70 entry daha
  • bu oyunun tarihcesi ile ilgili olan asagidaki yazi internet'te bircok yerde bulunabilinir. ben vikipedi'den aldim. yazi gayet ciddi bir tonla yazilmis ama muhtemelen birisinin sakasi. ote yandan bircok kisi dogru zannediyor ve oradan oraya bircok yere de tekrar tekrar yaziliyor. bir cesit siber sehir efsanesi olmus bu yazi. once bu "tarihceyi" bir okuyun, sonrasinda ise isin aslinda ne oldugu yazili.

    "okey'in çıkış noktasının 13 yy. çinliler tarafından oynanan domino olduğu sanılmaktadır. 14 yy. sonlarına doğru çinliler ile ilişkileri olan acemlerin oyunu öğrendikleri ve sıkça oynamaya başlamaları sonucu, değişikliğe uğrayarak bu günkü okey'in başlangıcı olmuştur. ancak o günkü adı arapça sıralı taşlar manasındaki "el turaft"'dır. domino oyununda üzerinde numaraları belirten noktalar bulunan taşlar oyuncuların ellerinde saklanırdı. ancak bu durumdan rahatsız olan acemler taşları üzerine koyacakları bir tahta parçası kullanarak okey'in temelini attılar. daha sonra domino taşları üzerindeki sayıları belirten noktaları gerçek rakamlarla değiştirdiler. bir yüz yıl domino'nun bu değiştirilmiş şekli tüm iran arap ve fars diyarlarında oynanmaya başlandı. 15 yy. sonları ve 16 yy. başlarında türklerle arapların ilişkileri sonucu oyun türkler tarafından öğrenildi ve hatta saraya kadar girdi. 17 yy. ortalarında osmanlı sarayında eğitim ve sanat konularında uğraşan bir bölüm olarak kabul edilen enderun tarafından sıkça oynanan el turaft, enderun hocası hacı marufi tarafından yeniden ele alınarak oynanış şekli ve kuralları değiştirilmiştir. daha sonra hacı marufi'nin talebeleri hocalarının bulduğu oyunu daha da geliştirerek bu günkü okey'i oluşturdular. osmanlı sarayında oyunun bu değişmiş şeklinin adı el turaft'dan birbirinin taşlarını anlamak manasına gelen "ol kıraat-ı" seng olmuştur. bu söyleniş günümüze gelene kadar değişmiş özellikle yabancı dil etkileri sonucu okey adını almıştır."

    yukaridaki paragraftaki yazi cok buyuk bir ihtimalle eglence olsun diye uydurulmus. okey yabanci dillerin etkisiyle ol kiraat-i seng'in ilk iki kelimesinin bas harfleri ok'den yabanci dil etkisi ile cikmismis... oncelikle ol kiraat-i seng diye osmanlica bir ad olabilir mi bilmiyorum. seng farsca tas demek, kiraat arapca anlamak demek, ol ise sanirim turkce ama o yerine kullanilan bir sey, buradaki kullanimi anlamsiz. bir harf-i tarif gibi kullanilmis ama oyle bir sey yok. turkce-arapca-farsca karisimi inandirici degil. zaten anlatilan da inandirici degil. ama kabul, oldukca ustalikla yazilmis.

    isin asli ise soyle: 1940'larda romanya'da iskambil kagitlari ile oyun oynamak iyi karsilanmiyor, hatta belki de sosyalist cumhuriyet doneminde yasak. bu yuzden, o zamanlar romanya'da yasayan ephraim hertzano adinda birisi iskambil kagitlarinin yerine baska bir ortam olusturmak istiyor ve okey'de kullanilan bizde tas denilen plastik parcalari ve onlarin uzerine yerlestirildigi tahtalari icat ediyor. aynisinin tipkisini, hic farki yok. bunlarla oynamak icin de ingilizcede rummy denilen turde bir oyun gelistiriyor. rummy oyunlari desteden kart cekilip elden kart birakilarak eldeki kartlarla cesitli siralamalar yapmak uzerine kurulu. ornegin konken boyle bir oyun. domino degil ama baska bir cin oyunu olan mah jong da bir rummy oyunu. bay hertzano 1940'larin sonunda ya da 1950'lerde israil'e tasiniyor. yarattigi bu oyun icin takimlar yapip bunlari tum dunyaya satmayi dusluyor ve bu ise de girisiyor. oyununu rummikub adi ile pazarliyor. sattigi rummikub setlerinin orneklerini internet'te gormek mumkun, okey takimlarinin aynisinin tipkisi. rummikub avrupa'da tutuluyor. 1960'li yillarda turkiye'den giden isciler bu oyunla almanya'da karsilasiyorlar ve oyun o iliskilerle turkiye'ye geliyor. bir kaynaga gore okey bu setleri yapan bir firmanin adi imis, sonra oyun bu isimle anilir olmus turkiye'de. saniyorum okey'de joker taslarina okey tasi da deniyor ve bazi okey takimlarinda bu taslarin uzerinde okey yaziyor. okey ile rummikub'un kurallari benziyor ama tam ayni degil, okey'de bazi kucuk degisiklikler var. rummikub cok tutulan ve cok satan bir oyun, almanya'da ve hollanda'da oduller almis, tum dunyada on milyonlarla oyun takimi satilmis. dunyanin en cok satan bes oyunu arasinda gosteriliyor.

    kisacasi okey turkiye'ye 1960'larda avrupa'dan gelmis. osmanli baglantisi bir saka ama bu hikaye bir sehir efsanesine donusmus durumda. bu internet'te belki 20 tane farkli yerde yazili.
106 entry daha
hesabın var mı? giriş yap