halka arz

• halka arz neden iyidir ve bu halka arzlara katilim neden tesvik edilmelidir buna dair bir seyler soylemek istiyorum. buradaki amacim da halka arzdan nasil para kazanirizdan ziyade bunun milli ekonomiye nasil muthis katkisi var bundan bahsedecegim.
  
  halka arz sonucu paylarini yani hisse senetleirni ucuncu taraf yatirimcilara satan bir sirket eline sirketinin halka arz ettigi miktarinca para gecer. ornegin odenmis sermayesi 100 milyon tl olan bir sirket %30 halka arz yapacak ise toplamda 30 milyon hissesini satacaktir. halka arz fiyati da diyelim ki 10 tl olsun toplamda sirketin kasasina 300 milyon lira para girer. bu para tertemiz bir paradir. faizsizdir en onemlisi. bu sekilde sirket buyumek icin gerekli yatirimlarini yapar, sermayesini guclendirir, finansal risklere karsi koruma alir ve daha bir suru ileriye donuk cok iyi isler yapar. bu sayede kar eder dolayisiyla sirketi buyur ve sirketinin piyasa degeri artar. hem de bu hisseleri alan yatirimcilar kar etmis olur. buraya bir serh koyalim.
  
  peki bu sirket ayni islemi sirketini halka arz etmeden de yapamaz miydi? yapardi tabii ki. gider bankadan 300 milyon lira borc alirdi. bu borcu 10 yilda geri oderdi 600 milyon olarak. sirketini buyutse bile 10 yil sonra ancak aldigi borcun faizini oderdi ve sirketin gerek edecegi kar 10 sene oteye atmis olurdu. bu da iste ekonomik olarak buyumeyi yavaslatan bir sey. buraya da bir serh koyalim.
  
  peki bizim sozum ona yerli banka nereden buluyor bu parayi? cogunlukla hane halkinin yani vatandasin tasarruflarindan. bunlari eger fiziksel olarak elinde tutmuyorsa vatandas yine faiz almak icin bankaya goturuyor ve banka elindeki para buna artik mevduat diyecegiz, birikmis oluyor. bakin bu biriken seye kapital demedik. cunku bu para kazanilmadi. banka da bunu aslinda borc aldi vatandastan, o yuzden biriken sey mevduat. banka buna karsilik odemek zorunda. bunu karsilamak icin de daha yuksek bir faiz ile paraya ihtiyaci olana vermek zorunda. isin bu kismina kadar bilinmeyen bir sey yok. siradan bankacilik. isin biraz alengirli tarafi sendikasyon kredisi tarafinda.
  
  sendikasyon kredisi bankalarin yurtdisindan doviz olarak borclandiklari paradir. yani bankanin elinde yeteri kadar dagitacagi rezerv yoksa bunu yurtdisindan borclanarak doviz olarak alir. ohh ne guzel para daha basindan kar edilecegi kesin yurtdisinda bu parayi veren icin. zaten eger o ulke o borcu odeyemeyecek gibiyse borc filan vermiyorlar. ya da cok buyuk faiz oranlariyla borc veriyorlar bu da zaten olduruyor o ulkenin vatandasini.
  
  simdi bizim banka yurtdisindan borc aldi, o borc parayla da sana bana borc verdi. iste bakkal, cakkal da aldi, tuhafiye de aldi, nalbur da aldi; ahmet, mehmet filan da aldi araba alacak cunku kizlara hava atacak, herkes mal sahibi hesapta ama hepsi aslinda borc. o borc odenemez duruma dusuldugu anda finito. zaten ilk basta faizler odenir anapara borcu kalir. omur curur omur. neyse biz devam edelim. daha beteri var cunku.
  
  simdi yukarida koydugumuz serhlere geldik: eger o halka arz etmemis olsaydi sirket ve o isini banka kredisi ile gorseydi bunu fiyatlarina ekleyecekti. dolayisiyla son kullanici aslinda o faizi odeyecekti. ne kadar faiz? dedik ya iste 10 yilda toplam %100. bir kere bir malin asagi yukari ucte biri ile yarisina kadari faiz odemesi oluyor, kar uzerinden konusuyorm. cunku faiz edilen kardan odenir. favok diye bir sey var. edilen kar vardir bir de bunu net kara cevirirken faiz, amortisman, ve vergi kardan dusulur ve net kar cikar ortaya.
  
  bu faizleri odememek icin halka arzlara katilmak cok onemli ve ote yandan tabii ki halka arz sonucu elde edecegi parayi cok iyi kullanacagindan da emin olmamiz gerekiyor yatirim yapacagimiz sirketin. eger boyle bir beklenti olusturmuyorsa onlara para vermeyin.