göbeklitepe

• on bir bin yıl öncesine, insanlığın tarihine tuttuğumuz fener.
  
  kim derdi ki insanlığın tarihi ile ilgili bildiklerimizi yerle bir eden keşif urfa'da yapılacak? ama gel gör ki bizim über medyamızın süpersonik gazeteleri internet sitelerini göt-meme-bacak fotograflarıyla doldurmakla meşgul olduğundan bu keşifi bana duyurmak yabancı menşeli bir belgesele nasip oldu. (bkz: the rise of man)
  
  bölge, dört beş metre yüksekliğinde ve beş on ton ağırlığında taşlardan yapılmış "t" şeklindeki yapıların belli bir düzene göre dizilmesiyle oluşturulmuş devasa bir anıttan oluşuyor. bu bölge keşfedilene kadar avcı ve toplayıcı (hunter-gatherer) insanların göbekli tepe gibi kompleks bir yapıyı bina edebilecek bilgi ve yetenekten yoksun olduğuna inanılıyormuş ancak bu keşif ile insanoğlunun gelişiminin daha erken zamanlarda olduğu ortaya çıkmış. hatta bu kadar büyük bir anıtı inşa etmek için gerekli iş gücü çok büyük olduğundan, bilim insanları, ufak tefek klanların birleşerek büyük bir yerleşik toplum oluşturduğunu, yani insanlığın sosyal gelişiminin de tahmin edilenden daha önce geliştiğini düşünür olmuş. yani bu keşif insanlığın gelişimiyle ilgili zaman tahminlerini hatırı sayılır biçimde geriye doğru kaydırmış. durun daha bitmedi... bu keşifin bir başka çok önemli boyutu da insanın hayvan ve bitkileri evcilleştirmesi ile ilgili yapılan tahminleri değiştirmiş olması... bilim insanları göbekli tepede bulunan hayvan kabartmalarına bakarak insanın merkezcil olarak tasvir edildiğini görmüşler ve insan merkezli bir yapının o zamanlarda oluştuğu kanısına varmışlar. yani bu avcı-toplayıcılar doğayı domine etmeye on bir bin sene evvel başlamış. hayvanları evcilleştirip kendi yararlarına kullanmaya başlamışlar.
  
  adı geçen belgeseli izlerken türkiye sınırları içindeki bu büyük keşiften bihaber olduğum için kendimden utandım. meme başından gayrısına haber gözüyle bakmayan sevgili türk medyasına ve haberi nerden alması gerektiğini bilmeyen kendime teşekkürü bir borç bilirim.
  
  not: çatalhöyükten de hatırı sayılır miktarda bahseden bu belgeseli izlemek için
  1. bölüm: http://www.teachers.tv/video/29702
  2. bölüm: http://www.teachers.tv/video/29705