cadılık

• büyü yaptı diye insan yakılır mı?
  
  tarihte cezaların belirlenmesinde bir temel perspektif vardır: cezanın ağırlığını suç ile ihlal edilen hukuki menfaat belirler. buna ciddi bir istisana tabii ki hukuk normlarını ihdas eden ve uygulayanların kendi minör menfaatlerini diğerlerinin daha mühim menfaatlerinin önune koymalarıdır.
  
  tarihte, yüzeysel bir bakışla, buna en ciddi istisna cadı avıdır. zira her büyü illa çok büyük zararlar vermemektedir. dahası 15. yüzyıla kadar neredeyse bir kabahat olarak ele alınmış ciddi biçimde engize edilmemiştir. hatta 11. yüzyılda buna yeltenen danimarka kralı bizzat papa tarafından bundan men edilmiştir. peki ne değişti de on binler köy ve şehir meydanlarında yakıldı?
  
  büyü kavramı hristiyan doktirininde türlü ayrımlarla incelniyordu burada bizi ilgilendiren kara büyü yani maleficium'dur. 15. yüzyılın ikinci yarısında doktirinde bu konuda yeni bir görüş ortaya atılır ve kabul görür: cadılar büyü yapma gücünü şeytanla yaptıkları bir anlaşma ile iktisap ediyorlardır.
  
  bu işin rengini değiştirir. artık ortada basit bir büyü olayı yani maleficium değil şeytanla kurulan bir anlaşma vardır. yapan kimse dinden cıkmış, şeytana tâbi olmuştur ve artık herkes için tehdittir. bu şeytanın bir kimseyi posses etmesinden farkıdır zira iradidir. ama bu tehlikeyi de yaratmaktadır. buna bir örnek olarak loudun vakası verilebilir. cadı bir rahip, bir manastırıdaki rahibelerin şeytan tarafından ele geçirilmesine neden olmuş ve yakılarak öldürülmüştür. olay 1971'de the devils adıyla filmleştirilmiştir. ingilizcede şeytan tarafından ele geçirilmiş anlamında kullanılan bewitched de bu tehlikeden mülhemdir.
  
  cadılık ihbarları/şikayetleri neredeyse hep maleficium üzerindendir ama iş engizisyona geldiğinde aranan diabolizmdir. aranan deliller, vücutta buna delalet eden bir iz buna yöneliktir. itiraf ettirilmeye çalışılan budur. bu anlaşma yapıldıysa kişinin büyü yapıp yapmadığı dikkate alınmaz. ancak burada şöyle bir trick vardır: madem ki bu güçleri iktisabın tek yolu şeytanla anlaşma yapmaktır, kişi büyü yaptıysa mutlaka şeytanla anlaşmış olmak zorundadır. aksini söylüyor ise yalan söylüyordur.
  
  bu fenomenin yayılışında çok uzun süreler malleus maleficarum'un çok büyük rol oynadığı söylendiyse son dönemde aksi görüş tataftar kazanmaktadır.