emlak balonu

• 2 sene önce ankara'da 250000'e aldığımız ev (eryaman, 2+1, 80metrekare, 10 yıllık bina) şu an 270000.
  6-7 ay önce cebeci'de 280000'e alamadığımız evi (285000'den aşağı inmedi ev sahibi, 3+1, 100metrekare, eski bina) 260000'e aldık.
  balon patlaması gibi değil de, lastik topların sönmesi gibi bir şey oluyor bence. hani küçükken lastik topu balkona koyduktan bir kaç gün sonra küçülmüş görürdük ya, öyle bir durum var. eskiden enflasyonun altında bir artış oluyordu, şimdi ise direk düşüyor fiyatlar gibi gibi.
• (bkz: #82360067) suradaki anketi alcak surveymonkey 100'den fazla cevabin sonuclarini bedava versiyonunda gostermedigi icin sonlandirdim mecbur. 100 kisi icin sonuclar soyle:
  evim var diyenler %39 yok diyenler %61.
  "evim yok, yine de ev almam parayi faize yatiririm" diyenler %27.37 ile cogunlukta. bunda emlak balonu basliginda yapmis olmamin da etkisi var tabii, hepimiz emlak yatiriminin nasil tehlikeli ve sallantida oldugunu biliyoruz. bu yaygin gorus mudur onu bilmiyorum tabii ama konut pazarinin durumuna bakinca hic sanmiyorum.
  "evim yok, ev alirim" diyenler %25.26 ile cok yakin takipte, ikinci sirada.
  ucuncu sirada %16.84 ile "evim var, almam parayi faize yatiririm." diyenler var.
  dorduncu sirada "evim var, almam, baska bir sey alirim (arsa, araba, vs.)" diyenler %15.79. iki kisi dukkan alirim demis. arsa, doviz, altin, hisse senedi gibi yatirim turleri de sayilmis. bir arkadas post-doc yaparim demis yurtdisinda, benim de yatirimdan anladigim hep egitime yatirim, dusunurum bazen loto ciksa ne yaparim diye, valla yine ayni seyleri (okuyup yazmak) yaparim ama cok daha rahat yaparim issizlik ve gelecek kaygisi duymadan. ama dunya bizim dunyamiz degil kardes, ve sanirim hic bize vurmayacak o piyangolar. neyse, sahsi icdokmemi geciyorum, ankete devam.
  "evim yok, ev almam baska bir sey alirim (arsa, araba, vs.)" diyenler %8.42, sonuncu sirada da "evim var, bir tane daha alirim." diyenler var %6.32 ile.
  
  ikinci soru faiz konusunda ne dusunuyorsunuzdu.
  munafik eksisozluk kendine yakisani yapmis^*:
  %73.68 ezici bir cogunluk ile "faiz kabul edilebilir bir seydir, faizden kacinmam, faizle borclanabilir, faize yatirim yapabilirim." demis. tabii burdaki kitle genc ve daha acik fikirli. birdahaki sefere anket yaptigimda anneniz ve babanizi da soracagim. cunku biliyorum ki bazilarimizin anneleri babalari faiz olayina tumden karsi ve kaciniyor. ha bir de bir daha anket yaptigimda cevap limiti koymayan bir anket sitesi kullanacagim muhakkak (tavsiyelere acigim, mesaj fasilitesini aciyorum bunun icin).
  ikinci sirada "faiz haram, tamamen kaciniyorum, hayatim boyunca hic faizle isim olmadi, olmaz." secenegi var %15.79 ile. ucuncu sirada da "faiz haram, ama mecbur kalirsam yapacak bir sey yok/mecbur kaldim." var %10.53 ile.
  tabii her soruyu cevaplamayan, bazilarini atlayan arkadaslar var. bu arada online anket isinden zerre anlamadigimdan mal gibi hazirlamisim, o evetlerin hayirlarin yaninda bir suru secmelik kutucuk filan, affiniza siginiyorum, birdahaki sefere isi daha dogru duzgun yapicam soz.
  hic faizle borclandiniz mi sorusuna %65 evet demis. %35 hayir demis.
  hic para yatirip faiz aldiniz mi sorusuna (yazar burda hic parayi faize yatirdiniz mi demek istemis) da %70'i evet demis, %30'u da hayir demis. yani faiz sever eksisozlukculerimiz sozunun gercekten arkasindaymis^*
  
  bu mini anket calismasi bize pek bir sey gostermez tabii ama yine de azicik merakimi giderdi sagolun. yeni ve daha duzgun ve de cevap sinirsiz anketlerle yeniden karsinizda olmak umidiyle, sevgiler emlak balonu basligi mudavimi sozlukculer.
• küçük ve orta ölçekli sosyal konut imalatına dönmedikçe ülkemizde sönmeyecek balon.
  meali şudur
  düşük kar marjıyla daha küçük m2 de daha çok konut yap. her yere yap. sadece istanbul ankara izmir olmasın. sürümden kazan.
  büyük şehirlerin ambalajı parlak müteahhitleri dışında öyle kendini kurtaramayacak kadar batan firma gördünüz mü hiç ?
  (bu müteahhitlere özenenler hariç)
  
  edit:
  bunu nerden çıkarıyorsun diyen arkadaşlarım, türkiye reel konut satış endeksi iki gün önce yayınlandı bakın lütfen.
  o grafikler de en dikkat çekici şey satışların önceki yıla göre yaklaşık yüzde 12 düşmesi değil istanbul'u çıkardığınız zaman bu düşüşün yüzde beşe gerilemesi...
  kıssadan hisse
  pazar dar genişletmek lazım, ürün pahalı ucuzlatmak lazım!
• atilla yeşilada'nın yorumu:
  
  https://twitter.com/…da1/status/1052878121194663937
• balon diye birşey yok, sadece faiz getirisi kira getirisinden -bugün itibariyle- 7 kat fazla olduğundan yatırımcı daire almıyor, faiz getirisi düşünce eldeki daireler eriyecektir. bu arada emlak fiyatları daha düşecek beklentisi yanlıştır çünkü şu anki fiyatlarla dahi müteahhitler para kazanmamaktadır
• atilla yeşiladanin bu konuda tespiti dogru ama bence bakiş açisi baya ters.
  
  mesela izmirde 600 binlik evin kirasi 2000 yaklasik.
  
  yani 300 kat. yaklasik 24-25 yil ediyor. atilla beyin bu hesabi dogru.
  
  bunun standarti 200 kattir. yani 15-17 yil icinde kira geri donusu alabilmelisin.
  
  burdan bakinca oran hatali.
  
  peki soru şu; ev mi pahali kira mi az?
  
  yani aslinda 600binlik evin kirasi 3000 olmaliydi belki de? ama esit olmayan gelir dagilimi, alt ve orta kesim ile ust kesim arasindaki anormal gelir farkindan dolayi kiralar alt bantta sıkışıyor.
  
  yani esas sorun fiyat degil bizim az kazanmamiz bana kalirsa. ortalama bi calisan 3000 tl aliyor. dolar bazinda bakarsan 500 dolar falan eder ki komedi bi rakam bu.
  
  esasen ortalama gelirin 1500 hatta 2000 dolar olmasi lazimdi.
  
  yani 9000-10000 tl (asgari ucret dahil herkesin geliri artmali diyorum) ee bu durumda 3000 kira da normallesiyor.
  
  eve bakalim, dolar bazinda 100.000 dolar ediyor. ev aslinda anormal ucuz. ev pahali falan degil:)
  
  turkiyede su an ev fiyatlari pahali degil. hatta cok ucuz. sikinti kazanclarimizin dusuk olmasi. avrupanin amerikanin dilencilerinde daha az gelirimiz var nerdyse.
• eurobond alsan paran 10 senede doviz bazinda ikiye katlaniyor, niye ev alasin ki?
• konut satışları eylülde yüzde 9.2 düşmüş. ipotekli satışlar yüzde 72 düşmüş.
  
  http://www.paraanaliz.com/…da-yuzde-92-dustu-27155/
• 2-3 haftadır idealtepe - küçükyalı civarında kiralık ev bakıyoruz. bu balon nedense kiralık evlerde hiç sönmemiş. fiyatları maşallah öyle yukarılara çekmişler ki o paralarla kadıköy veya bostancı gibi daha merkezi yerlerde çok da iyi daireler bulunabilir. fiyatların bu kadar yüksek olması emlakçılar yüzünden mi, evlerinin bulunmaz hint kumaşı olduğunu zanneden ev sahiplerinden mi yoksa mahalleye taşınan altında lüks arabaları olan orta yüzey yöneticiler yüzünden midir bilinmez. belki hepsi birer etkendir.
  
  bu hafta sonu yine mahalle içinde tanıdık emlakçıların birine ev sormak için girdik. annemin dediğine göre mahallede yıllardır emlakçılık yapan bir bayanmış kendisi. söylediği evlerin fiyatlarına çok iyi ve keyifli daireler demesi ve bazı sorulara sanki ona muhtaç kalmışız gibi çirkin bir üslubla cevap vermesi bizi çok sinir etti. eğer yolunuz idealtepe civarında mine emlax'a düşerse bu tarz bir üslupla karşılanabilirsiniz.
  
  kısacası balon lüks sitelerde astronomik fiyatlara satılan evlerde patlamış olabilir ama kentsel dönüşüm sonrası evleri yenilenen ev sahiplerine henüz uğramamış gözüküyor.
• https://tr.sputniknews.com/…s-yapamaz-hale-getirdi/
  
  winter is coming değil, winter is here.