ercüment ovalı'nın covid-19 aşısını bulması

• virolog olarak bu konuda bende iki satır yazayım şuraya laba gitmeden dedim 9 sayfa dolmuş.
  
  neyse ilk olarak aşının ne olduğunu söyleyeyim, aşı bir hastalık etmenine karşı hastalıkla daha önceden karşılaşmamış birini güvenli olarak tanıştırma yöntemidir. içerisinde virüse ait herhangi bir şey olan hemen her şey aşı olarak kullanılma potansiyeli taşır. mesela kovid-19 hastası birinin mukusunu alıp kaynatıp sağlam insana vererek aşılama yapabilirsiniz. işe yarar mı? neden olmasın. güvenli mi peki? ....... . hatta özel bir firmaya sentetik olarak sars spike gp ürettirip bunu aşı olarak da kullanabilirsiniz. aşının tarihine bakarsanız aslında çok eskilere gider. edward jenner'den önce osmanlı'da aşı benzeri yöntemler vardı. osmanlı'dan binlerce yıl önce benzeri yöntemler çin'de de vardı. mesela çiçek hastası birinin küçük deri parçalarını sağlıklı insanların derilerine koyarak ufak bir enfeksiyon başlatıp aşılama yapıyorlardı, %10 mortalitesi vardı bu yöntemin ama zamanın şartlarında kabul edilebilir bir orandı bu.
  
  peki binlerce yıldır yapılan bu iş neden bu kadar uzun sürüyor? çünkü % işaretinin yanına koyacağınız 0 harici bir sayının kabul edilebilirliği yok. ayrıca aşının yapıldığı herkesin immün yanıt geliştirmesi istenir. yani 25 yaşındaki birinde de etkili olmalı 95 yaşındakinde de. bu yüzden önce hayvanlarda aşılama yapılır, sonra bu hayvanların serumları ile nötralizasyon deneyleri yapılır. başarılıysa klinik aşamaya geçilir ve bu 3 aşama sürer. en son üretime geçilir ve üretimde başlı başına bir problemdir. bütün bu süreçlerde temizinden 1-2 yıl süre alır.
  
  gelelim ercüment'e 3 tane makale yazdık diyor, hakem incelemesi 1 ay falan sürer o yüzden bu konuda laf etmeyeceğim. dediğine göre inaktif aşı geliştirmiş, yani virüsü normal şekilde üretip kimyasal ya da ışıl işlemle öldürüp kullanma taktiği. kolay bir yöntem ancak yaptım bunu demesi için hayvanda denemesini yapıp nötralizasyon testlerini yapması gerekir. halbuki bu twitter paylaşımına göre 4 nisan tarihinde hücre kültürünü çalışır hale getirememişti. 2 haftada bu kadar yol alması mümkün değil.
  
  resimde izole ettiğimiz virüsler diyor ama resimde hücre kültürü kesiti var. yahu hücre içi membranları görünüyor resimde, izole edilmiş bir virüsün resminde hücre membranının, ribozomların, organellerin işi ne? adam virüsü izole etmemiş bile bildiğiniz, hücre kültürünün tem resmini çekip koymuş virüsleri izole ettim diye. hatta o virüsler hücreden daha ayrılmamışlar bile, hala hücrenin içindeler ve bu herif bu resmi izolasyon resmi diye yutturuyor. yahu hiç yoktan virüsü ürettiğin hücre kültüründe kullandığın besi yerini filtreden geçir onun üzerinden tem fotoğrafı çek, en azından milleti salak yerine koymamış olursun, hemde ultra ince kesim yapmak zorunda kalmayacağın için senin içinde kolay olur ama onu yapabilmen için virüsü gerçekten üretmen lazım.
  
  bana soranlar olacaktır sen ne yapıyorsun diye, götünü kaldırmadan eleştiriyon diyenler olacak. şuan finlandiya'nın geliştireceği adenoviral vektör temelli aşı için kendi grubumun görevlerini yapıyorum. bu aşının tasarımı ve klinik çalışmaları bitince aşı üzerinde herhangi bir fikri mülkiyet hakkı iddia edilmeyecek, yani isteyen kendi ülkesinde üretebilecek. görevimde hiv temelli bir vektöre sars spike gp giydirip onun üzerinde antisera testi yapmak için ideal hücre hatları kurmak. bu şekilde aşılanmış farelerin immün yanıt geliştirip geliştirmediklerini öğreneceğiz. sadece bu bile finlandiya şartlarında min 2 hafta sürüyor. türkiye'de en son çalıştığımda sipariş edilen primerler 1 ayda geliyordu.