zimbardo deneyi

• yapılabilmiş olmasının nedeni irb^* denen bağımsız etik kurulunun henüz kurulmamış olmasıdır. bilindiği üzre mahkum rolündekilerin büyük kısmının psikolojik dengesinde bozulma görülüyor ve o zaman etik kurulu olmamasına rağmen deney 6.günün sonunda yarıda kesiliyor. deneyin sonlandırılmasının nedeni, o zaman zimbardo'nun asistanı daha sonra da karısı olacak asistanın, stanford üniversitesi psikoloji bölümünün bodrum katında kurulmuş olan deney alanına gelmesi, ve mahkum rolündekilerin depresyon belirtileriyle gardiyan rolündekilerin şiddet eğilimini farketmesidir. zimbardo daha sonra verdiği bir röportajda, bu sosyal psikoloji deneyini tasarımlayanın kendisi olduğu halde, asistanı gelip "deneyi burada kesmeniz lazım" diyene kadar olayların kontrolden çıktığını fark etmediğini, hatta bunu ilk duyduğunda şidetle itiraz etmiş olduğunu söylüyor.
  
  bu deneye yönelik bizim sınıfta tartıştığımız ve bana da en ilginç gelen şeylerden biri, mahkum rolündekilerden iki ya da üç kişinin ilk 24 saat içinde ağlayarak ve birinin de sinir krizi geçirerek deneyi bırakmak istemesi. hani bakıyorsunuz gardiyan rolündekilerin davranışlarına, kameraların olmadığı yerde fiziksel darpa teşebbüs, eğer bir mahkumu hedef almış bir gardiyan varsa kendisinden yardım istendiği halde görmezden gelme, bu tip şeyler, fakat bunlar neredeyse deneyin yarısına kadar çıkmayan davranışlar. benim anlamadığım bu mahkumların ilk 24 saat içinde nasıl sinir krizi noktasına geldikleri, bunlar deneyin bilinmeyen noktaları. aklıma gelen olası açıklamalar, ya gardiyan ve mahkum olacak katılımcıları seçerken düzgün bir rastgele seçim^*yapılmadığı (yani kişilerin bu rollere rastgele değil, kişiliklere bakılarak atandığı) ve bu nedenle zaten baskıya karşı toleransı yüksek olmayan deneklerin hemen çözüldüğü, ya da bu deneyin bize anlatılmayan bi tarafı olduğu ama, fiziksel işkence yokken ve henüz gardiyanlarla yalnız kalacak pozisyonlar bile olmamışken 24 saat içinde sinir krizi geçirme noktasına gelmek cidden ilginç.
  
  her türlü, sosyal psikolojinin irb'nin olmadığı güzel günlerde yapılmış en güzel deneylerindendir.
  
  edit: http://www.youtube.com/…91ae6b2&playnext=1&index=30