fatih sultan mehemmed han

• halil inalcık'ın dev eseri, fatih sultan mehmet'in kronolojik bir biyografisi gibi dursa da tam olarak öyle değil. inalcık daha ziyade, tarihçilik yaşamı boyunca fatih'le ilgili ya da dönemiyle ilgili yazdığı makale ve diğer çalışmaları bir araya getiriyor kitabında. yaklaşık 800 sayfalık dev bir eser çıkıyor ortaya. ama hemen hemen ikinci yarısının başlangıcından itibaren kitap tam anlamıyla profesyonel tarihçiler için yazılmış bir başvuru kaynağına dönüşüyor.
  
  ilk kısımda osmanlı'nın kuruluşu ve bizans'la yapılan tüm çarpışmalar uzun uzun anlatılıp fatih dönemine geliniyor. ardından istanbul'un fethi ve fatih'in diğer seferleri işleniyor. bu en uzun kısımdan sonrası ise fatih dönemini de içine alan yüzyıllar içinde osmanlı'nın bürokratik ve mali düzeni ele alınıyor. fatih döneminin başlıca kaynakları olan çağdaş tarihçiler uzunca anlatılıyor. fatih'in çıkarmış olduğu kanunnameler orijinal osmanlıca metinleriyle beraber sayfalara taşınıyor. kitabın geri kalanında da osmanlıca, arapça, ingilizce ve almanca kısımlar mevcut ve haliyle bu bölümleri -uzmanı değilseniz- atlamanız gerekiyor. son bölümlere ilerlerken eklenen papa'nın fatih'e mektubu ve cem sultan biyografisi son derece değerli bölümler.
  
  genel olarak kitap bir "fatih'e giriş" kitabı değil. okuyup bitirdiğinizde de fatih dönemini hatmetmiş olmuyorsunuz. karmaşık ve yer yer eski dille yazılmış olduğundan epey okuma çabası da sarf etmeniz gerekiyor. iş bankası, kitabı ciltli, ucuz ve çekici bir sunumla basıp görevini layıkıyla yapmış. benim için okunması keyifli ama zor bir kitaptı. konunun daha büyük tutkunları içinse bir okuma ziyafeti olduğu çok açık.