koruyucu aile

• http://www.shcek.gov.tr/…izmetler/cocuk/hizm_ka.asp adresinden kopyalanmistir:
  
  koruyucu aile
  sosyal hizmetler ve cocuk esirgeme kurumu turkiye'nin en koklu kurumlarindan birisi olarak; ekonomik, sosyal ve psikolojik yonlerden destege, korunma ve bakima gereksinimi olan basta cocuklarimiz olmak uzere tum yurttaslarimiza hizmet vermektedir. sinirli olanaklar cercevesinde azami bir gayret ve ozveri ile surdurulen tum calismalarinin temel amaci; bu ozel ihtiyac gruplarina en iyi sekilde hizmet sunulmasidir.
  
  biliyoruz ki; saglikli bir toplum ve mutlu yarinlar icin sahip oldugumuz en degerli varliklarimizdir cocuklar... ve inaniyoruz ki; en az toprak erozyonu kadar onemli olan insan erozyonunun onune gecmek ancak ve ancak toplumsal bir paylasimla mumkun olabilecektir. bu nedenle kurumumuz kimsesiz ve korunmaya muhtac cocuklar alaninda oncelikle hizmet vermeye calismaktadir.
  
  sosyal hizmetler ve cocuk esirgeme kurumu; bu dusunceden yola cikarak sinirli olanaklari cercevesinde yillardir vermekte oldugu bu hizmeti sizlerin katkilariyla guclendirmeyi ve korunmaya muhtac durumdaki cocuklarimizi toplumsal bir butunlesme, toplumsal bir paylasim ile kucaklamayi hedeflemektedir.
  
  ulkemizdeki ilk koruyucu aile uygulamasi 1949 yilinda yapilmistir. hizmetin genis olarak uygulanmasina ise 1952 yilinda baslanilmistir
  
  koruyucu aile hizmeti; cesitli nedenlerle oz ailesi yaninda bakilamayan cocuklarin, kisa veya uzun sureli olarak bakimlarini ustlenen aile ya da kisilerin yaninda, devlet denetiminde yetistirilmeleri olarak tanimlanmakta ve bu hizmeti veren aile ya da kisilere koruyucu aile denilmektedir.
  
  02 eylul 1990 tarihli cocuk haklari sozlesmesinde; cocugun oncelikle ailesi yaninda, bu mumkun olmadigi taktirde ise uygun bir aile ortami icinde yasamini surdurmesi ve gelismesi hakkina ozel bir yer verilmektedir. ulkemizin de imzalamis oldugu bu sozlesme ile koruyucu aile hizmeti daha da onem kazanmaktadir.
  
  cocuk haklari sozlesmesi ile vurgulanan koruyucu aile hizmeti'nin dayanagi turk medeni kanunu'nun 347.maddesi ile 24.05.1983 tarih ve 2828 sayili sosyal hizmetler ve cocuk esirgeme kurumu kanunu'nun 22. ve 23. maddeleridir. koruyucu aile hizmeti bu maddeleri temel alarak hazirlanan 14.10.1993 tarih ve 21728 sayili koruyucu aile yonetmeligi ile yonetmeligin koruyucu ailelere odenen ucretlerle ilgili 22.ve 24.maddelerini degistiren 10.04.1997 tarih ve 22960 sayili resmi gazete'de yayimlanan yonetmelige ve soz konusu yonetmeligin 8, 18 ve 24. maddelerini degistirerek 2. 12. 2000 tarih ve 24248 sayili resmi gazete’de yayimlanarak yururluge giren yonetmelige uygun olarak yurutulmektedir.
  
  nicin koruyucu aile?
  cocuklarin saglikli gelisebilmeleri icin kendilerini koruyacak, sevecek, destekleyecek, guven saglayacak, sosyal ve maddi gereksinimlerini karislayabilecek sicak bir aile ortamina ihtiyaclari vardir. kuskusuz anne-babalar da cocuklarini en iyi sekilde yetistirmek icin caba harcarlar. ancak yasam her zaman dusunulenler gibi olmayabilir. bazi aileler zihinsel, bedensel ya da psikolojik sorunlari veya ekonomik yetersizlikleri, bosanma, olum, hukumluluk gibi sosyal sorunlari nedeniyle butunluklerini devam ettiremez ve cocuklarinin gereksinimlerini karsilayamaz hale gelmektedirler.
  
  boyle durumlarda cocuklara yardim etmenin en iyi yolu oz ailesinin kosullari iyilesinceye kadar baska bir ailenin yaninda bakimlarinin saglanmasi amaciyla koruyucu aile hizmetinden yararlandirilmasidir.
  
  koruyucu aile bakiminin, cocuga sagladigi aile ortami cocugun psiko-sosyal gelisiminin saglikli bir sekilde gerceklestirilmesi acisindan onem tasimaktadir. kurum bakiminin cocuk uzerindeki etkilerine yonelik yapilan arastirmalar incelendiginde de bu bakim turunun sadece pahali olmadigi, cocugun gelisimini bazi yonlerden eksik tamamlamasina da yol actigi ortaya cikmistir. bu nedenle tum dunya da korunmaya muhtac cocuklar icin en cok tercih edilen bakim sekli koruyucu aile bakimidir.
  
  koruyucu aile hizmetinde amac, cocuk icin karmasik ve sorunlu olan bir donemde ozenli davranilarak cocugun bu donemi orselenmeden gecirmesini ve normal hayatini devam ettirmesini saglamaktir.
  
  koruyucu aile cocuklara, oz ailesi, okulu ve cevresiyle iliskilerini devam ettirmelerini saglayarak yardimci olur. boylece koruyucu aileler sadece cocuga yardim etmekle kalmayip, destege gereksinimi olan guc durumdaki aileye de yardim etmis olmaktadirlar.
  
  sosyal hizmetler ve cocuk esirgeme kurumu bir elinden tuttugu ve tutmaya devam edecegi cocuklarin oteki elinin koruyucu aileler ve toplum tarafindan tutulmasini istemektedir. ister koruyucu aile olarak, ister koruyucu aile hizmetini tanitarak, ister koruyucu ailelere ozel indirimler, destekler, tesvikler saglayarak daha cok cocugun koruyucu aileler yaninda yetismesine ortam yaratilmasi olanaklidir.
  
  bu cok anlamli ve toplumsal gelecegimiz acisindan hayati degere sahip alanda devlet olarak her turlu olanagi saglamaya calistigimiz korunmaya muhtac cocuklarimizin aile sicakligini yeterince yasayabilmeleri icin koruyucu aile hizmetinin toplumun gereksinimleri dogrultusunda gelistirilerek yayginlastirilmasina yonelik calismalar yapilmaktadir. yilda ortalama 100 cocuk koruyucu aileler yanina yerlestirilmektedir.
  
  koruyucu aile yanina yerlestirilebilen, korunan, tehlikeli ortamlardan uzak tutulan her cocuk sorumlulugu paylasan herkesin sevinci, basarisi olacaktir.
  
  sosyal hizmetler ve cocuk esirgeme kurumu olarak sizleri koruyucu aile hizmetini desteklemeye davet ediyoruz. sizlerin de destekleriyle cocuklarimiz icin buyuk ve anlamli bir adim atacagimiza inaniyoruz.
  
  koruyucu ailede hangi cocuklara bakilir?
  koruyucu aile yanina yerlestirilen cocuklar; oz ailesi bulunan, oz ailesince bir sure icin bakilamayan, cesitli nedenlerle evlat edindirilme sansini tumuyle yitirmis olan, kiz ya da erkek, saglikli ya da ozurlu tek ya da kardes olup, durumunun koruyucu aile yanina yerlestirilmeye uygun oldugu sosyal calismaci tarafindan belirlenmis cocuklardir.
  
  bu yasal cercevede, haklarinda korunma karari alinmis cocuklarin koruyucu aileler yanina yerlestirilmeleri icin oz ailelerinden muvafakat alinmasi zorunlulugu yoktur. bu cocuklar ailelerinden izin alinmaksizin uygun kuruluslara ya da koruyucu aileler yanina yerlestirilebilmektedir.
  
  koruyucu aile yanina kac cocuk yerlestirilebilir?
  koruyucu aile yanina en fazla 3 cocuk, ayni anda yerlestirilebilir. ancak, buna karâr verilirken ozellikle cocuklarla bire bir iliski kurulma konusu irdelenir.
  
  il mudurlukleri ile yanina cocuk yerlestirilen koruyucu aile arasinda, kurumun ve koruyucu ailenin yukumluluklerini iceren bir sozlesme imzalanir. sozlesmenin valilikce onayindan sonra cocuk bir tutanakla aileye teslim edilir.
  
  kisi ya da ailelerin koruyucu aile olmasina nasil karar verilir?
  - turkiye cumhuriyeti vatandasi olup,
  - turkiye’de surekli ikamet eden,
  -okur yazar olan,
  - cocuga kanunen bakmakla yukumlu oz anne- baba ya da vasi disindaki herkes koruyucu aile olmak uzere il mudurluklerine basvurulabilmektedir. eslerin birlikte basvurmalari gerekmektedir.
  
  ozellikle cocugun yakin cevresinde olan akrabalar, komsular ya da aile dostlari tercih edilmektedir.
  
  koruyucu aile olmak isteyen kisi bekar ise yerlestirilecek cocuga diger ebeveynin yoksunlugunu hissettirmeyecek akraba iliskilerine sahip olmasi konusu degerlendirilmektedir.
  
  basvuru sirasinda ilgili sosyal calilsmaci tarafindan koruyucu aile hizmetinin esaslari, isleyisi ve aileye yerlestirilecek cocuklarin ozellikleri hakkinda bilgi verilmektedir.
  
  ucuncu asamada, verilen bilgiler isiginda koruyucu aile olmaya kesin karar verilirse, sosyal calismaci tarafindan evde, isyerinde, basvuran ailenin cocuklariyla vb. bir dizi gorusmeler yapilmaktadir. bu gorusmelerde amac ailenin ve cevresinin yerlestirilecek cocuga her acidan uygun olup olmadiginin belirlenmesidir. bu baglamda, koruyucu aile basvurusu kabul edilenler hakkinda cevre ve ekonomik kosullari, yaslari, kisilik ozellikleri, evlilik ve sosyal iliskiler, cocuk yetistirme konusunda tutum ve davranislari, diger aile uyelerinin bu konudaki dusunceleri ve cocuk ile koruyucu aile iliskileri acisindan onem tasiyan benzeri hususlar dikkate alinarak yapilan gorusmelerden elde edilen bilgilere iliskin sosyal inceleme raporu hazirlanmaktadir.
  
  koruyucu aile adaylarinin hazirlamasi gereken belgeler
  fotograf
  nufus cuzdani ornegi
  evliler icin evlenme cuzdani ornegi
  ikametgah belgesi
  is ve gelir durumunu gosteren onayli belge
  adli sicil raporu
  koruyucu aile olacak kisilerin cocugun bakimini, psiko-sosyal gelisimini ve egitimini etkileyecek ya da cocuga zarar verecek duzeyde fiziksel engeli, ruhsal rahatsizligi ve bulasici hastaliginin olmadigini gosterir rapor (sosyal calismaci gerekli gordugu hallerde kisinin sagligina, suregen hastaligina veya bagimliligina iliskin ayrintili rapor da isteyebilir.)
  
  koruyucu ailelerin yukumlulukleri nelerdir?
  yanina yerlestirilen cocugun oncelikle fiziksel ve psiko-sosyal gelisiminin saglikli olabilmesi icin gerekli kosullari saglamak,
  cocugun yeteneklerinin ve becerisinin elverdigi olcude oncelikle egitim ve ogretimi ya da iyi bir meslek sahibi edindirilmesi icin gerekli cabayi gostermek,
  cocugun varsa oz ailesi ve akrabalari ile uygun gorulen sekil ve zamanda gorusmesini saglamak,
  koruyucu aileye ve yerlestirilen cocuklara iliskin olarak mesleki calismalari yuruten sosyal calismaciya gerekli kosullari hazirlamak,
  adres ve ikametgah degisikliklerini bu degisiklik gerceklesmeden once il mudurlugune bildirmek,
  gorev veya tatil amaci ile cocukla birlikte yurt disina gidilmek istenmesi durumunda, cocugun veli ya da vasisinin izni gerektiginden, yasal islemlerin tamamlanmasina yetecek sure goz onune alinarak, en kisa surede durumu il mudurlugune bildirmek,
  koruyucu ailelerin yukumlulukleridir.
  
  izleme
  koruyucu aile ve yanina yerlestirilen cocuk, gorevli sosyal calismaci tarafindan vakanin ozelliklerine gore belirlenen araliklarla, duzenli olarak izlenmektedir. ortaya cikan sorunlarin cozumune yonelik gerekli mesleki calismalar yapilmaktadir.
  
  koruyucu ailelere ve yerlestirilen cocuga saglanan olanaklar
  koruyucu ailelere baktiklari her cocuk icin yeterli bakim ucreti odenir.
  ozurlu cocuklar icin yapilacak odemeler iki katina kadar arttirilir.
  her ogretim yili basinda bir defaya mahsus olmak uzere egitim masraflari karsiligi olarak bakim ucreti iki kat arttirilarak odenir.
  subat ve agustos aylarinda cocuklarin yillik giyim masraflari karsiligi olarak bakim ucreti iki kat arttirilarak odenir.
  koruyucu ailenin yaninda bakilan cocuklar hastalandiklarinda koruyucu ailesi tarafindan hicbir sevke tabi olmadan dogrudan saglik karneleri ile devlet-universite hastanesi, saglik ocagi, hukumet tabipliklerine, ayaktan veya gerekiyorsa yatarak muayene, tedavi icin goturulebilmektedir. bu durumlarda muayene ve tedavi bedeli kurumumuz tarafindan karsilanmaktadir.
  
  yine koruyucu aile yanindaki cocuklar koruyucu ailenin calistigi kurumun bagli oldugu saglik kurulusu ya da anlasmasi doktoruna da goturulebilmektedir. ancak, bu durumda muayene ve tedavi bedeli kurumumuz tarafindan karsilanamamaktadir.
  
  cocuklara verilen, genel mudurlukce hazirlanip bastirilan fotografli seri numarali saglik karneleri her yil il mudurluklerince vizelenmektedir.
  
  koruyucu ailedeki cocuklarin okul servis araci ucreti odenir.
  koruyucu aile yanindaki cocuklarin meslek edinme kursu bedelleri odenir.
  koruyucu aileler ve koruduklari cocuklar icin gerektiginde universitelerin ilgili bolumlerindeki uzman kisilerden psikolojik ve psikiyatrik danismanlik hizmeti saglanir.
  okula giden veya bu yastaki cocuklara her ay harclik odenir.
  gonullu statudeki koruyucu aileler yanindaki cocuklar icin de talepte bulundugu takdirde harclik odenmesi ile saglik, subat-agustos aylari giyim masraflari ve eylul ayi okul masraflari ile okula giden ve ozurlu cocuklarin servis ucretleri, cocuklarin egitim-ogrenim-meslek edinme kurs bedelleri karsiligi odenmektedir.
  
  koruyucu ailelere odenen ucret ek gosterge dahil en yuksek devlet memuru aylik gostergesinin (9500) memur maas katsayisiyla (ocak ve temmuz aylarinda degismektedir.) carpimiyla elde edilen rakamin sirasiyla %22’si, %24’u, %27’si ve %30’u alinarak belirlenmektedir. 2006 yilinda ucretli koruyucu aile yanindaki cocuklar icin odenen aylik asagidaki gibidir. (ozurlu cocuklar icin iki katina kadar arttirilmaktadir.) harcliklar ise kurulus bakimindaki cocuklar icin yapilan hesaplama ile belirlenmektedir (cocuk yuvalari yonetmeligi md. 46 ve yetistirme yurtlari yonetmeligi md.48 ). memur maas katsayisi, sirasiyla 600 (ilkogretim 1-4. sinifi), 900 (ilkogretim 5-8. sinifi), 1200 (lise ve dengi okul) ve 2000 (yuksek ogrenime devam eden) gosterge rakami ile carpilarak bulunan miktar kadar odeme yapilmaktadir;
  
  ocak 2006 (katsayi : 0.04265)
  
  0-6 yas (okul oncesi): 89.14 ytl
  7-12 yas (ilkokul): 122.83 ytl (97.24 ytl aylik + 25.59 ytl harclik)
  13-18 yas (orta ogrenim): 147.79 ytl (109.40 ytl aylik + 38.39 ytl harclik)
  13-18 yas (lise): 160.58 ytl (109.40 ytl aylik + 51.18 ytl harclik)
  19 ve daha fazla (yuksek ogrenim): 206.85 ytl (121.55 ytl aylik + 85.3 harclik)
  
  koruyucu aile bakiminin sona erdirilme nedenleri
  koruyucu ailenin yukumluluklerini yerine getirmemesi,
  cocukla koruyucu aile arasindaki uyumsuzlugun yapilan mesleki calismalara ragmen giderilememesi,
  koruyucu ailenin cocuga istenilen sekilde bakmadiginin belirlenmesi,
  koruyucu aileye yerlestirilme nedeninin ortadan kalkmasi,
  koruyucu ailenin herhangi bir nedenle koruyucu aile olmaktan vazgecmesi
  durumlarinda gorevli sosyal calismacinin hazirlayacagi sosyal inceleme raporu ile ailenin koruyucu aile sozlesmesi iptal edilerek cocuk aileden geri alinmaktadir.
  
  koruyucu aile statusunun iptali
  koruyucu aile statusunun devam etmesinin sakincali oldugu saptanan;
  - cocugun ihmal ve istismar edildiginin, kotu muameleye maruz kaldiginin belirlenmesi,
  - sosyal iliskiler acisindan toplumun norm ve degerlerine aykiri dusen davranislarinin gozlenmesi,
  - fizik ve ruh sagliginin, cocugun bakimini etkileyecek derecede bozulmus olmasi,
  - cocugun toplum icinde alacagi konumu olumsuz etkileyecek her hangi bir suctan ve yuz kizartici suctan ceza almasi,
  - periyodik izlemeler ve cocugun oz ailesi ve yakinlariyla iletisimini surdurmesi konularinda kolaylik saglanmamasi,
  - mesleki danismanlik hizmeti ve yonlendirmelere uygun davranilmamasi
  durumlarinda koruyucu aileyi izleyen sosyal calismacinin hazirlayacagi sosyal inceleme raporu koruyucu aile komisyonuna iletilir. bu durumda koruyucu aile statusu tumuyle iptal edilmektedir. komisyonca koruyucu aile statusu iptal edilen aileye bir daha cocuk verilmemektedir.
  
  koruyucu aileden geri alinan cocuk
  -oncelikle oz ailesi yanina,
  -bunun mumkun veya uygun olmamasi durumunda baska bir koruyucu aile yanina yerlestirilmektedir.
  -uygun koruyucu aile bulunamamasi halinde cocuk, yas durumu dikkate alinarak bir kurulusta bakim altina alinmaktadir.
  koruyucu aile ve evlat edinme hizmetlerinin odagi, cocugun aile yaninda yetismesi oldugundan, her ikisinde de ailelerin secim kriterleri temelde aynidir. ancak aile, evlat edinme yolu ile hukuksal bir sureci tamamlayarak velayet hakkini alirken, koruyucu aile sisteminde aile, cocugun bakim, yetisme ve egitim sorumlulugunu devlet ile paylasmaktadir, cocugun velayeti biyolojik ailesinde kalmaktadir. ailelerin hangi kapsamda yer alacaklarina kesin karar vermeleri gerekmektedir. cunku, evlat edindirilebilecek cocuklarin koruyucu aile yanina yerlestirilmeleri mumkun degildir. koruyucu aile basvurulari ne yazik ki bu hizmetten yararlanabilecek cocuk sayisindan cok daha azdir.
  
  (bkz: oteki elini sen tut)