tartuffe

• molier'in 1664'te sahnelenen oyununun ana karakterinin ismi olan bu kelime, kahramanın görünüşte dindar fakat gerçekte bir sahtekar olmasından dolayı günümüzde fransızca'da “ikiyüzlü” anlamında kullanılmaktadır.
  
  eserde ikiyüzlülüğün dindarlık üzerinden yapılmasını seçen molier, amacına ulaştıktan sonra kendini sağlama almayı da unutmamaktadır. bu amaçla elmire’nin kardeşi olan cleante, moliere’in oyuna özellikle yerleştirdiği bir tiptir. zira, tartüffe iki yüzlü bir tip olarak tasvir edilmekle birlikte bunu dindarlık maskesi altında yapmaktadır. bu durumda dindarların rencide olup kendisine tavır alması, belki de kilisenin sert tavrını düşünüldüğünde bunu yapması mantıklı görünmektedir. burada cleante ortaya çıkmakta ve tartüffe’ün yaptıklarından dolayı dine ve dindarlara karşı izleyicilerde oluşabilecek şüpheleri giderecek açıklamalar yapmaktadır. orgon’un tartüffe’ün yaptıklarından dolayı dindarlara laf atması üzerine o devreye girmekte ve bunun dinle bir alakası olmadığını, iki yüzlü bir insanın dindar maskesi takınmasından dolayı gerçek dindarlara söz söylenemeyeceğini izah etmektedir.
  
  moliere’in oyunda hizmetçi olan dorine’e bu kadar önemli bir rol yüklemesi de anlamlıdır. zira çok iyi eğitimli ve soylu kişilerin anlayamadığı ve çözemediği bir düğümü dorine çözmeye çalışmaktadır. hayata dair bu kadar net bir gerçeği ve pratik bir şekilde çözümünü anlayamayan soylular karşısında halk tabakasından basit bir insanın olayların iç yüzünü bu kadar rahat görmesi, moliere’in topluma ince bir eleştirisidir.
  
  kitabı okurken dikkatimi en çok bu iki husus çekti. ne bileyim sanki molier, zenginler ve kiliseyle bir yandan dalgasını geçerken bir yandan da kendini sağlama almaya çalışıyor gibiydi. pis bir uyanıklık sezdim kendimce.