yeni başlayanlar için teleskop

• teleskoplar iyi güzel de kundak meselesi ne? neyin üzerine oturtacağız bu mereti? kendisi mi duruyor, biz mi taşıyoruz napıyoruz?
  efendim optik tüp ve mercekler aynalar vs ne kadar önemliyse kundak da her ne kadar o kadar önemli bir husustur.
  
  biraz araştırma yapanlar görecektirler, eğer biraz eli yüzü düzgün bir teleskop alınıyorsa verilecek tüm paranın neredeyse yarısı kundağa gitmektedir.
  
  peki neden bu kadar önemli? önce ikiye ayrılalım ona göre işleyelim:
  
  1- ekvatoryel kundak (alman kundağı)
  2- altazimuth kundak (altitude azimuth'un birleşimi)
  
  1- ekvatoryel kundaklar karmaşık cihazlardır.. yeni başlayanlar için kullanması zorluk çıkarabilir.. uğraştırır.. altazimuth kundaklara göre baya baya pahalıdır.. hele hele çok ağır bir tübü üzerine koyacaksanız fiyatı milyarları bulur ödeyeceğiniz fiyat katlanır da katlanır.
  
  bunların aslında ekvatoryel kundak olarak sadece bir numarası vardır ama o da onu seçmeyi değer kılar..
  ekvatoryel kundaklar teleskobu kurduktan sonra kurulumunu düzgün yaparsanız dünya'nın kendi ekseni çevresinde dönüşünü telafi etmek için kendisi de usul usul dönecektir.. tabi bunun için bir de motorlu olması gerekiyor fakat ekvatoryel kundak üretmenin esprisi bu olduğundan genelde motorlu olur bunlar.
  
  bu ise birkaç tane süper özellik kazandırır teleskopumuza..
  1- her objeyi izlemek için elle hareket ettirmemize pek gerek kalmaz
  2- el-göz koordinasyonu yapmak zorunda kalmadığımız için pür dikkat gözle konsantre olabiliriz bu da daha iyi görmemizi sağlar.
  3- yüksek büyütmeler yaparak bakacağımız objeye daha yakından bakabiliriz. çok büyütünce objelerin uçup gitmesi sorunu yaşamamış oluruz böylece
  4- görüntü sabit kalacağından ve hareketsiz duracağından fotoğraf çekebiliriz. (astrofotoğrafçılık için biraz uzun pozlama gerekiyor çünkü).
  5- motoru filan olduğundan goto özelliği ile dilediğiniz objeye yönlendirme yapmanız daha olasıdır.
  
  esasında yüzbinlerce insan sırf 4. özellik için ekvatoryel kundaklar kullanıyor teleskoplarında.
  yine de aman dikkat: ekvatoryel kundaklar karmaşık cihazlar olduğundan bunların ucuz olanları beklenen performansı vermeyebilir. mesela bir objeyi takip etse bile arada bir tekleyebilir, yada takip yaparken 30 dakkanın sonunda objenin 1 santim tepeye kaydığını görebilirsiniz (fotoğrafçılık için objenin uzun süreler boyunca hareketsizce ortada kalması önemli). dayanıksız olabilirler böylece rüzgar eserken hafifçe sallabilir görüntü mahvolabilir vs vs.
  
  bu noktanın altını çizelim, kundaklarda en çok deli olacağınız şey rüzgarlı bir havada teleskobun hafifçe sallanması olacak. bu sallanmayı tutarken bile anlamayabilirsiniz ama ufacık bir cisme 200 kat yakından bakarken oluşacak ufacık bi sallantı baktığınız cismi 8 şiddetinde sallayabilir.
  
  bir de bu meretlerin motorlu olanları gürültü çıkarabiliyorlar, zaten geceyarısı kullanılan aparatlar olduğundan apartmanda kullanacaksanız buna da dikkat edin.
  
  2- altazimuth kundaklar.
  bunlar çok basit bir mekanizma üzerine kuruludur. altitude ve azimuth kelimelerinin birleşiminden oluşturulmuş bir kelime bu. altitude dikey, azimuth yatay hareketler için kullanılıyor. yani bu kundaklarda yatay ve dikey eksenler üzerinde hareket ediyorsunuz. bunların da motorluları var ama benim genelde gördüğüm manuel olanlar..
  
  bu özelliği taşıyan kundaklar elle itilerek yönlendiriliyor. bu nedenle
  1- çok ucuzlar
  2- çıt çıkarmazlar
  3- teleskobu gerçekten kullanıyor hissini verirler
  
  dezavantajı da ekvatoryel kundağın avantajlarının hiçbirinin olmaması. bunlarla resim çekmek, takip yapmak pek mümkün değil.
  
  not: yeni başlıyorsunuz diye yazıyorum, internetten bi teleskop görünce onun kundağı da yanında geliyor mu yoksa fiyat sadece tüp için mi dikkat edin, yoksa alırsınız elinize tüpü, dürbün gibi takılırsınız, konu komşu halinize acır söyliyim.
  
  dur bir edit atayım.. goto ve pushto özellikleri için ayrı başlık açmama gerek yok.
  
  teleskoplarda şu iki özellikten biri ek özellik olarak gelebilir: goto yada pushto (hiç gelmeyebilir de, illa biri var diye bişey yok)
  
  goto teleskoplarda star alignment denen naneyi yaptıktan sonra gökyüzünün o haldeki hali teleskobun (kundağın) içindeki mini bilgisayar tarafından hesaplanır ve gitmek istediğiniz objeyi yazmanız durumunda teleskop otomatikman oraya çevrilir.. müthiş bir rahatlık sunar çünkü bakmak istediğiniz herşeyin nerde olduğunu bulmaya teker teker çalışmanıza gerek yoktur.. az zamanda çok şey görmenizi sağlar. bunun dezavantajı ise eğer bu işe ciddi hobi olarak başlıyorsanız sizi bir yerden sonra soğutacak olması. çünkü herşey elinizin altında, zaten yeni başlıyorsanız bakmak isteyebileceğiniz şeyler sınırlı, çok bilmediğiniz için.. bunların da hepsini 10 dakkada gördükten sonra bu mu yani diye kalabilirsiniz. ek olarak gökyüzünü öğrenmezsiniz, goto olmayan yerlere gittiğinizde apışıp kalabilirsiniz.
  
  teleskop kullanmanın güzelliği hangi objeye bakacaksanız onun nerede olduğunu bilmek, onu arayarak, çevredeki referansları kullanarak bulmak ve kendi çabalarınızla bulmanın zevkine varabilmektir.
  
  öte yandan ağır kabiliyetsizseniz, kendi imkanlarınızla hiçbirşey bulamazsanız ilk günden buz gibi soğuyabilirsiniz de şimdi bilmiyorum goto alır mısınız almaz mısınız size kalmış. ilk günden pes edecek biri değilseniz almayıverin, hem paranız da cebinizde kalır.
  
  ikinci özellik ise pushto.. pushto özelliği motorsuz teleskoplarda olur. olay şöyle çalışır. teleskobu kurduğunuzda star alignment yaparsınız (bu her kullanım öncesi yapmanız gereken fakat 1 dakka süren bir işlemdir).. elinizdeki araç yine goto gibi o anki yıldızların konumlarını hesaplar.. fakat motor olmadığı için şuraya git komutu veremezsiniz.. bilgisayar size komut verir.. orion bulutsusuna mı gitmek istiyorsunuz mesela, yazarsınız oraya gitmek istediğinizi, teleskop size 17 sol, 58 üst filan yazar.. sen de ona baka baka teleskobu elle götürürsün gösterge 0-0 olana kadar. bunlara "yarı goto" gibi isimler de veriliyor. goto'nun hem avantajları hem de dezavantajları yarı yarıya.