ülgen

• bu altay tanrısının isminin anlamı "büyük", "ulu", "yüce" olarak kabul edilmektedir ki, büyük ihtimalle bu kabuller bir yanılgıdan ibarettir.
  
  kuvvetle muhtemel ki, ülgen kelimesinin "ulu" anlamında kullanılması, bir tanrı'nın ismi haline gelmesinden sonra başlamıştır. yani tanrı'ya "ulu" anlamına gelen "ülgen" ismi verilmemiştir. ülgen, bir tanrı'nın ismi olduğu için "ulu" anlamında da kullanılmıştır/kullanılmaktadır.
  
  kelimenin gerçek anlamına dair bir tahminde bulunmak gerekirse, şöyle bir mantık izlenebilir:
  
  bugün fiilden isim yapım eki olarak hâlen kullanmakta olduğumuz "-en" eki, eskiden "-gen, -ken" şeklinde türkçe'de mevcuttu. (örnek: yazan = yazgan)
  
  divan'ü lügat'it-türk'te de geçen "üle-" fiili, bugün kullandığımız üleştirmek fiilinin kökünü oluşturur ve "paylaştırmak, pay etmek, dağıtmak" demektir.
  
  dolayısıyla, ülgen kelimesi bir zamanlar "ülegen" biçiminde kullanıldı ise, bu kelimenin "üleyen, üleştiren, dağıtan, paylaştıran" anlamına gelen bir adlaşmış sıfat olduğu ortaya çıkacaktır.
  
  ülgen'in sıfatı olan "bay" sözcüğünün de "zengin" anlamına geldiği düşünüldüğünde sanıyorum ki bu teori biraz daha tutarlı gözükecektir.
  
  düzenleme: bazı kısımlar hatalıydı, sanırım şimdi daha iyi.