ubıhça

• ubıhça öğrenmesi oldukça zor olan bir dildir, dili son konuşan manyas hacıosman'lı tevfik esenç, dilinin devamlılığını sağlamak için inanılmaz bir çaba sarfetmiştir. dünyanın farklı yerlerinden dil profesörleriyle iletişime geçmiş, ubıhçadan bir kelimeyi daha dünyaya bırakmak için elinden geleni yapmıştır. tevfik esenç dil profesörü dumezil ile yaklaşık 30 yıl çalışmıştır, hazırlamış oldukları ubıhça-fransızca sözlük fransa'nın sorbourne üniversitesindedir. bunun dışında norveçli hans voght ile ubıh dili üzerine çalışmaları olmuştur. tevfik esenç yaşamının son yıllarında kafkasolog georges charachidze ile çalışmıştır. tüm çabalarına rağmen tevfik esenç'in ölümüyle dil tarihe karışmıştır. an itibariyle dünyada ubıhçayı en iyi konuşan insan tevfik esenç'in oğlu rahmi esenç'tir.ubıhça ile ilgili son sesler isimli belgesel mutlaka izlenmesi gereken bir yapıttır.
  
  bir kaç ubıhça sözcük örneği vermek gerekirse,
  
  sıb-baba
  lelevuike-gel buraya
  vupes-otur
  apkheduk-kız
  sıpkheduk-benim kızım
  khoa-oğlan
  bzi-su
  lakhhoşa-büyük beyaz tavşan(manyas'ın hacıosman köyünün ubıhça adıdır)
  süvenje-denizin ötesindeki şehir(istanbul'un ubıhça adıdır)