enigma

• enigma'nın kırılma süreci ile ilgili bir takım bilgiler :
  - enigma aslında bir alman mühendislik firmasının ticari yazışmalar için ürettiği bir şifreli haberleşme makinası. bugünün kriptolu telefonları gibi düşünün.
  - almanlar daha savaş başlamadan çok önce, hatta naziler iktidara gelmeden önce, kendisini farkediyorlar ve patentini satın alıp tekellerine alıyorlar.
  - makina her seferinde alman mühendislerle biraz daha karmaşık hale geliyor. aslında almanları da yakan bu. şifrelerin asla çözülemeyeceğine ait kibir.
  - şifrenin kırılma sürecini başlatan kişi aslında bir alman memur hans-thilo schmidt. kendisi daha 30'ların başında fransız istihbaratı ile irtibata geçip makinenin öncüllerinin planlarını satmaya başlıyor. bu iş yıllarca sürüyor. kendisi daha sonra yakalanıp idam edilecektir. kendisi hakkında bilgi : https://en.wikipedia.org/wiki/hans-thilo_schmidt
  - fransız istihbaratı 1932 yılında polonya istihbaratı ile irtibata geçiyor çünkü polonyalılar o sırada hem almanları hem de sovyetleri dikkatle dinliyorlar çünkü olası bir gerginlikte arada kalacaklarını düşünmekteler ki zaman onları haklı çıkaracak.
  - aynı yıl polak matematik ustası marian rejewski ekibi ile birlikte engima planları üzerinde çalışıyor. bir süre sonra kendi makinelerini yapayı başarıyorlar.
  - savaş başladıktan sonra fransızlar ve polonyalı matematikçiler ingiltereye kaçıyor, tabi makineyle beraber.
  - daha sonra meşhur alan turing ve ekibi bletchley park'daki kod kırma okulu içinde şifreleri kırmak için uğraşıyorlar. meşhur makinesi sayesinde mesajların dil kalıplarını analiz edip açıkları bulmayı başarıyorlar.
  - bu sırada almanlar da kritik hatalar yapıyorlar. örneğin bazı dil kalıplarını hiç değiştirmeden mesajlarda tekrar ediyorlar. bir süre sonra da bir u-boot içinde enigma'ya ait bir kod kitabı ele geçirilince işleri daha da kolaylaşıyor.
  - bir noktadan sonra şifreler tamamen çözülüyor ve savaşın seyrini çok kritik bir şekilde etkiliyor. mesela kursk savaşı öncesi stalin bu istihbarattan çok faydalanıyor.
  - savaş sonrası 1970'lere kadar enigma şifresinin kırıldığı açıklanmıyor. açıklandıktan sonra hala hayatta olan bazı alman subayları ve şifre uzmanları habere inanmıyor. bunun yalan olduğunu savunuyor. enigma'ya o kadar güvenmişler yani.