sema ayini

• insanın kemalat yolunda geçirdiği evreleri sembolize eden mevlevi ayini.
  bu manevi kademeleri geçiş yani sema ayini denilen insanın yolculuğu altı bölümden meydana gelir
  1) hz. muhammet'in vasıflarından bahis eden ve onu öven "nat-ı şerif" okunması. bu nat'ın güftesi mevlâna'ya, bestesi ise 17.yy'ın en önemli bestekarlarından biri olan buhurizade mustafa ıtri efendi'ye aittir.
  2) kudüm sesi. yaradılışın başlangıcı olan allah'ın kâinata "ol" emrini ifade eder.
  3) ney taksimi. bu taksim icra edilecek ayin-i şerif'in makamında olup her şeye can veren nefesi sembolize eder.
  4) sultan veled devri. semazenlerin birbirlerine selam vererek üç defa tekrarlanan dairevi yürüyüştür. bu cana canın selamıdır. birinci dönüş semazenin hakkı bilmesi, ikinci hakkı görme, üçüncü ise yaradana ulaşıp hakikate varmayı temsil eder.
  5) sema ayini. selam denilen dört kısımdan meydana gelir. her selam sonunda semazen kollarını göğsünde çapraz bağlayarak görünüşüyle bir'i temsil eder, bu duruş yaratıcının birliğine şehadettir.
  
  1.selam. insanın bilgiyle hakikat'a doğarak allah'ı ve kendi kulluğunu idrak etmesidir.
  2.selam. insanın yaradılıştaki azameti anlayarak, allah'ın büyüklüğü ve kudreti karşısında hayranlık duymasıdır.
  3.selam. hayranlık duygularının aşka dönüşmesi ile, aklın aşka kurban oluşudur. teslimiyettir, vuslattır, sevgilide yok oluştur, yani tasavvuftaki "fenafillâh " mertebesine ulaşmadır. aynı budizmdeki nirvana gibidir.
  4.selam. semazenin manevi yolculuğunu tamamlayıp, kaderine razı olarak yaradılıştaki vazifesine, kulluğuna dönüşüdür. artık semazen aklı, fikri, aşkı ve duyguları ile allah'ın tüm kitaplarının, peygamberlerinin ve yaradılışın hizmetkarıdır.
  
  6) sema ayini, kur'an okunması bilhassa bakara suresi 2/115 "ve lillâhil meşriku vel mağribu, fe eynema tüvellu feseme vechullah, innellahe,vasi'un alim......doğu da batı da allah'ındır. hangi tarafa dönerseniz allah'ın yüzü oradadır. çünkü allah her şeyi, her yeri kaplar, geniştir, alimdir" ayetinin ve inananların ruhları için fatiha suresinin okunmasıyla son bulur.