kuvayi milliye destanı

• nazım hikmet ran'ın kuvayi milliye hareketini "bap"lar halinde anlattığı destandır, bilinen "onlar" şiiri ile başlar:
  
  " onlar ki toprakta karınca,
  suda balık,
  havada kuş kadar
  çokturlar;
  korkak,
  cesur,
  cahil,
  hakim
  ve çocukturlar
  ve kahreden
  yaratan ki onlardır,
  destanımızda yalnız onların maceraları vardır.
  
  onlar ki uyup hainin iğvasina
  sancaklarını elden yere düşürürler
  ve düşmanı meydanda koyup
  kaçarlar evlerine
  ve onlar ki bir nice murtada hançer üşürürler
  ve yeşil bir ağac gibi gülen
  ve merasimsiz ağlayan
  ve ana avrat kufreden ki onlardır,
  destanımızda yalnız onların maceraları vardır.
  
  demir,
  kömür
  ve şeker
  ve kırmızı bakır
  ve mensucat
  ve sevda ve zulüm ve hayat
  ve bilcümle sanayi kollarının
  ve gökyüzü
  ve sahra
  ve mavi okyanus
  ve kederli nehir yollarının,
  sürülmüş toprağın ve şehirlerin bahtı
  bir şafak vakti değişmiş olur,
  bir şafak vakti karanlığın kenarından
  onlar ağır ellerini toprağa basıp
  doğruldukları zaman.
  
  en bilgin aynalara
  en renkli şekilleri aksettiren onlardır.
  asırda onlar yendi, onlar yenildi.
  çok sözler edildi onlara dair
  ve onlar için:
  zincirinden başka kaybedecek şeyleri yoktur,
  denildi."