israiliyyat

• kab'ül ahbar gibi yahudi geçmişi ve dolayısiyle de bu konuda rivayetleri bulunan kişilerce yapılan nakillere verilen genel ad. aslında rivayetlerin nakledildiği dönem için de bu kişilere hoşgörüyle davranıldığı pek söylenemez, hatta günümüzde popüler kültürün yardımıyla hakkında bireysel anarşist olduğu tarzında tanımlamalara dahi gidilen ebu zerr, sözü geçen kab'ül ahbar'ı "yahudizade" diyerek aşağılar. ama gerek yahudi-hristiyan kaynaklarına yapılan başvurunun mahiyeti(doğruluğu-yanlışlığı) hakkındaki birbiriyle çelişir görünen rivayetler, gerekse eldeki çok az veriyle müfessirlerin bocalaması sonucunda bu rivayetlerin alınması çoğalır. fakat objektif olarak bakmak gerekirse, israiliyyat'ın, özeleştiriden kaçınmaya çalışırken çoğu zaman kullanılan bir günah keçisi olduğunu da söylemekte fayda var. yapılan bazı rivayetlerde hiçbir israiliyyat ihtimali bulunmamasına karşın, rivayetin garipliği, direkt olarak israiliyyat ithamına ve rivayetin asıl kanalını korumaya da iter. akdeniz açıklarındaki bir adada elleri bağlı olan "cessase" isimli devasa yaratığa dair (ki rivayet edenler yaratıkla konuştuklarını dahi eklemeyi ihmal etmezler) rivayette hiçbir israiliyyat kanalı bulunmamasına karşın, bu rivayetin gayet gülünç durması, yine israiliyyat damgasını yemesine yol açar (rivayet "sahih"tir halbuki.) ayrıca bir noktada israilliyyat ayrımı yapılmasının imkansızlığı bir yana, "önceki şeriatlerden hüküm bildirilmeyen konularda nakil alınabilmesine" dair gelenek sonucunda bunun etik temeli de sorgulanabilir durumda. günümüz açısından bakıldığında ise israiliyyatı tamamen çıkarıp atmak konusunda (ciddi ve kitlelerce kabul edilebilir) bir girişimin yapılması ihtimali dahi kanımca abestir.