• bebeklerde motor gelisimin oturmasi ve yapilabilen hareketlerdeki ustaligin artmasi surecinin, kademeli olarak artan ve karmasik hareketlerin birbirini takip ettigi, ve her birinin bir digeri icin baz/temel olusturduguna dair gelisim psikolojisi teorisidir. bu teoriye gore motor gelisim, birbirinden bircok farkli motor becerinin organizasyonu ve kademeli olarak tekrar organizasyonuyla gerceklesir ve bu organizasyon yapilacak hareketin dogasina gore degisir.

    mesela yurume (g) icin sirasiyla, tekmeleme (a), yuvarlanma (b), ulasma/uzanma (c), emekleme (d), destek almadan oturma (e), ayakta durma (f) gibi adimlarin, birbirleriyle birlestirilerek ve birbirine entegre olarak gelismesi gerekir. gercekten on numara bir anlatim oldu.

    da, demek istedigim su: yurumeye giden yolda tekmelemeyle baslayan gelisimde, bebek once ayaklarin birbiriyle koordinasyonunu saglayacak, bunu yapmaya basladiktan sonra yuvarlanmayi ogrenmesi lazim, ki komik gelse de bunun icin gogus, bel ve boynu calistiran kaslarin guclenmesi lazim. tekmelemeyle yuvarlanmayi birlestirerek (a+b) bunlari el hareketleriyle de koordine etmeli. bundan sonra emeklemeye gecebilmesi icin once bir amaci olmali, burada bebegin motivasyonuna da rol dusuyor, zira bir seye uzanmak (c) istemesi lazim ki normal gelisim surecinde bu motivasyon gorulmeli zaten, ve bir seye uzanabilmek icin kollari ustunde kontrolu olmasi, ve gorsel alani icindeki objeleri secebilmesi, ve daha sonra da kol hareketiyle gorsel alan koordinasyonunu yapabilmesi lazim. bunlari birlestirince (a+b+c=d) emeklemeye geciliyor.

    emeklemeden yurumeye gecisteyse, emeklemeden (d) oturmaya (e) gecis surecinde yine kafaya giden kaslar ve gogus kaslari ustunde kontrol saglamasi lazim, bunlari yine bir cok farkli kasi calistirip birlestirerek ayaga kalkmayi basariyor (d+e=f). ayaga kalkma sureci ve kalkabildikten sonra da dengeyi saglamayi ogrenme zorlu bir surec, zira vucuttaki en buyuk parca kafa (ergenlige kadar da kafa yetiskine gore daha buyuk) ve bu yuzden ayakta durmaya calisirken sikca dengenin bozulmasina ve bebegin kic ustu yere dusmesine sebep oluyor. bu nedenle ayakta durmayi becermesi icin emekleme ve oturmayi iyice gelistirip, ayni zamanda bacak kaslarinin yeterince guclenmesini beklemesi gerekiyor, ve bebek tum bunlari koordine ederek ve birlestirerek (d+e+f=g) yurumeye basliyor. burada sosyal ogrenme, yani anne baba destegini de atlamayalim; surekli olarak farkli objelere ulasmasi icin tesvik edilen, bu cerecevede oyunlar oynanan ve koltuk altindan tutulup yurutulen cocuklar genelde daha cabuk yuruyorlar.

    aslinda bu hareketlerin buyuk cogunlugu dengeyi saglamakla alakali, ki dengeyi saglama her bir hareket icin ayri ayri ogreniliyor; yani desteksiz oturup yana yuvarlanmadan durabilen ya da yine yuvarlanmadan yuz ustu dusmeden emeklemeyi basaran bebek ayaga kalkmak icin en bastan ve eski becerilerin yardimiyla ancak dengeyi yeniden kesfederek ayakta durmayi basariyor (d+e=f), zira bu yeni beceri icin farkli donus pozisyonlari ve calisan farkli kas gruplari var. yurume icin de yine ayni minvalde, dengenin en bastan saglanmasi(d+e+f=g) ve adim atmayi ogrenmek gerekiyor ki, yurumeye yonelik motor gelisim icin onemli olan seylerden biri de ilk bir yas icinde gorulen adim atma refleksi*. bu refleksi 6-7 aylik bir bebegi koltuk altlarindan tutup ayaklarini bir yuzeye degdirdiginizde gorebilirsiniz, normal motor gelisim sureci icinde sirayla bir bacagini one atarak yurumeye calisacaktir.

    kisaca, bu belki gorseller olmadan sikan, ama aslinda insanlik icin buyuk bir adim olan motor gelisim teorisidir.
hesabın var mı? giriş yap