228 entry daha
  • olay bana bernhard goetz ve beraberinde getirdiği toplumsal dönüşümü hatırlattı.

    80'li yıllarda new york'ta cinayet ve ağır suçların salgın hastalık gibi yayıldığı dönemde sokaklarda spontane saldırılar ve kaos had safhadadır. bir gün manhattan'dan metroya binen "temiz görünümlü" bir adam olan goetz, vagonda kendisini rahatsız eden 4 genci tek tek silahla vurup vagondan iner, raylarda yürüyerek uzaklaşır. gençler ölmez. ama dördünün de çeşitli suçlardan sabıkalı olduğu anlaşılır. takip eden günlerde gazete ve radyolarda kendisinden kahraman silahşör, melek, adalet savaşçısı diye bahsedilir. goetz olaydan bir hafta sonra polise giderek teslim olur. mahkemede "saldırı" ve "cinayete teşebbüs" suçlarından beraat eder. dava new york'un karanlık bir döneminin sembolü olur. 90'ların başında görülen ikinci davada ise halk goetz'i çoktan unutmuştur çünkü 90'ların güvenli ve düzenli şehri new yorkta bir insanın metroya silahla binebilecek olması tasavvur edilemeyecek kadar uzakta kalmıştır.

    fitili ateşleyen bir olay ardından bütün kentte on yıl gibi görece kısa sürede büyük bir dönüşüm yaşanmıştır. bu süre zarfında metroda yaşanan vandallıkların (bkz: kırık pencereler teorisi) ile hız kazandığını düşünen ulaştırma yönetimi bir dizi aksiyon almıştır. metrodan başlayarak çevrede en ufak suçları işleyenler bile (buna biletsiz yolculuk yapanlar da dahil) yakalanıp tutuklanır. yakalanan her 8 kişiden birinin hakkında önceden çıkartılmış tutuklama kararı olduğu fark edilir. kırık cam kalmayana dek bu uygulama devam eder.

    goetz'e gelirsek, beklenmedik davranışının altında ezik ve yalnız bir çocuklukluk geçiren, otorite ile sorun yaşayan ve sistemin çürümüşlüğüne öfke duyan, kısa süre önce benzer profildeki serseriler tarafından iyice tartaklanmış biri olması yatar. diğer yandan bu psikolojik bozukluklardan habersiz onu kahraman olarak konumlandıran halk işgücünde aktif, beyaz ve iyi görünümlü birinin neden silah taşıdığını sorgulamamıştır.

    new york metrosunda çığır açan şey, nypd ile ulaştırma idaresinin iş birliği içinde bir niyet edinmesiydi. türkiyede kadın cinayeti vakalarını goetz etkisi gibi tersine çevirecek birden çok olay yaşandı. ilkinde kararlı ve akılcı çözüm üretmediğinde kırık camların sayısı hızla artmaya ve normalleşmeye başlıyor.

    sanmıyorum ama, bu davanın hiç değilse iyi yönde bir dönüşümün fitilini ateşlemesini dilerim.
52 entry daha
hesabın var mı? giriş yap