hun

• insan veya halk anlamına geldiği söylenir. doğru mudur? muhtemelen ve ikincil anlamlandırma bakımından, evet...
  
  #14859863 numaralı entry'de ülgen adının "kuvvetli" anlamını muhtemelen bir tanrının adı olmasından sonra kazandığını söylemiştik. benzer bir durum hun sözcüğü için de geçerli olabilir. daha açık şekilde söylersek, hun sözcüğü insan veya halk anlamında yaratılmış olmaktan ziyade, bir kavmin adı olduktan sonra insan veya halk anlamında kullanılır olmuştur.
  
  sözcüğün ilk ve gerçek anlamını görmek için, bir okuma hatasını düzeltmek gerekir.
  
  öncelikle, baştaki "h" harfinin doğal olarak "k" olması gerektiğini söyleyebiliriz. hatun-katun, hangi-kangı örneklerindeki gibi...
  
  şimdi türk dilindeki o ve u seslerine gelelim. türklerin o ve u seslerini aynı tamga ile yazdığını biliyoruz. bunların okunuşu nasıl olmalıdır?
  
  bir sözcükte hem o hem de u sesi varsa, önce o sesi gelir.
  
  bir sözcükte iki tane o (u) tamgası varsa, bunların ikisinin de "u" olması mümkündür. ama genellikle birincisi "o", ikincisi "u" olur. bunu da son olarak "budun" sözcüğünün "bodun" olarak kabul edilmesi gerektiğinde gördük.
  
  eğer sözcük tek heceli ise... asıl mesele burada. türk ağız yapısında tek hecelerde de ilk heceler gibi "o"ya bir yatkınlık vardır. o hâlde, yanılgıya düşmemek için temkinli davranmak gerektiğini kabul ettikten sonra, bu sözcükleri "o" ile bir denemek gerektiğini söyleyebiliriz.
  
  bu şekilde bakarsak, hun sözcüğünün yerine de "kon" sözcüğünü koyabiliriz.
  
  peki koñ nedir? bildiğimiz "koyun"dur. orkun yazıtlarında geçen şekli ile...
  
  enteresan... uzun zaman sonrasına gidelim. akkoyunlu ve karakoyunlu devletlerini düşünelim.
  
  şimdi geri gelelim. hunlar parçalandıktan sonra bir süre hunların batı topraklarına hakim olan ak hunları gözümüzün önüne getirelim.
  
  sanırım bu bize bir fikir verecektir.
  
  işin özü, mesele tartışmalı olsa da, hun sözcüğünün orijinal okunuşunun koñ şeklinde olması ve anlamının da "koyun" olması, ciddi bir ihtimaldir.
  
  ilginç bir ayrıntı olarak: (bkz: #17126836)
  
  düzenleme ve ek: (bkz: koyun/@sarissa)