quiche

• fr. almanca “pasta” anlamındaki küchen’den alsace diline “kuche” olarak geçmiş bu kelime. önceleri alsace şivesi ile küşe okunmuş, sonra fransa’nın diğer bölgelerine yayılarak “kiş” okunur ve “quiche” yazılır olmuş.
  
  alsace-lorraine bölgesi son iki yüzyılda bir almanya (ya da zamanına göre prusya) bir fransa arasında el değiştiredursun, lorraine’liler quiche’lerini krema ve tuzlu kuru domuz eti parçaları ile yaparak “quiche lorraine”’i; alsace’lilar da, ağızları “flammeküche”’ye alıştığından mıdır nedir, içine soğan ekleyerek quiche alsacienne’i icat etmişler. bu iki bölge arasındaki dağlarda hayvan besleyen vosges’lular da geri kalmamışlar, quiche’e peynir koyarak quiche vosgienne yapmışlar. “quiche”ler böylece doğmus, yayılmış, sevilmiş, önce fransa’ya, sonra diğer ülkelere. her bölgede, her ülkede yörenin özelliği yiyeklerle donanir olmuş. hatta son yıllarda bütün dünya norveç çiftlik somonu ile işgaline uğradığından bu yana somonlu quiche bile bulunur oldu. (burada mişli zaman kullanmam olanaksız zira gözümün önünde oldu bu, son on – on beş yılda).
  
  15 nisan 2007 tarihli milliyet’de sahrap soysal’ın hazırladigi kek pasta ve kurabiyeler ekinde “havuçlu kabaklı kişloren” tarifini görünce kuchen’den quiche’e, bu yemeğin tarihi bir film seridi gibi gözlerimin önünden geçti. canım da sıkılmadı değil. sahrap soysal bir çesit quiche, quiche alsacienne’a daha çok benzeyen bir tarif yapıp ismine quiche lorraine, hatta “kişloren” demiş. ingilizceye, almancaya bile “quiche lorraine” olarak geçmis lorraine usulu quiche’e her ne kadar almanlar ara sıra “lothringer speckkuchen” diyorlarsa da... bu kelimenin dilimizde de fransızca’daki gibi yazılması daha uygun olacak gibi geliyor bana. gerekirse tırnak içine koyarak. böyle güzel güzel “quiche”ler yapacak ve bunları yemek listesinde –“menü”sünde değil- “quiche” çesitlerimiz başlığında tanıtacak yerler de bulmak nasip olur bakarsiniz çevremizde de, bize de hamurunun kıvamını tutturmanın başlı başlına bir iş olduğu bu yiyeceği tatma fırsatı çıkar. çetin ağabey’in tâbiriyle “enseyi karatmayalım”.