öldürülmüştür.
  "güçlü insanı zayıf halk yaratır.güçlü halkınsa, güçlü insana ihtiyacı yoktur demiş" büyük insan.
• 1800'lerin sonundaki dillere destan meksika devriminin liderlerinden, faşist devlet başkanı huerta'yı savaşarak yenmiş devrimcilerden biridir. pancho villa, carranza ve en önemlisi alvaro obregon, devrimin diğer önemli liderleridir. huerta'yı devirdikten sonra bu liderler kendi aralarında anlaşmazlığa düşüp ikili gruplara ayrılmış, politik ve sıcak savaşa devam etmişlerdir. zapata-villa vs obregon-carranza savaşları başlamıştır. zapata, 1919'da taraf değiştirmek istediğini söyleyen carranza'nın davetini kabul etmiş ve tuzağa düşerek öldürülmüştür. dolayısıyla, carranza, meksika tarihine hispanik iago olarak geçmiş, "şerefsiz" lafı arkasından en çok edilen ademoğlu olmuştur belki de. villa ve zapata ortadan kalkınca -ki villa'ya ne oldu bilmiyorum, araştırmakla uğraşamıyorum, uykum var, sıkıntılıyım, ölüyorum- , obregon ve carranza savaşı başlamış, bu güç çatışması, muhteşem devrimden ancak 10 sene sonra obregon'un zaferi ile sonuçlanmıştır.
  
  zapata'nın diğer devrim liderlerinden farkı, entelektüel bir politikacı olmamasıydı, halkın arasından çıkmış, meksika köylüsü, yucatlan sergüzeşti, eğitimsiz ama çok zeki bir liderdi. sloganı, trademark'ı olan "tierra y libertad" bugün bile kullanılan bir slogan. zaten görünüşe göre, dört lider arasındaki tek gerçek devrimci gerçekten de zapata idi, bunu böyle söylememin temel sebebi ise "ayala planı" isimli bildirisiydi.
  
  bu bildiri, meksika tarihindeki en radikal değişim planıydı, toprakların kademeli olarak kamulaştırılmasını ve devrim sırasında kayıp veren ailelere maaş bağlanmasını öngörüyordu. metin o kadar beceriksizce ve hata dolu yazılmıştı ki -misal dahi anlamındaki de ve soru eki mi birleşik-, devrimcilerin devlet başkanı madero, ülkenin en büyük gazetesine şu emri vermişti: "bu metni olduğu gibi basın ki herkes zapata'nın aptalın ve delinin biri olduğunu öğrensin." oysa, meksika halkı da eğitimsizdi, onların da "dahi anlamındaki de"nin ayrı yazılacağından haberi yoktu, sözlükçü değildiler ve emilliano'nun manifestosu, gramatik asaletini koruyamasa da, halkın dilinden konuşuyordu. manifesto basılır basılmaz meksika tarihinin en popüler bildirgesi haline geldi; hala öyle. -sub commandate'nin 2001'de silah bıraktıktan sonra meksiko siti'den yaptığı konuşmayı tenzih etmek isterim-
  
  zapata'nın, 4 devrimci lider arasından en tanınanı olmasının sebebi john steinback'in onun hayatı üzerine bir senaryo yazması ve filmin elia kazan tarafından yönetilmiş olmasıdır aynı zamanda. steinback, onu, ölümünden sonra gücü artan che, isa, jan dark gibi figürlerle kıyaslamış ve baskıya karşı çıkmanın evrensel bir sembolü olarak görmüştü. gerçi viva zapata adlı bu filmde, emilliano'yu, gözleri iki yandan bantlanmış bir marlon brando oynamış, bezbebek, kukla gibi grotesk görüntüsüyle filmden zerre keyif almamızı engellemişti.
  
  ha, 90'lar meksikasının yeni devrimci hareketinin de "zapatista hareketi" ismini almasının sebebi de ayrıca bunlardır.
• gercekten de cok utanc verici bi durum, ben butun sozluk adina utaniyorum ve hemen bu utanci kapatmaya calisiyorum.. 1919 yilinda oldurulmus meksikali devrimci.
• soyunun sürüldüğü söylenen meksikalı devrimci. zapata soyundan gelenlerin değişik ülkelere sürüldüğü söylenmektedir. hatta okyanus aşırı ülkelere varıncaya kadar sürülmüşler. öyle ki türkiye'de de bulunuyorlarmış. istanbul kariyer adlı kpss hazırlık dersanesinde medeni hukuk hocalarından tan tahsin zapata, kendisinin meksika'dan sürülen zapata soyundan geldiğinden, çok değişik ülkelerde zapata soy adlı insanların olduğundan bahsetti. bizi çok pis yiyor da olabilir. emin değilim...
• 1873-1913 yılları arasında yaşamış olan bu melez köylü, okuma yazması yoktur.
  general porfirio diaz'ın dikdatörlüğüne karşı, zapata, ayala'da büyük toprak sahiplerine
  karşı ayaklandı. zapata'nın yanındakiler ilk başlarda, silaha, sadece kendilerine yapılan
  saldırıları püskürtmek için sarılıyorlardı. yaklaşık bir yıl sonra, toprağın halka dağıtılmasını
  savunan francisco madero'nun devrimcileriyle görüştü. madero başkan seçildi fakat daha
  sonra zaptedemediği bu halkı silahsızlandırmaya çalıştı, oyalamak istedi. zapata ve yanındakiler
  tekrar silaha sarıldı, ve ayala planı'nı ortaya attı. daha sonra madero, general huerta
  -türlü reforma karşıdır- tarafından devrildiğinde, zapata 'tierra y libertad' sloganıyla bazı yerleri
  ele geçirdi ve büyük arazileri halka dağıtmaya başladı. kuzey bölgelerde ayaklanan pancho villa
  ile güçlerini birleştirdi ve mexico city'e girdiler, carranza'yı uzaklaştırarak iktidara geçtiler.
  daha sonra carranza tekrar iktidara geldi ve 10 nisan 1919'da, zapata, carranza'nın emriyle
  katledildi.
  
  tüm hayatı boyunca, kişisel tutkulardan ve açgözlülükten uzak durdu, kendisi için hiçbirşey istemeyen
  ve almayan tek devrim komutanıdır.
• "dizlerinin üzerinde yaşamaktansa ayakta ölmek yeğdir" sözüyle tarihe geçen meksikanın ulusal kahramanını
• "toprağın sahibi olmaz. biz toprağa aitiz ve bize nimetlerini sunduğu icin doğaya dua etmeliyiz"
  diyen, zapatist hareketin lideri, güney amerikanın asi çocuğu emiliano zapata.
• "prensiplere kole olarak olmek istiyorum. insanlara degil."
  
  emiliano zapata
• hep liderler arıyorsunuz,
  hatasız, güçlü adamlar.
  hiç yok! sadece sizin gibiler var
  yaşarlar, değişirler
  bırakırlar, ölürler.
  liderler yok, sadece siz varsınız.
  güçlü bir halk, süren tek güçtür!
  
  adam olun, karizma lider filan diye salak salak konuşmayın, ya eyleme geçin, ya geberin!