gerald r. ford

• her bahsedildiginde haksizliga ugradigini du$undugum muteveffa (1913-27.12.2006) amerikan ba$kani. secilmedigi, tuhaf birtakim rastlantilar sonucu ba$kan oldugu icin gereksizce ele$tirilmi$tir. "ayni anda iki i$ yapamazmi$, ciklet cignerken yuruyemezmi$" onermesi gerald ford hakkinda uydurulmu$tur mesela.
  
  hayatinda iki ilginc tesaduf rol oynami$tir. ilki soyadiyla ilgilidir: 1913'te dogdugunda adi leslie lynch king, jr iken annesi bu kez gerald ford diye bir adamla evlenir ve genc leslie de "madem babamin tam adini almi$tim, bu sefer de oyle yapayim, digerini hatirlamak bile istemiyorum" fikrinden yola cikarak adini gerald ford'a cevirir.
  
  ikinci tesaduf ise ba$kanligi ile ilgilidir: 1948'de kongre uyesi, 1965'te kongre'deki cumhuriyetcilerin ba$kani (house leader) secilmi$tir. 1970lerde de bir takim tuhafliklar sonucu abd ba$kani olmu$tur: once ba$kan yardimcisi secilen spiro agnew ru$vet almaktan istifa etmeye zorlaninca ba$kan yardimcisi atanan ford, sonra da watergate skandali esnasinda ba$kan yardimcisi oldugu ve nixon'in neler cevirdigini bilmedigi kesin oldugu icin de richard nixon 9 agustos 1974'te gorevden el cektirilince, ayni gun abd ba$kani olmu$tur.
  
  ba$kanlik donemi bircok yaralarin sarildigi, abd'nin daha huzurlu bir ulkeye donu$tugu bir donem olmu$tur. vietnam sava$i sonrasi ya$anan sosyal calkantilari dizginleyebilmi$, geci$ doneminin oldugundan yumu$ak halledilmesini saglami$, arada nixon'i da gerekcesiz olarak (aslinda, "bu adam bu kadar alcalamaz herhalde" fikri ile) resmen affetmi$tir. ayrica, henry kissinger'in di$ politikadaki rolu ve di$ politikasi devam etmi$tir. ekonomi, ba$kanligi doneminde cidden kotu giden tek cephedir ki zaten gerald ford, "i am a ford, not a lincoln" $eklindeki, luks bir otomobil veya dunyayi degi$tirebilecek bir ba$kan olmadigini belirten vecizesiyle durumu ozetlemi$tir.
  
  yine de durust ve sozunun eri bir insan olmasi, onu cumhuriyetci partiden ayiran iki onemli konuda elinden geleni yapmasi cok onemlidir: bunlardan ilki affirmative action diye bilinen, temelde zenci ve hispaniklere i$e girme ve egitimde daha fazla hak taninmasi konusunda onderlik etmesidir; digeri de insan haklaridir. bu ikinci hususta, ozellikle sagaltima yonelik klonlama gibi bilimsel ara$tirmalarin yapilmasina arka cikmasi ve insanlarin tibbi -ozellikle kurtajla ilgili- secme haklarinin taninmasindaki destegi onemlidir. ayni zamanda gay toplumun haklarindan bahsedebilen ilk ba$kandir. bu yuzden partisi tarafindan bir olcude di$lansa da, 1999 yilinda donemin ba$kani bill clinton tarafindan kendine abd'nin en yuksek ni$ani olan ba$kanlik ozgurluk madalyasi^* verilmi$tir.
  
  1976'da (ronald reagan'i yenerek), cumhuriyetci parti'nin 1977 secimlerinde ba$kan adayi olmu$, yine 1976 yilinin eylul ayinda ilki sacramento'da ikincisi san francisco'da olmak uzere iki kez suikaste ugrami$, ikisinden de yarasiz kurtulmu$tur. 1977 secimlerinde jimmy carter'a 1.8 milyon oyla kaybetmi$tir ki carter da bir sonraki secimde reagan'a kaybedecektir. 1981 secimleri icin reagan'in ba$kan yardimcisi olmasi istenmi$, ford ba$kan yardimciligi makami icin daha geni$ yetki isteyince bundan vazgecilmi$tir. belki insanliga en buyuk -dolayli- kazigi george herbert walker bush'un ba$kan yardimciligina yol acmi$ olmasidir.
  
  bu arada, 1948 yilinda evlendigi e$i, fazla parasini uyu$turucu ve alkole yatiran amerikan $arkici-oyuncu tayfasinin artik ikinci adresi olan betty ford clinic'in sahibesi ve kurucusu olan betty ford'dur (tam adi elizabeth ann bloomer-ford).