tahsin uzer

• hasan tahsin uzer (1878, selanik - 1939), i. dünya savaşı boyunca çeşitli valilik görevlerinde bulunmuş, meclisi mebusan'da ve cumhuriyet'in kurulmasından sonra da tbmm'de milletvekilliği yapmış bir osmanlı-türk devlet ve siyaset adamıdır. atatürk'ün çocukluk arkadaşıdır. izmir'de 15 mayıs 1919 günü çıkartma yapan yunan işgal ordusuna ilk kurşunu atmış olan (ve hasan tahsin uzer gibi selanikli olan) gazeteci hasan tahsin ile karıştırılmamalıdır.
  
  atatürk'ün annesi zübeyde hanım'ın evladı gibi sevdiği hasan tahsin, mustafa kemal'in çocukluk arkadaşıdır.
  
  1897'de mülkiye'den mezun oldu. ilk memuriyete pursiçan bucak müdürlüğüyle başlar. daha sonra çiç ve alnus bucak müdürlüklerinde bulunmuş, 1902‘de razlık, sonra da sırasıyla gevgili, florina ve kesendire kaymakamlığı yapmıştır.
  
  ilk valilik görevini 1913 yılında van'da yapmıştır. 1914'te erzurum valisi'dir. erzurum valiliği sırasında (i.dünya savaşı dönemi) orduya yaptığı hizmetlerden dolayı altın liyakat muharebe madalyası ve fahri üsteğmen ve yüzbaşılık, bir yıl sonrada harbiye nezareti'nde yapılan bir törenle binbaşı rütbelerini almıştır.
  
  ittihat ve terakki'ye aşırı derecede bağlıydı. annesi de ittahat terakki üyesidir. 1916'da kendisini suriye valisi olarak görmekteyiz.
  
  1918 yılında i.dünya savaşı yenilgisiyle ittihat ve terakki iktidarı ortadan kalkınca, uzer 9 ocak 1918 tarihinde izmir valiliği'ne tayin edilmiştir. valiliği sırasında i. dünya savaşı yenilgisinin dumura uğrattığı idari mekanizmayı yeniden düzenlemeye, rüşvetle mücadeleye önem vermiş, devlet dairelerinin halka açık olmasını sağlamıştır.
  
  19 ocak 1919'da izmir mebusu olarak osmanlı meclisi mebusan'ına katılmıştır. istanbul'un işgali üzerine osmanlı meclisi kapatılmış, hasan tahsin de tutuklanarak malta'ya sürülmüştür.
  
  türkiye'ye dönüşünün ardından, 1924'te ardahan, 1927'de erzurum, 1933'te konya milletvekili olmuştur. 10 aralık 1934 tarihinde “uzer” soyadı kendisine bizzat atatürk tarafından verilmiştir. 1919 yılında başlayan izmir milletvekilliği dahil, malta'daki sürgün yılları çıkarıldığında 1935 yılına kadar milletvekili olarak kalmıştır.
  
  hasan tahsin, 6 eylül 1935'te üçüncü ordu genel müfettişliği'ne getirilmiştir. bu görevdeyken 1939 yılında vefat etmiştir. hasan tahsin uzer maltada sürgündeyken anılarını kaleme almıştır daha sonra anıları oğlu ibrahim celalettin uzer(eski imar iskan bakanı) tarafından kitaba alınmıştır. makedonya eşkiyalık tarihi ve son osmanlı yönetimi adlı kitap işlenen hataları, çekilen çileleri, kurtuluş uğrunda dökülen kanları yansıtmaktadır.