inklings

• "inklingler
  
  inkling kelimesinin sözlük anlamı, ima, sezgi, kuşku, belirsiz bir fikirdir. tolkien daha sonra ismin anlamına, yazı içinde kaybolmuş belirli fikirleri olmayan adamlar topluluğu demiştir[1]. ancak oxford’un bu mükemmel profesörleri kelimede bir oyun yapmaktan geri kalmamışlar. kelime ink kelimesine –ling eki eklenmesiyle oluşmuş. –ling eki ingilizcede küçültme eki olarak kullanılıyor, en basit çevirisiyle –cik –cık anlamı katıyor. bu durumda inkling’in kelime anlamı türkçeye mürekkepçik veya daha mantıklı olarak mürekkep yavrusu olarak geçebilir. açıkça, edebiyat üzerine bir kulüp olduğunu belli eden bir isim seçmişler kendilerine. bu grup 20. yüzyılın en çok tartışılan fantastik serilerinden yüzüklerin efendisi’nin yazarı j.r.r tolkien ve narnia günlükleri’nin yazarı c.s. lewis’i bulunduruyor.
  
  kulüp aslında başlarda oxford’un “don”[2] lakaplı profesörleri ile birlikte kömürısıranlar adıyla kurulur. bu isim izlanda yöresinden gelmektedir ve ateşe kömürü neredeyse ısıracak kadar yakın oturanlara söylenir. onlar da öyle yapıp sohbet ederlerdi.daha sonra grup inklinglere dönmüştür..
  
  inkling yazarları 1933 ve 1949 yılları arasında haftada bir buluşurlardı. grubun liderleri c.s. lewis ve j.r.r tolkien’di. grup aslında bir ikili olarak başladı, lewis ve tolkien buluşur, felsefe, edebiyat, din gibi konular üzerine sohbetler eder, şiirsel mitolojiler[3] hakkında konuşurlardı. daha sonra bu ilgi çekici konuşmaları oxford’daki diğer profesörler arasında yayıldı ve kısa sürede bir kulüp halini aldılar. temel olarak hıristiyan değerlerin yaygın olduğu grupta ateistler ve diğer dini görüşlere mensup insanlar da vardı. hatta c.s. lewis’in hıristiyanlığa geçmesinde hugo dyson ve tolkien’in etkili olduğu söylenir. zamanına göre uygun düşecek şekilde bütün üyeleri de erkekti. dorothy l. sayers[4] isimli c.s. lewis’in arkadaşı olan akademisyen arada sırada tartışmalara katılmış, ama hiçbir zaman tam olarak bir inkling olmamıştır.
  
  aslında buluştuklarında her biri farklı bir konu üzerine konuşmaları gerektiğini söylemişti. tolkien ingiliz dilinin özellikleri ve filoloji üzerine konuşmaları gerektiğinden emindi. bazıları dinlerden bahsetmek istiyordu bazılarıysa eski peri masallarından. ama hepsinin ortak noktası kısa sürede ortaya çıktı; “kuzeylilik”[5]. hepsi de kuzeyli olan şeylere ve iskandinav (norse) mitolojisine büyük hayranlık duyuyordu. özellikle wagner’in die walküre (valkyrie), sigfried ve götterdämmerung (tanrıların alacakaranlığı) isimli iskandinav esinlenmeli operalarına bayılıyorlardı.[6]
  
  lewis’in magdalen kolej’indeki odası perşembe akşamları buluşma yeriydi. salı sabahlarıysa ünlü bar kartal ve çocuk(kuş ve bebek) daha iyi ve neşeliydi. peki, bu buluşmalar nasıldı? işler lewis’in odasına birilerini davet edip elyazmalarını yüksek sesle okuyup, yorumlanmalarını istemesiyle başladı. gelen kişiler çoğu zaman önce sakin sonra da hararetli, gürültülü hatta kimi zaman müstehcen tartışmalara giriyorlardı. konular çoğunlukla kuzey mitleri ve kendi yazılarıydı. ama elbette her zaman o kadar da ciddi değillerdi. söylediklerine göre kendi aralarında yarışmalar da yaparlarmış. bunlardan en çok oynadıklarıysa, tam da kendilerinden beklenecek şekilde, amanda mckittrick ros’un ünlü berbat düzyazılarını gülmeden en uzun süre kim okuyacak yarışmasıydı.
  
  inklingler çok büyük bir topluluk olmadan önce, lewis ve tolkien arasındaki konuşmalar fantezinin varolmayan diyarlarında dolaşırken tolkien the hobbit(1937)’i yayınladı. aynı zamanlarda(1938) lewis de out of silent planet (sessiz gezegenin dışında)’ı yayınladı.
  
  gürültülü ve müstehcen hallere sarkan tartışmalar sürerken, çok önemli eserlerin bazı bölümleri de okunuyordu. lewis, the problem of pain, the screwtape letters, perelandra, the great divorce gibi eserlerini okudu. hatta aslan, cadı ve dolap’ın da bir kısmını okudu. o sırada tolkien ise “yeni hobbit”i “yüzüklerin efendisi”’ni okuyordu (tolkien, lewis’in ölümünden sonra lewis olmasaydı yüzüklerin efendisi’nin asla yazılmayacağını ve yayınlanmayacığını kabul etmiştir). charles williams ise en beğenilen kitaplarından all hallow’s eve’i okuyordu.
  
  ayrıca, inklinglerle ilgili bir başka nokta da tolkien’in 1945 yılında yazdığı ve çok bilinmeyen bir yarım kalmış kitap. ismi “fikir kulübü sayfaları (the notion club papers)” tolkien’in bunu 1945 yılında yazdığı tahmin ediliyor ancak yayımlanması daha sonralara, tolkien’in ölümünden sonraya sarkıyor. oğlu, bu yazıyı orta dünya tarihi (the history of middle earth) serisinin 9. bölümü olan sauron defated’da yayınlıyor.[7]
  
  tolkien’in bu hikayesindeki kulüp açıkça inklinglere referans etmektedir. hikayede kulübün bir üyesi uyurken bir lucid dreaming olayına giriyor. rüyasında ise kendini orta dünya’da numenor’da buluyor ve numenor’un yıkımına rast geliyor. işin ilginç yanı. o sırada bahsedilen fırtınanın bir benzeri hikayenin yayınlandığı sıralarda ingiltere’de ortaya çıkması.
  
  bilinen inkling üyeleri ve eserleri (en bilinen ve türkçeye çevrilmiş eserleri alınmıştır)
  
  j.r.r tolkien
  hobbit
  yüzüklerin efendisi
  silmarillion
  
  c.s. lewis
  narnia günlükleri serisi
  sessiz gezegenin dışında
  kozmik üçleme
  
  roger lancelyn green
  bir varmış bir yokmuş
  robin hood
  
  owen barfield, charles williams, christopher tolkien, warren lewis, hugo dyson, j. a. w. bennett, lord david cecil, colin hardie, nevill coghill, e.r. edison
  
  notlar
  1- aslında bu konuda tam emin değilim. yani tolkien’in onu söylediği konusunda. j.r.r tolkien isimli kitaba güveniyorum. altıkırkbeşin çevirisi doğruysa, doğrudur.
  2- “don” kelimesi ispanyolcada bir lakap. sanıyorum ingilizcedeki lord’a ya da kont’a tekabül ediyor. ayrıca oxford profesörlerine de bu lakap takılırmış.
  3- burada bahsi geçen kelime “mythopoeia”. bu kelimeyle uzun süredir karşı karşıyayım ve beni en çok zorlayan kelime. tam olarak çevirisi olmayacak sanırım ama anlamı aşağı yukarı “bir insan tarafından yaratılmış mitoloji”. burada şiirsel mitolojiyi tercih ettim. bu bir kelimeden ziyade bir kavram. silmarillion bir mythopoeia sanırım.
  4- dorothy leigh sayers, ünlü ingiliz yazar. bazı kitapları; murder must advertise, striding folly, strong poison. http://en.wikipedia.org/wiki/dorothy_l._sayers
  5- norterness.
  6- işte bu noktada birazcık tereddüt ettim. wagner operalarıyla (en azından şimdiye kadar) ilgilenmediğim için çevirilerini ve ne olup olmadıklarını tam olarak bilmiyorum. o yüzden sadece tam ingilizcesi bulunan sonuncusunu çevirdim. diğerlerini aynen bıraktım. alman wagner’den iskandinav operaları biraz garip gelmişti.
  7- bu eserler türkçe’ye çevrilmemiştir. gerçi, ilk iki kısmına başlamıştı altıkırkbeş, kayıp öyküler kitabı 1-2 adıyla yayınlandılar. ancak devamı gelmedi ki bu epey sene önceydi. geleceğini pek sanmıyorum.
  
  kaynakça
  j.r.r tolkien, yüzüklerin efendisinin yaratıcısı, michael coren
  who were the inklings, dr. bruce l. edwards, bowling green state university
  humphrey carpenter, the inklings
  http://www.oxforddnb.com/…blic/themes/92/92544.html
  http://en.wikipedia.org/wiki/inklings
  http://www.mythsoc.org/inklings/"
  
  http://www.kayiprihtim.org/portal/inklingler/