düşükler yassıada'da

• yassiada'da yaptirilmayan savunmalar isimli maalesef eksi sozlukte yer bulamamis kitapta bu filmin ada sakinlerini ada'ya getirdikten yaklasik `4 (dort) ay sonra` cekildigi iddia edilmektedir. kitaptan ilgili kismin alintisi soyledir;
  
  "- celal bayar intihara tesebbus ediyor
  
  1960 yilinin haziran ayinda yassiada'ya yerlestirilmeleri tamamlanan saniklar yeni hayatin sartlarina kendierini hazirliyor, adada tam bir askeri disiplin hukum suruyordu. saniklar, koguslara yerlestirilmis, aileleriyle gorusmeleri kesin olarak engellenmisti.
  kurulan sorusturma komisyonlari, tek tek ifadelere basvuruyor, bu arada cuvallar dolusu ihbar mektubu, gorevliler tarafindan taramadan geciriliyordu.
  25 eylul 1960 cuma gunu eski cumhurbaskani bayar, tutuklu bulundugu odanin banyo dairesinde belindeki kemeriyle intihara tesebbus ediyordu. sabah, banyo dairesinde, koma halinde bulunan bayar, tibbi mudahaleyle kurtariliyor, sagligina kavustuktan sonra sunlari soyluyordu:
  "doktorlar, vazifelerini yaptilar, beni kurtardilar. tesekkur ederim. fakat, kurtarilmak istemiyordum. sizlere de zahmet oldu."
  milli birlik komitesi sozcusu tarafindan ayni gun kamuoyuna aciklanan bayar'in intihar olayi, senaryo bir fotograf ve film cekiminden kaynaklaniyordu.
  ordu foto-film merkezi^*, saniklarin yassiada'ya getirilisi ve oradaki yasantilarini yansitan film ve fotograf cekimiyle gorevlendirilmisti. ancak, saniklar yassiada'ya getirilirken cekim unutulmus, yaklasik dort ay sonra bu sahne eski cumhurbaskani, basbakan, genelkurmay baskani, bakanlar ve milletvekillerine yeniden yaptirilmisti. bir film sahnesi icin adeta zoraki "bayramlik kiyafet" giydirilir gibi donatilan saniklar hucumbotlara bindiriliyor, sonra tekrar indirilip, asker fotografcilarin ve kameramanlarin onunden resmi gecit yapiyorlardi.
  bayar, bu figuranlik olayini icine sindirememis ve belindeki kemeriyle hayatina son vermek istemisti. bu olay, saniklarin guvenlikleri konusunda yeni ve kati onlemler alinmasina sebep olacakti.
  bayar'in intihar tesebbusunden bir ay sonra, 25 ekim 1960 sali gunu, ordu foto-film merkezi tarafindan hazirlanmis olan dusukler yassiada'da filmi vizyona giriyordu. ilk defa istanbul'un yeni melek, lale, cemberlitas, sehzadebasi, sureyya ve hale sinamalarinda halka gosterilen film, daha sonra tum anadolu ve trakya sinemalarina gonderilip, zorunlu olarak gosterime sunulacakti.
  bu olaydan bir sure sonra burhan apaydin, saniklar icin "dusuk" sifati kullanilmasina itiraz ediyordu. bassavci egesel ise bunu hakaret amaciyla kullanmadigini ileri surup, "dustukleri icin kullaniyorum" diyordu."
  
  kaynak: yassıada'da yaptırılmayan savunmalar, 4. baski dogan kitap, syf 37-38 - hulûsi turgut.
  
  hali hazirda kitap hakkinda bir iki kelam bile edilmemis olmasi gariptir. daha da garibi bu filmin akibetinin su an icin bilinmemesidir. muhtemelen ordu arsivlerinde duruyordur. baska arsivlerde var midir, buna erisim saglamak mumkun mudur o ise bilinmezlerde. imkan olsa da gorulebilse keske (bilen veya boyle imkan saglayabilenler varsa, bir sekilde haberdar ederse mesut bahtiyar olurum).