34136 entry daha
  • bizden 55 milyon ışık yılı uzakta bir galaksinin, m87 galaksisinin merkezinde bulunan devasa bir kara deliğin fotoğrafına.

    görsel
    görsel

    insanlık tarihinin en büyük başarılarından birine, kafasını kaldırıp kendini, yaşamı, insanı ve evreni anlamlandırmaya ant içmiş insanların başarısına.

    özellikle bir kişinin hayatını adadığı ve hepimizden önce tahmin ettiği, teori haline getirdiği bir olayın kanıtına bakıyorsunuz.

    bu gerçek, çünkü bu zamana kadar gördüğümüz tüm kara delik resimleri birer modeldi, çizimdi, illüstrasyondu. kara deliklerin var olduğunu biliyorduk ama kanıtımız yoktu. ama artık kanıtımız var.

    10 nisan 2019 tarihinde türkiye saati ile 16:00'da bilim adamlarının dünyanın farklı noktalarında aynı anda gerçekleştirdiği bir basın toplantısı ile duyuruldu bu fotoğraf.

    burada size iki isimden bahsetmek istiyorum. bu mükemmel başarıyı mümkün kılan iki tane kadından.

    biri katherine baumann isimli 29 yaşında bir astrofizik profesörü.

    bu fotoğrafın elde edilmesi için petabytlar boyutunda verilerin analiz edilmesi gerekiyor. işte katherine bu analizi yapan algoritmayı yapan kişi.

    ikinci isim ise feryal özel.

    bu fotoğrafın ortaya çıkmasında görev alan en önemli isimlerden birisi. ekibin bir parçası.

    üsküdar amerikan mezunu feryal özel stephen hawking ile de çalışmalar yapmış, nasa'nın hubble ekibinde de görev almış ve son olarak da işte bu muhteşem başarının mimarlarından biri olmuş bir türk.

    isminin çok ama çok az bilinmesi ise sanırım ülkece ayıbımızdır.

    neyse.

    kara deliğe dönersek.

    neden bu kadar önemli demiştik?

    en önemli özelliği de şudur. bu kara delik neredeyse 100 yıl önce einstein'ın geliştirdiği genel izafiyet teorisinin de bir kanıtı niteliğindedir.

    teorisinde şunu diyordu einstein. yeterli kütleye ve yoğunluğa sahip bir madde kütleçekim alanı içine ışığı bile çekerek hapsedebilir. yani kara deliğin içine çekilen bir şey içinden çıkabilmek için ışıktan daha hızlı hareket etmek zorundadır. fizik kurallarına göre de hiçbir şey ışıktan daha hızlı hareket edemeyeceğine göre kara deliklerden çıkış yok diyebiliriz.

    yine aynı teoride kara delikleri tanımlarken einstein event horizon yani olay ufku denen bir daire içinde ki burada kızıl renkte gördüğünüz bölümün iç çeperinden bahsediyoruz görülmesi imkansız bir kısmın olduğundan bahseder. ve bu görülmeyen kısmın merkezinde de singularity yani tekillik diyebileceğimiz bir nokta olduğundan bahseder. işte bu nokta da bizim bildiğimiz fizik kurallarının geçerliliğini kaybettiği yerdir.

    hiçbir şey, ne zaman, ne ışık, ne hız, ne kütle… hiçbir şey bizim bildiğimiz haliyle var olmaz o noktada…

    burada ınterstellar'a da bir parantez açmak lazım aslında.

    filmde gösterilen kara delik de bugün elde edilen kanıtlara göre çok ama çok doğru bir ifadeymiş. filmi izlemeyenler için de bir tavsiye olsun…

    edit kaynaklar :

    https://www.fromthegrapevine.com/…horizon-telescope

    https://www.fromthegrapevine.com/…theory-relativity
7476 entry daha
hesabın var mı? giriş yap