conatus

• varolan herşey varlıkta olduğu sürece varlıkta kalmaya çabalar. bu çaba olabilecek en iyi çabadır. indirgenemezdir.
  sonra spinoza, buna bir süreç olarak gördüğü her zaman daha iyi olma çabasını ekler. sürecin içinde olan tasarlanmış yetkin insanı engelleyen ne varsa kötüdür, tersi iyidir. aklın önderlğinde özgür ve yetkin bir hayat sürme esas hedef olduğu için, özgürlüğün kaybolması yetkinliğin kaybolması demektir. yetkinliğin olmazsa olmazı olan özgürlüğün kaybolmasına yolaçan imgesel ya da ideolojik kölelikleri de reddeder spinoza. arzu başta olmak üzere bilinçli olan diğer duygulanımlar da conatus'dur der.
  
  yani yaşam istencinin ortaya çıkardığı şeyleri açıklamanın, gerekçelendirmenin, anlamlandırmanın peşinde değildir spinoza; o, şeylerin doğasının peşindedir.
  bir sözün doğru olduğunu nasıl bilirsiniz? doğruysa bilirsiniz. aşıksan aşıksındır, bunu bilirsin gibi... bu sizin doğanızda var diyor. bu sizi yetkin kılıyor diyor. daha ne desin?