commentarii de bello gallico

• medeniyetin temellerinin ancak kan ve yayılmacılıkla atılabildiğininin tarihi ispatlarındandır bu kitap. başta politika olmak üzere, insana dair pek çok şeyin binlerce yıldır zerre kadar değişmediğini göstermesinden de mütevellit dehşet verici ve fakat okunması bir o kadar zevklidir. caesar, askerî zaferlerini ve kendisini överken bunun temelinin roma devletinin üstün kültür ve çalışkanlığı olduğunu da vurgulamayı ihmal etmez. yeterince başarılı olmayan -zira asla "başarısız" olmamıştır- manevralarını ise öyle bir güzel çevirip anlatır ki senato ona gidişattan not vermek zorunda kalmıştır. hiç bir mesneti olmayan^* britanya çıkartması'nın anlatıldığı bölümde gözler "roma devleti'ne karşı kimyasal silah tehdidi" diye bir ibare arar ancak bu saçmalığın teknolojisinin henüz icat olunmadığı hemen hatırlanır (bunun yerine "galya'daki kavimlere takviye kuvvetler tehdidi" der).
  
  julius caesar bugün dirilse rahat rahat devlet yönetirdi şüphesiz.