kazakistan

• korona virüsü ile ilk günden itibaren aktif şekilde savaşan ülke.
  
  çin ile sınır komşusu olmasından ötürü virüs haberleri ilk çıkmaya başladığı günden itibaren kara sınırlarını kapattı. uçuşlar ise şubat ayının ilk gününde durduruldu.
  
  risk bölgelerinden gelen yolcular kim olduğuna bakılmaksızın ocak ayının ortasından beridir hastanelerde karantinaya alınıyor. 28 ocak gününe kadar şüpheli 35 kişi karantinaya alınmıştı. ertesi gün 27 kişi daha şüphe yüzünden haftalar önce belirlenmiş ve boşaltılmış olan karantina hastanesine yerleştirildi.
  https://youtu.be/cfwuu8gnap8
  
  ocak ayı sonunda devlete bağlı kurumların üstlendiği fuar, konferans gibi bilumum kalabalık toplantılar iptal edildi. ülkede düzenlenecek uluslararası festivaller iptal edildi. devlet çalışanlarının yurt dışına mazeretsiz çıkması yasaklandı. ocak ayında tıbbi personel için gerekli maske, eldiven, koruma kıyafetleri vs. fazlasıyla tedarik edildi. 27 ocağa kadar toplamda 20.000 kişiye test uygulandığı bilgisini başbakan yardımcısı vermişti.
  
  kendi test kitlerinin sağlamasını yapmak için yurt dışından özel test kitleri satın aldılar. buna mukabil virüs şüphesi olan kişilere tayvan usulü benzer belirtileri olan hastalıkların testleri yapılarak net veri elde edinilmeye başlandı. yani kişiye korona virüs testi dışında hem normal grip, hem domuz gribi gibi diğer benzer semptomlara sahip hastalıkların testleri yapılarak sağlaması yapılıyor.
  
  sağlık bakanı, il ilçe sağlık müdürlüklerinin yöneticileri durumu haber kanallarından ilk günden beri paylaşıyorlar. yukarıda verdiğim linkte kimin hangi hastaneye yerleştirildiği, hastanın nereden nasıl geldiği bilgileri ilk günden beri paylaşılıyor. bugün de hangi şehirde kaç vaka var, bunlar neredeler, durumları nedir hepsinin bilgisi isim soyad hariç açık ve net şekilde paylaşılıyor.
  
  şuradan sokağına kadar nerede karantina var hepsini görebiliyorsunuz:
  https://www.coronavirus2020.kz/
  
  6 ocaktan beridir kontroller yapılıyor. şüpheli gruplar kendi rızaları olsun olmasın karantinaya alınıyorlar. testleri pozitif çıkan kişilerin son iki hafta süresince nerelerde oldukları, kimlerle temasta bulundukları deyimi yerindeyse didik didik edilerek bulunuyor ve karantina altına alınıyorlar. örneğin dün almaty'da bu bilgiyi paylaşmak istemeyen bir kadına kamu davası açıldı. tedavisinden sonra kamu sağlığını tehdit suçundan iki yıla varan hapis cezası ile yargılanacak.
  
  ilk vaka 13 mart günü almanya'ya özel uçakla gidip gelmiş olan bir kişide saptandı. çin'den korkarken virüs almanya üzerinden geldi. ikinci vaka moskova aktarmalı milan yolcusu çıktı. kazakistan, türkiye'nin 4-5 katı büyüklükte toprağa sahip olmasına rağmen nüfusu 1/5'i kadar. ilk günden beri sınırlarını kapatıp uğraşmasına, iki milyondan büyük nüfuslu şehiri olmamasına, kuzey bölgelerdeki şehirlere erişimin iklim koşullarından ötürü zorlaşmasına rağmen resmi vaka sayısı 26 mart itibariyle 109. henüz ölümlü vaka yok fakat ocaktan beri binlerce insanı test eden bir ülkede yükselen rakam iyiye delalet değil.
  
  mart başında devlet uyarısıyla iki hafta aşırı tedbir dönemi başlatmıştı. 15 mart itibariyle bir aylık olağan üstü hal ilan edildi. almaty ve astana şehirlerinin giriş çıkışları kapatıldı. 28 mart itibariyle ise sokağa çıkma yasağı geliyor. market ve eczane alışverişi dışında dışarı çıkmak yasaklanacak. türkiye ile en büyük fark ise halkın konuya dair yaklaşımı. bakın bu ülke bir kore veya bir japonya değil. karakter olarak türk insanına çok yakın bir kitle var. yine de insanlar dünyadaki gelişmeleri doğru süzerek dikkatli davranıyor, hükümetin kararlarına saygı duyarak evlerinde kalıyorlar.
  
  ben başkent astana'dayım. halkın normal günlerde de zaten maske takma alışkanlığı vardı. şu an bakkal dahi nereden bulduysa koruyucu elbise giymiş. kıç kadar markette kıyafet ve maskeyle arıcı gibi dolanıyor. belediye görevlileri kapıya paket bırakmış. içeriğinde virüse dair bilgiler ve olağan üstü halde neler yapılması gerektiğini anlatan broşür, 10 adet maske, dezenfektan sabun ve plastik eldiven var.
  
  bir çok eczane normalde de 7/24 çalışıyordu. şu an her mahallede bir tanesinin 24 saat çalışması mecburi oldu. marketler temizlik ürünleri ve makarna süt gibi temel gıdalara %15-30 arası indirim yaptı. site/apartman yönetimleri dahi kendilerince bazı önlemler aldı. örneğin bizimki asansörlerin günde bir kaç kez dezenfekte edildiğini fakat yine de imkanı olanların merdiveni kullanmalarını tavsiye ettiler. hem devlet hem özel bankalardaki bütün krediler 90 gün ertelendi. devlet kurumlarına giriş çıkışlar limitlendirildi. vergi dairesi borçları sadece online ödeme ile kabul ediyor. bu sürede şirketlere ceza kesilmeyecek.
  
  maddi durumu kötü bireylere hali hazırda bir destek sunuluyordu. işe gidemeyenlere, yalnız ebeveynlere ve yaşlılara ekstra destek paketi açıklandı. evde karantinaya alan kişiler cep telefonlarını açık tutmak zorundalar. 7/24 gps ile dışarı çıkıp çıkmadıkları kontrol ediliyor. yine karantina altında olan evlerin çevresinde hem polis hem de ambulanslar hazır bekletiliyor. bu kişilerin sağlık durumları günlük olarak kontrol ediliyor. yaşlılara tabi ki eve servis yapılıyor. gönüllüler ileride gerekli olabilir diyerek maske üretiminde çalışıyorlar. ufak şehirlerde gençler bu maskeleri kapı kapı dağıtıyorlar.
  
  şu güne kadar sağlık çalışanlarından her hangi bir şikayet duyulmadı. ne yetersiz tıbbi malzeme, ne de çalışma saatlerinden şikayet eden birisi olmadı. 109 vakadan 2 kişi tedavi sonrası taburcu edildi. haftaya daha çok kişinin taburcu edileceği bildirildi. ağır halde sadece 1 vaka var. karantina altındaki şehirlere zorla girmeye veya çıkmaya çalışanlar iki hafta karantina nezarethanelerinde tutuluyorlar. şehir için toplu taşıma çok kısıtlı ve belirli saatlerde çalışıyor. sebepsiz yere dışarı çıkanlar veya taksicilik yapanlara ise ceza kesilip evlerine gönderiliyorlar.
  
  genel itibariyle gayet profesyonel bir yönetim sergilendiğini söyleyebilirim. en azından ilk vakaların kim olduğu, nereden geldiği, kimlerle temas ettiği çok çabuk tespit ederek hızlıca müdahale ettiler. örneğin astana'daki ilk vakanın özel uçakla geldiği tespit edildikten sonra bütün çevresi karantinaya alınarak test edildi. uçağın personelinden tutun da hastanın 48 saat içerisinde aynı ortamda bulunduğu herkes bulundu ve test edildi. bu kişilerden 30 küsürü pozitif çıktı. düşünün sadece bir kişi ve toplumla iletişimi kısıtlı olmasına rağmen bu kadar kişiyi enfekte etti. bu kişilere bağlı onlarca insan da tabi ki karantinaya alındı.
  
  büyük şehirlerde karantina 14 nisana kadar sürecek. sonrasında daha fazla da uzatılabilir. türkiye'nin hala şehir çapında karantina uygulamaması, hala sokağa çıkma yasağı ilan etmemesini de bu yüzden can sıkıcı buluyorum. umarım bu gevşek davranışların sonucu pahalıya patlamaz. kazakistan gibi küçük ve genç bir ülke dahi bu kadar ehemmiyet gösterirken asırlık cumhuriyetin şu durumda olmasını kabul edemiyorum. hala karantina ve hastalara dair haritanın yayınlanmıyor olması bile çok büyük rezalet.
  
  --- edit ---
  
  insanlar tuhaf azizim. bir konu hakkında herkesin erişebileceği basit bilgiler paylaşıyorsun. sonra daha -de'yi -da'yı ayıramayan birileri çıkıp hiç bir somut delil sunmadan yüzde vererek uydurma bunlar yeaee yazıyor :)
  
  kazakistan tabi ki çok gelişmiş bir ülke değil fakat çin'in sınır komşusu olmasına rağmen vaka ve mortality sayısının düşüklüğünden dahi aldığı tedbirlerin ne kadar yerinde olduğu anlaşılabilir. mevzu bahis yazara mesaj attım sordum. nedir derdiniz dedim. verdiği yanıtın özeti şu; türkiye çok daha iyi önlemler aldı, kazakistan'da az vaka olması ya "şans" ile ilgili ya da devlet gerçek verileri saklıyor.
  
  kendisine uzunca bir mesaj gönderdim. hangi tarihte kararların alındığı, sınırların ne zaman kapandığı, sokaklarda maske dağıtıldığı gibi sürüyle bilgi paylaştım. lakin burada beni rahatsız eden başka bir durum var. türkiye'yi bir şekilde eleştiren herkes belli bir kitle tarafından istisnasız vatan haini ilan ediliyor. be arkadaş benim vatanım, suyunu içtiğim, aşını yediğim, var olduğum ülke orası. neden kendi ülkemi boklayalayım? benim derdim idarecilerle. kötü bir süreç yönettikleri gün gibi ortada. neden eleştiriden bu kadar korkuyorsunuz? türkiye'nin kendi paylaştığı verilerin şu an italya'dan daha kötü bir noktaya gittiği yalan mı? veriler ve yaşananları herkes biliyor. türkiye'de sağlık emekçileri yeterli medikal malzeme yok, maskeyi kendi cebimizden ödüyoruz demiyor mu? ben mi uyduruyorum bunları? hastalar araya tanıdık sokamadan test olamıyor ama adamın derdi bunlar değil. o bir satır eleştiri kanına dokunuyor. gerçekleri görmek zul geliyor.
  
  tabi bu arada cevap veremediği diğer konulardan hiç bahsetmiyor. kazakistan'da sağlık personelinin malzeme sıkıntısı yok. en büyük iki şehrini bir haftadır karantinada tutuyor. daha üç hafta böyle sürecek. üçüncüsünü ise yarın karantinaya alıyor, yetmiyor bu üç şehirde sokağa çıkma yasağı getiriyor. bütün karantina ve aktif vakaları internetten paylaşıyor. acil durum hattını aradığın zaman nurofen al geçer demiyorlar. bizzat kapına özel kıyafetli personel geliyor ve test yapılıyor. yirmi milyon nüfuslu ülkede türkiye'den daha fazla test yapıldı diyorum. yalan onlar diyor. neden yalan diyorum cevap yok. lan ben iç işleri bakanlığıyla proje yürütüyorum, kaç kişinin test edildiğini, günlük kaç test yapıldığını bizzat müsteşardan öğreniyorum ama bunlar kadar net konuşamıyorum. kahve ağzıyla bana karantina bölgesine rüşvetle geçiyorlar, karantina sayesinde emniyet kemeri takmaya başladı insanlar gibi alakasını çözemediğim argümanlar sunuyor.
  
  arkadaş bizde göte göt derler. istatistik ortada. türkiye ile aynı gün vaka açıkladı bu ülke. bugün ülkende bu kadar az teste rağmen 3600 küsür vakan 75 adet kaybın var. çin ile 1200 küsür km kara sınırı olan ülkede 120 vaka 1 ölüm var. kafan hiç bir şeye basmıyorsa verilere bir bak. sayısal loto mu bu şansa kadere bağlayacaksın. kaldı ki devlet başkanı duaya kolonyaya bel bağlayan da kazakistan değil. bizzat yerinde hastaneleri gezip çalışmaları inceleyen taraf bu taraf. hayır madem bu ülke çok güvensiz, halkı sahte verilerle yanıltıyor. neden gitmiyorsun abi memleketine. her yaz güney sahillerinde tatile gelip türkiye övüp almanya boklayan gurbetçiden ne farkın var? bir de derdin nedir? acil servisi aradın kapına mı gelmediler? hastaneye gittin kapıdan mı çevirdiler? kendi derdini ağzıyla diliyle ifade edemeyen insana veri beğendiremiyoruz.
  
  yaşadıkları ülkenin gerçeklerinden bi haber insanlar bunlar ama ekşi şeylere içerik taşıyan yöneticilere bok atmaktan da geri kalmıyorlar. adam ülkeye bu ay giriş yapmış. öncesinde abd, avrupa gezmiş gelmiş. ne yerel haberlerden ne başka bir şeyden haberi yok. bana buradan maval okuyor. o arada top 10'a roket hızıyla girmiş türkiye'yi överken ingiltere ve abd'i bokluyor. çoğacayip: https://prnt.sc/rnrf7b
  
  --- edit ---