le comte de monte cristo

• (bkz: copy paste değil alın teri)
  
  --- spoiler ---
  
  monte cristo kontu isimli roman, alexander dumas’ın 1844 yılında yazımını tamamladığı eserdir. hikaye 1815 ile 1838 yılları arasında fransa, italya ve akdeniz’de geçer. romanın ana teması intikam, adalet, bağışlama ve merhamet kavramları üzerine kuruludur.
  
  olaylar, fransa’da 1815 kışında başlamaktadır. açılış sahnesinde deniz taciri morrel’e ait olan firavun isimli gemi limana girer. geminin yönetiminde kahramanımız 19 yaşındaki edmond dantes bulunmaktadır. geminin asıl kaptanı leclere ölmüş olduğu için gemi sahibi morrel, dantes’i geminin kaptanı olarak seçer. dantes, gemiciler tarafından çok sevilmekte ancak gemideki muhasebeci ve ikinci kaptan olan, aynı zamanda kaptanlıkta gözü olan danglars tarafından da nefret edilmektedir. dante, babası ile nişanlısı mercedes’i görmek için gemiden ayrılır.
  
  dante’nin geleceği parlaktır. kazandığı paralar ile babasına rahat bir yaşam sürdürmek istemekte, ayrıca mercedes ile güzel bir evlilik yapmayı planlamaktadır.
  
  ancak dantes bunları gerçekleştiremez. başarısı nedeniyle kendisine üç düşmen edinmiştir. bu düşmanlar, geminin kaptanlığında gözü olan muhasebeci danglars, babasının kıskanç ve azgözlü komşusu caderousse ve nişanlısı mercedes’e aşık olan fernand mondego’dur. bu üç kişi bir araya gelerek, dantes’i bonapart casusu olarak suçlayan bir mektup yazarak başsavcıya gönderir.
  
  aslında bu mektup başsavcı villefort’un eline geçmese başarıya uğrama ihtimali düşüktür. çünkü başsavcının dantes’e karşı kişisel bir husumeti yoktur. ancak, villeforte’un babası bonapart yanlısıdır ve başsavcı, dantes’in babasına, bonapart’tan içeriğini bilmediği bir mektup teslim edeceğini öğrenince; önce kendisini sonra da babasını korumak için dantes’i if şatosu’na hapsettirir.
  
  dantes’i hapishaneden çıkartmak için kimsenin gücü yetmez ve bu arada yıllar geçmeye başlar. dantes umudunu kaybedip intihar etmek üzereyken yan hücre komşusunun kazdığı tünel tesadüfen kendi odasına çıkar. bu kişi, rahip faria’dır. çok bilgili bir kişi olan rahip faria, zaman içerisinde bütün bildiklerini dantes’e öğretmeye başlar. ayrıca kendisine, gizli bir hazinenin de yerini söyler. hazine monte cristo isimli bir adadadır. ancak bu arada rahip ölür ve dantes, cesedin yerini alarak hapishaneden kaçmayı başarır. kendisini italyan kaçakçılar kurtarır. hapishanede tam ondört yılı geçmiştir.
  
  dantes’in artık tek yaşama amacı kendisine bu acıları çektirenlerden intikam almaktır. kısa bir süre kaçakçılık yapar ve sonunda monte kristo adasına çıkar, hazineyi bulur. bu hazineyi, kendisinin mahfına sebep olan dört kişinin de aynı şekilde mahvolması için kullanacaktır. dantes, ismini monte cristo kontu olarak değiştirir ve on yıl içerisinde nasıl intikam alacağına ilişkin çok detaylı bir plan yapar ve bu sürede düşmanlarının geçmişlerini öğrenir. bundan maksat, intikam alacağı kişilerin yavaş ve sancılı bir durum içerisine girmeleridir. çabuk ve hızlı bir öç istememektedir. bu esnada, peppino gibi kişilerin özgürlüğünü satın alır ya da luigi vampa gibi haydutları kendisine dost olarak kazanır. bu kişiler kendisine intikam alırken çok yardımcı olacaktır.
  
  ancak intikam almaya başlamadan önce kont, önce deniz tüccarı morrel ailesini bulur ve kendilerini bu arada içine düşmüş oldukları maddi krizden kurtarır; ancak kendilerine kim olduğunu söylemez.
  
  kont, intikam planını yavaş yavaş yürürlüğe koyar. öncelikle paris sosyetesi ve rakiplerine ulaşmanın bir yolunu bulmalıdır. bunun için büyük paralar harcayarak kendisine pahalı evler, arabalar, atlar alır; davetler tertip eder. ondan sonra da ismini kont morcerf olarak değiştirmiş bulunan fernand mondego’nun oğlu albert ile tanışır ve kendisi ile samimiyet kurar. albert vasıtasyla da kendisini rakiplerine davet ettirir, aileleri ile tanışır.
  
  kontun rakipleri paris’in yüksek sosyetesinin üyeleri arasındadır ve onlar da zenginliği ve şöhreti dillere destan kont ile tanışmak için çok isteklidir. ancak tanışmaların ardından bir kişi dışında hiçkimse kont’un gerçek kimliğini anlamaz. kont’u tanıyan tek kişi vardır, o da fernand mondego yani morcerf’in eşi olan mercedes’tir. ancak o da kont’un kimliğini kimseye söylemez.
  
  monte cristo, kendisi bir rahip olarak tanıtarak halen fakir olan kıskanç komşu caderousse ile temasa geçer ve ona bir elmas verir. bu elmasın ona mutsuzluk getireceğinden emindir. çünkü caderousse çok açgözlüdür. nitekim caderousse önce kuyumcuyu, ardından da karısını öldürür ve hapse atılır. kont daha sonra kendisini lord wilmore olarak tanıtarak cadreousse’un hapisten kaçmasına yardımcı olur. ancak caderousse yine açgözlülüğünden kont’u soymaya kalkar ve bu esnada işbirlikçisi benedetto tarafından öldürülür. kont ise caderousse ölürken yavaşça kim olduğunu onun kulağına fısıldar.
  
  kont yıllar önce hapisteyken, fernand mondego bir askeri kahraman olmuş ve kont’tan ümidi kesen mercedes’i ikna ederek onunla evlenmiştir. mercedes ise kocasının bu ihanetinden habersizdir. her ikisi şu anda oğulları albert ile birlikte paris’te kont ve kontes morcerf olarak yaşamaya devam etmektedir. kont, morcerf’in, ordudayken işlemiş olduğu bir ihaneti açığa çıkartıp onu küçük düşürerek intikam almaya başlar. kont, haydee’yi köle olarak satın almıştır. halbuki bu kız, daha önceden morcerf’in ihanet ettiği ali paşa’nın kızıdır. haydee, morcerf’in kendisini köle olarak sattığına tanıklık eder. ali paşa, morserf’in destekçisi iken morserf onu öldürmüş, bulunduğu yunan kenti’ni teslim etmiş ve karısı ile kızını da köle olarak satmıştır. bu haberler paris’e ulaştığında kont morserf’in yaşamı alt üst olur. karısı ile oğlu kendisini terk eder, kont morserf ise intihar eder.
  
  başsavcı villefort ise iki kez evlenmiştir. ilk eşinden valentine isimli bir kızı, ikincisinden ise oğlu vardır. monte cristo, başsavcının oğlu olan benedetto’yu, andrea calvacanti ismi ile paris sosyetesine takdim eder. benedetto, aslen villeforte’un, bayan dangler ile olan ilişkisinden olan gayri resmi çocuğudur. yıllar önce villeforte bu çocuğu doğar doğmaz öldürtmeye kalkmış ancak kont’un uşağı çocuğu kurtarmıştır. benedetto bu olayları bir mahkemede anlatır ve villeforte’un hayatı da mahvolur. karısı ise bu sırada, oğluna bir gelecek hazırlama saikiyle bütün ailesini zehirler. ancak kont aileden sadece, villeforte’un kızı valentine’i kurtarır. çünkü deniz tüccası morrel’in oğlu maximillien morrel ile valentine birbirine aşıktır. bütün bu gelişmelerin ardından villefort aklını yitirir.
  
  bu arada (muhasebeci ve ikinci kaptan) danglars, zengin bir banker olmuştur. evli ve bir kızı vardır. danglars’ın karısının geçmişi ile ilgili şüpheler bulunmaktadır. kont, danglar ile altı milyon frank tutarında bir kredi sözleşmesi yapar ve bunun ilk etapta sadece 900.000’ini alır. ardından da borsada manipülasyon yaparak danglar’ı zor duruma düşürür ve tam ona para lazım olduğunda gidip kendisinden geri kalan 5.100.000 frankı da alır. danglar bu borçların altından kalkamaz ve başka hesaplardan zimmetine para geçirirek paris’ten italya’ya kaçar. danglars’ın amacı burada monte cristo’ya verdiği krediyi geri almaktır. ancak parayı alıp dönerken bu sefer de monte cristo’nun haydutları kendisini kaçırır, parayı geri alır ve onu bir süre tutsak ederler. danglars’ın saçları yaşadıkları yüzünden bembeyaz olur. monte cristo kendisine gerçek kimliğini gösterir ve onu affederek yoluna gönderir.
  
  kont’un intikamı sona ermiştir. yapılacak son bir işi kalmıştır. tekrar mercedes ile görüşürler, mercedes yanına oğlunu da alarak, sessiz bir hayat sürmek için oradan ayrılır. kont ise maximillian morrel ile valentine’e önemli ölçüde bir servet bırakarak, cariyesi ve aşkı haydee ile yeni bir hayata doğru yola koyulur.
  
  --- spoiler ---