en önemli yüz felsefe metni
-
notos'un referans soruşturması. tam liste şöyle:
1- devlet – platon
2- saf aklın eleştirisi – immanuel kant
3- böyle buyurdu zerdüşt – friedrich nietzsche
4- varlık ve zaman – martin heidegger
5- ethica – baruch spinoza
6- tinin fenomenolojisi – georg wilhelm friedrich hegel
7- kapital – karl marx
8- tractatus logico – phillosophicus – ludwig wittgenstein
9- metafizik – aristo
10- varlık ve hiçlik – jean paul sartre
11- sokrates’in savunması – platon
12- komünist manifesto – karl marx-friedrich engels
13- toplum sözleşmesi – jean jacques rousseau
14- poetika – aristoteles
15- yöntem üzerine konuşma – rene descartes
16- nikomakhos’a etik – aristoteles
17- minima moralia – theodor w. adorno
18- meditasyonlar/metafizik üzerine düşünceler – rene descartes
19- leviathan – thomas hobbes
20- pratik aklın eleştirisi – immanuel kant
21- ütopya – thomas more
22- ikinci cins – simone de beauvoir
23- deliliğe övgü – desiderius erasmus
24- iyinin ve kötünün ötesinde – friedrich nietzsche
25- pasajlar – walter benjamin
26- prens/hükümdar – machiavelli
27- denemeler – montaigne
28- irade ve temsil olarak dünya – arthur schopenhauer
29- korku ve titreme – soren kierkegaard
30- kelimeler ve şeyler – michel foucault
31- insanın anlama yetisi üzerine bir soruşturma – david hume
32- aydınlanmanın diyalektiği – theodor w adorno-max horkheimer
33- felsefi soruşturmalar – ludwig wittgenstein
34- politika – aristoteles
35- itiraflar – augustinus
36- şölen – platon
37- insan doğası üzerine bir inceleme – david hume
38- varoluşçuluk – jean paul sartre
39- gramatoloji – jacques derrida
40- ecce homo – friedrich nietzsche
41- deliliğin tarihi – michel foucault
42- estetik – georg wilhelm friedrich hegel
43- cinsiyet belası – judith butler
44- insanın anlama yetisi üzerine bir deneme – john locke
45- negatif diyalektik – theodor w. adorno
46- fragmanlar – herakleitos
47- bütün diyaloglar – platon
48- konuşmalar – konfüçyüs
49- alman ideolojisi – karl marx-friedrich engels
50- ahlakın söykütüğü – friedrich nietzsche
51- ahlak metafiziğinin temellendirmesi – immanuel kant
52- 1844 elyazmaları – karl marx
53- anti-ödipus – gilles deleuze-felix guattari
54- cinselliğin tarihi – michel foucault
55- düşünceler – marcus aurelius
56- summa theologica – thomas aquinas
57- yargıgücünün eleştirisi – immanuel kant
58- tao te ching – lao tzu
59- sisifos söyleni – albert camus
60- felsefenin ilkeleri – rene descartes
61- monadoloji – gottfried wilhelm leibniz
62- özgürlük üstüne – john stuart mill
63- saf bir fenomenolojiye ve fenomenolojik felsefeye ilişkin düşünceler – edmund husserl
64- organon – aristoteles
65- novum organum – francis bacon
66- tarih felsefesi – georg wilhelm friedrich hegel
67- enneadlar/dokuzluklar – plotinos
68- mantık bilimi – georg wilhelm friedrich
69- simülasyon ve simülakra – jean baudrillard
70- michel foucault – bilginin arkeolojisi
71- kitabu’ş şifa/şifa kitabı – ibn sina
72- düşünceler – blaise pascal
73- aşkın metafiziği – arthur schopenhauer
74- bulantı – jean paul sartre
75- kötülüğün sıradanlığı – hannah arendt
76- başkaldıran insan – albert camus
77- fususu’l hikem – ibn arabi
78- grundrisse – karl marx
79- teolojik politik inceleme – baruch spinoza
80- ideoloji ve devletin ideolojik aygıtlar – louis althusser
81- çürümenin kitabı – emil michel cioran
82- bin yayla – gilles deleuze-felix guttari
83- mukaddime – ibn haldun
84- insanlar arasındaki eşitsizliğin kaynağı – jean jacques rousseau
85- hapishane defterleri – antonio gramsci
86- ya/ya da – soren kierkegaard
87- evrein yapısı – lucretius
88- kadın haklarının gerekçelendirilmesi – mary wollstonecraft
89- tragedyanın doğuşu – friedrich nietzsche
90- phaidon - platon
91- rüyaların yorumu – sigmund freud
92- doğa hakkında – parmenides
93- walden – henry david thoreau
94- söylevler – epiktetos
95- ahlak mektupları – seneca
96- madde ve bellek – henri bergson
97- türlerin kökeni – charles darwin
98- fark ve tekrar – gilles deleuze
99- şarkiyatçılık – edward said
100- bilimsel devrimlerin yapısı – thomas kuhn
derginin editörü oğuz tecimen'le yapılan söyleşiyi de ilgili okurlara tavsiye ederim:
https://www.youtube.com/watch?v=auzlb7hcoq8 -
notos soruşturması...
felsefe uzmanı... aristo ve platon'dan sartre'a bütün dünya felsefe tarihini bilebilecek ve bu listeyi yapabilecek diye sıralanan ve kendinde bu bilgiyi varsayarak felsefe metni önerebilecek yetkinliğe sahip olduklarını düşünerek büyük bir cesaretle soruşturmaya katılan "büyük felsefe" uzmanlarından (!) bir demeti şuraya yazıverelim.
edebiyat araştımacıları:
abdullah uçman, baki ayhan t
edebiyatçılar:
adnan binyazar, cemil kavukçu, ercan kesal, gülsüm cengiz, hakan bıçakçı, hande öğüt, latife tekin, murat yalçın, nilüfer kuyaş, onur behramoğlu, refik algan, sema kaygusuz, şükran farımaz, yalçın tosun, yekta kopan
polisiye yazarları:
ahmet ümit, celil oker, gülce başer,
şairler:
akif kurtuluş, atilla birkiye, can bahadır yüce, elif sofya, gonca özmen, gültekin emre, inci asena, metin cengiz, tarık günersel,
gazeteciler:
ahmet tulgar, derviş şentekin, sibel oral
karikatür tarihçisi:
turgut çeviker
.
ilk kez gördüğüm bir sürü ad daha var (herhalde mühim edebiyatçılar olmalı).
böyle iddialı bir felsefe listesini oluşturacak insanlar arasına girecek cüreti nasıl kendilerinde buldular anlamadım... çocuk kitapları yazarları, çevirmenler de listede.
soruşturma için notos dergisi kendilerine başvurduğunda aralarında, "ya hu böyle bir soruşturma için benim bir yetkinliğim yok, kusura bakmayın" diyecek biri bile çıkmamış.
.
bu entari, mayhoş lugata, eskilerin "islamın şartı beştir, altıncısı haddini bilmeyene haddini bildirmektir" kelam-ı kibarına uygun olarak girilmiş ve listedeki haddini bilmezlere giydirilmek üzere kesip biçilmiş ve dikilmiştir.
.
ek malumat: semih gümüş, listeyi yorumladığı yazısında notos'u kurtarmak için şöyle yazmış:
"çıkan sonucun en doğru seçimi gösteremeyeceğini belirtmeye gerek yok. soruşturmalarda doğru ya da yanlışı aramıyoruz. sonuç doğrudan bizi de ilgilendirmiyor. notos kendini yalnızca aracı konumunda tutuyor."
tebrik ederim. hem soruşturma yapıp hem sonucundan tüymek bu kadar akıllıca olur. -
notos edebiyat dergisinin her yıl yaptığı soruşturmalardan 2018 yılına ait olanı. 248 yazar, felsefeci ve akademisyene sormuşlar ve en çok oy alan yüz metni böylece tespit etmişler. metinlerden en çok oy alan ilk on tanesi aşağıdaki gibi, geri kalanını dergiyi alınca göreceğiz:
devlet, platon
saf aklın eleştirisi, ımmanuel kant
böyle buyurdu zerdüşt, friedrich nietzsche
varlık ve zaman, martin heidegger
ethica, benedictus spinoza
tinin fenomenolojisi, georg wihelm friedrich hegel
kapital, karl marx
tractatus logico-philosophicus, ludwig wittgenstein
metafizik, aristoteles
varlık ve hiçlik, jean-paul sartre
sokrates’in savunması, platon
komünist manifesto, karl marx-friedrich engels
toplum sözleşmesi, jean-jacques rousseau
poetika, aristoteles
yöntem üzerine konuşma, rené descartes
nikomakhos’a etik, aristoteles
minima moralia, theodor w. adorno
meditasyonlar/metafizik üzerine düşünceler, rené descartes
leviathan, thomas hobbes
pratik aklın eleştirisi, ımmanuel kant
https://oggito.com/…i-100-felsefe-metni-01201858141
http://notoskitap.com/notos-68/ -
on metnin dokuzunu okumuş biri olarak birkaç söz söyleyeyim "oo, kitap listesi alırım bir dal" diye gezecek olanlara.
-
eksiklerimle başlayayım:
- kierkegaard benim ilgimi çeken biri değil. iki kitap oradan gidiyor.
- cioran'ı ilk defa duydum, benim eksikliğim olsun.
- lucretius'u da hiç okumadım.
- ibni sina araya sıkıştırılmış gibi sanırım zira bugüne dek okuma ihtiyacım olmadı hiç. ibni haldun'un mukaddimesi ha keza. tamam okunabilir ama o 25.000 sayfayı okuyacağınız vakitte daha çok şey katacak adamlar da var.
- deleuze, derrida, husserl ve foucault tiksindiğim dört isim.
hele ki foucault. allah'ın götveren şerefsizi. piç nedir diye sorsan vereceğim cevap kendisi. fukoyu özetleyeyim bak sana: "siz var ya oğlum, hepiniz saf süzme geri zekalısınız. bir sikim bilmiyorsunuz. ben her boku biliyorum ama size yarrak söylerim. amına koyduğumun cahilleri".
evet, tribi itibariyle tam bir ilber ortaylı caps'i bu göt.
-
şimdi esasa gelelim.
- tractatus. wittgenstein bile "bunu kimsenin anlamasını beklemiyorum" deyip kenara çekilmişken ve metni anlamış bir kişiyle bile tanışamamışken ben, böyle bir yerde olması şaka gibi. çok lazımsa içerik değil şekil itibariyle benzeyen monadoloji var, onu da koymuşsunuz işte. daha ne istiyorsunuz?
tractatus'u anladığını iddia eden yazarlardan mesaj bekliyorum. beni de aydınlatın, 40 saat köleniz olayım. ciddiyim.
- bir diğer cins. hegel. bak ben kant'ı okur anlarım. marx'ı, schmitt'i, fichte'i, leibniz'i, schopenhauer'i, heidegger'i... ama bunu anlamıyorum arkadaş. tamam genel manada ne dediğini anlıyorum ama yok, almanlardaki o kolay anlaşılırlık, o akıcılık, o güzellik yok bu pezevengin evladında. ibnelik olsun diye de yazmış da yazmış. göt. ondan felsefeye giriş yapacaksanız hiç boşa bu arkadaşla uğraşmayın.
- liste de kronolojik olarak gitmiyor o ki, ben en tepeye ahlak metafiziğinin temellendirmesini koyardım. 19. asır ve sonrasını etkilemiş bir adam bu kant dediğin. tamam o gün de plato, aristo, sokrat filan var ama kantsız olmaz.
- saf aklın eleştirisi 20. asırdan sonra önemini, bence, yitirmiş bir kitap. okumaya değer ama pratik karşılığı görece az. ha yine de levent özçelik gibi "kaant, kaaant, kant" diyorum. başka ne denilebilir ki?
- nietzsche tek cümlede hayatın anlamını çözmek isteyen bebelerin ağzında sakız olsa da daşşaklı bir amcamız. ona göre okuyun kendisini.
- listenin yarısı çerezlik kitaplar. sartre hele. meh.
- freud'dan rüyaların analizini koyup psikanalize girişi koymamak da ancak türklerden beklenir zaten. o rüyaları neye göre yorumluyor bu adam, onu bilirsin önce amk. şaka gibi.
- aynı şekilde thoreau'dan walden'ı koyup civil disobedience'ı koymazsan ben gülerim ve öyle "liste zaten nihai liste değil" diyerek de sıyrılamazsın. life without principle olmadan bu olur mu?
-
dahası.
- sen buraya nasıl bertrand russell'ı koymuyorsun hacı? dalga mı geçiyorsun? ibn haldun var, russell yok?
- veblen'in the theory of the leisure class'ı da bence burada olmak zorunda. değeri hala o kadar bilinmese de hem grundrisse, hem das kapital'i listeye koyup bunu liste dışı bırakamazsın. ya grundrisse ya das kapital'i çıkarır bunu eklersin.
- carl schmitt'in the concept of the political'ı listenin tepesinde adının olması gereken bir kitap. şeksiz şüphesiz. -
bu arada bir not da düşeyim. şimdi baktım da seçiciler arasında ihsan oktay anar da var.
-
liste gibi liste. bu listeyi şimdiki zıpır analitikçilerden birine yaptırsan bunların yüzde seksenini listeye almaz, bir takım felsefe departmanı memurlarının kendi öğrencilerinin bile okumadığı temel matematik sığlığındaki kitaplarını doldururlar. halbuki felsefe böyle bir şey, hayatın, tarihin, siyasetin, aşkın içinde, kalbinde. çok yaşa kıta avrupası felsefesi.
-
çöp oğlu çöp liste. ve felsefe cühelası kıtacıların hazırladığı belli. ne kadar gereksiz kitap varsa koymuşlar.
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap