covid-19

• neden herkes bu hastalığı aynı şiddette yaşamıyor? bu sorunun cevabı ile ilgili bir dolu araştırma yapılırken ve gerçek sebep harıl harıl aranırken karşıma çıkan bir haber ile konu aklıma yeniden takıldı!
  
  endonezya'nın başkenti jakarta'nın nüfusunun yarısı kadarının virüse yakalanmış olması ihtimali ile ilgili bir cnn haberiydi bu. bir şekilde enfekte olduğu tahmin edilen kişi sayısı 5 milyona yakın. bu rakam, şehirdeki resmi covid rakamlarının yaklaşık 13 katına eş bir oranda konumlanıyor.
  
  10 tenmuz 2021' de yayınlanan bir çalışmada 15-31 mart tarihleri arasında şehir genelinde yaklaşık 5.000 kişinin kanında koronavirüs antikorları test edildi. sonuçlar, test edilenlerin %44,5'inin antikorlara sahip olduğunu ve bu da onların kendileri dahi bilmeden covid-19 ile enfekte olduklarını gösterdi. gerçekten de çok sayıda insan enfekte olduğunu bile bilmiyor gibi... ve bildiğimiz gibi, bir dolu insan enfekte oluyor ama hasta olmuyor ya da hafif atlatıyor, kimi tablolarda ise çabukça ölüme kadar giden örnekler mevcut.
  
  konu hakkında en kapsamlı uluslararası çalışmalardan birisini buraya taşımak istiyorum. sanırım gizem çözülüyor gibi. çalışmanın resmi sitesi burada
  
  covid-19 host genetics initiative isimli bir insan genetik çalışması, hastalığın şiddetinde etkili olan yaş, altta yatan hastalıklar, virüs ile enfekte olunduğunda alınan doz miktarı gibi konuların yanında insan genomunda covid-19 duyarlılığını ve şiddetini etkileyen 13 lokasyon tespit etti.
  
  bilim adamları, insan genetik varyantlarının, (bkz: sars-cov-2) ile enfeksiyon da dahil olmak üzere bulaşıcı hastalıkların şiddetini etkileyebileceğini zaten biliyorlardı . ama insan genomunun covid-19'un şiddetine olan etkisini ortaya koymak mücadelesi için izlenecek stratejiye de katkıda bulunacağından, yaklaşık 3000 bilim insanı, 6 adet soy grubundan ve 19 ülkeden çeşitli katılımcı, covid-19 ile enfekte olmuş 49 bin kadar insan ve çeşitli şekillerde kontrol edilen 2 milyon birey içeren toplam 46 adet bilimsel çalışmanın verileri toplanarak ilk sonuçlara ulaşıldı.
  
  araştırmacılar covid-19'a yatkınlık ve ciddiyetle ilişkili genetik varyantları belirlemek için önce her çalışmada covid-19 ile enfekte olmuş kişiler ile kontrol bireyleri arasındaki milyonlarca genetik varyantın sıklıklarındaki farkı karşılaştırdı. daha sonra, verilerinin istatistiksel gücünü artırmak için 46 çalışmanın tümünün sonuçlarını birleştirdiler.
  
  bu birleşik analiz yoluyla daha önceki covid-19 insan genomik çalışmalarında bildirilmeyen 6 lokus dahil olmak üzere, sars-cov-2 enfeksiyonu ve hastalık şiddeti ile ilişkili 13 lokus tanımlandı. dört lokus, sars-cov-2'ye genel duyarlılığı etkilerken, dokuzu hastalık şiddeti ile ilişkilendirildi. daha önce ilişkilendirilmemiş lokuslardan ikisi, yalnızca doğu asya kökenli bireyler analize dahil edildiğinde keşfedildi.
  
  covid-19'un biyolojisini ve bu lokusları hastalık sonuçlarına bağlayan mekanizmaları daha iyi anlamak için araştırmacılar her lokusun yakınında bulunan genleri (yani 'aday genler') aradılar. birçoğu daha önce bağışıklık fonksiyonuna dahil edilmiş veya akciğerlerde bilinen fonksiyonlara sahip olan 40'tan fazla aday gen tanımladılar.
  
  mesela bir örnek tyk2 genidir . bu genin varyantları, diğer virüsler, bakteriler ve mantarlar tarafından enfeksiyonlara karşı duyarlılığı artırabilir. bu bilgiye paralel olarak araştırmacılar tyk2'de belirli mutasyonları taşıyan bireylerin , hastaneye yatırılma veya sars-cov-2 enfeksiyonundan dolayı kritik hastalık geliştirme riskinin arttığını buldular.
  
  diğer bir örnek, dpp9 geni . araştırmacılar, bu gende covid-19 ile kritik derecede hasta olma riskini artıran bir varyant buldular. özellikle, aynı varyant, akciğer dokusunda yara izi ile karakterize nadir bir akciğer hastalığı riskini de artırabiliyormuş.
  
  covid-19 konak genetik girişimi tarafından yapılan bu çalışma, insan genetiğinin sars-cov-2'ye duyarlılıktaki rolünü anlamamızda önemli bir kilometre taşını temsil ediyor; ancak daha yapılacak çok iş var. gelecekteki deneyler, tanımlanan genomik lokusları covid-19 sonuçlarına bağlayan tüm genleri, sinyal yollarını ve biyolojik mekanizmaları belirlemek zorunda. ayrıca, şiddetli hastaların sağlık hizmetlerine erişiminin ne derece olduğu gibi kritik sosyal sorunlar da ölüm oranlarına etki edebilir türden durumlar olacağından, çalışma bu koşulları da içine katacak ve daha fazla etnik grubu içine alacak şekilde genişletilirse doğruluk payı daha da artacaktır. okuduğum kadarı ile, artan mutasyonlu varyantların da hesaba yeniden katılarak çalışmanın daha da genişletilmesi ve tam global hale getirilmesi için de faaliyetlerini sürdürüyorlar.
  
  dilerseniz çalışmayı buradan da okuyabilirsiniz.