free jazz

• (evde free jazz denemek isteyenlere gelsin efendim.)
  
  dışarıdan bakan önyargılı bir insanın gözünden kolaymış gibi durur. ne de olsa kalıpların dışına çıkmak, her anlamda özgür hissetmek ve o ana kadarki eserleri görmezden gelmek basit(!)tir.
  
  yalan efendim, free jazz dünyanın en zor; ancak başarabiliyorsanız en keyifli işidir. sound grammar gerekiyor orası ayrı, ancak kişinin benliği önceki türleri özümsedikten sonra onları kendinden uzak tutabilmelidir. yıllarca cannonball adderley ya da freddie hubbard dinleyen bir adam ister istemez hard bop'a kayacakken; miles davis'in dozunu kaçırdıysa cool jazz, herbie hancock ile sabahladıysa modal jazz, albert ayler ile uyuduğunu düşünüyorsa avant-garde aşığı olup o yönde ilerleyebilir. işte esas olan, bu evrede improvizasyonları bile belirli kalıbın dışında tutabilmektir.
  
  dinlemelisiniz. cazın her şeklini, -maalesef- baltaların konuştuğu ormanların hediyesi afro-beat'i^*, yetmişlerin soul/funk'ını, türk halk müziğini, çad senfoni orkestrasını, ornette coleman'ın özgürlüğünü, cecil taylor'ın inatçılığını, charles mingus'ın öfkesini, cannonball'un^* doğallığını, john coltrane'in tanrılığını, ricky ford'un körüklü nefesini, ella fitzgerald'ın kutsal sesini, pharoah sanders'ın melankolisini, dexter gordon'ın ruhunu, clifford brown'ın enerjisini, joe henderson'ın kalıplara bağlılığını, louis armstrong ve benny goodman'la swing'i; oscar peterson, eumir deodato, dave valentin, eddie palmieri ve ray barretto ile latin cazı, dizzy gillespie ile takım olmayı bilmeli, dinlemeli ve öğrenmelisiniz. yine de başlangıçta, hatta uzun süre içerisinde free jazz elde edemeyeceğinizi kabullenmelisiniz. insan, henüz bir yaşından itibaren sesleri anlamlandırır ve broadmann'ın 22 numaralı alanı olan wernicke merkezi'nde bu sesleri yorumlar. ardından broca alanı'nda motor konuşma sistemini oturtur. kısacası, konuşmayı öğrenmek bile bir taklittir, tekrardır. yılmayın, zamanla kalıpları geride bırakacak ve alışılagelmemiş özgürlüğü yakalayacaksınız.
  
  işte, o zaman free jazz sizi kucaklayacak; siz de onu daha çok seveceksiniz.