birinci dünya savaşı gazilerinin anıları

• mehmet öztürk
  biga - gürçeşme köyü'nden
  
  10 senede geldim askerden. ilkin çanakkale'de girdim savaşa. topçuydum. sonra çanakkale'yi geçemeyince kafir arabistan'a kıvrıldı. bağdat yanlarına gittim. ingilizle boğuştuk o tarafta da. sonra fransızlarla adana yanında çarpıştık. en sonra da haymana taraflarına gelip yunan'ın peşine düştük..
  1310 (1894) doğumluyum. 87 yaşına bastım.
  
  çanakkale'de topçu ayırdılar beni. 5.bölüğe düştüm.üç gün sonra geçirdiler bizi karşı yakaya. arıburnu tarafına, zığındere'de üç ay topların başındaydım. üç ay ateş ettik düşmana. ne boğazdan geçebildi, ne karadan. geri gitti.
  
  biz topları akbaş iskelesine indirdik. bir vapura yüklendik. istanbul'a geldik. toplar tamir oldular. tekrar bir vapurla izmir'e gittik. izmir'den trene topları, mandaları yükledik. konya ulukışla'da indirdik trenden. koştuk mandaları toplara. tarsus'a geldik. tekrar trene yüklediler bizi... 4 topumuz var.15'lik ağır obüs. neyse uzatmayalım. bağdat yakınlarına sokulduk. daha da ileri gittik. iran topraklarına filan girdik galiba...kut'ül amara denilen yerlere vardık.
  
  ingiliz'e karşı veriyoruz ateşi. o da bize atıyor mermiyi. bir mermi geldi...ingilizlerden toplardan ikisi işe yaramaz hale geldi...8 arkadaş da şehit oldu yanımızda. ben ve ali çavuş kaldık topların başında.
  
  bozulduk. geri çekiliyoruz. ingiliz de arkamızdan geliyor. başka topların tekerleklerinden buluyoruz takıyoruz bizim toplara öyle çekiyoruz geriye. bağdat'a geldik. bağdat2ın yanında bir yer var, samara dedikleri.
  
  samara'da toplandık. o gece bağdat yandı. cephanelikleri ateşe vermiş ingilizler. sonra musul'a geldik. musul'da toplar tamir edildiler. hadi bakalım kürt harbine. 7 ay durduk kürtlerin karşısında. kürtler musul'a doğru kaçtılar. musul'a geldik. musul'da terk-i silah oldu. silahları bıraktık. toplayıverdi ingiliz bizi önüne.- .. nusaybin'e kadar getirdi.
  
  nusaybin'de ali ihsan paşa'yı ingilizler esir aldılar. 5. ordu kumandanıydı. nusaybin'de trenin üzerine çıktı. bir nutuk verdi ali ihsan paşa. alay kumandanımız vardı. kenan bey , albaydı. ali ihsan paşa dedi ki:
  -"kenan bey, bu asker sana teslim. diyarbakır, urfa, mardin, elazığ bu arada bu askeri salmayacaksın. beni ingilizler sınır çizmek için götürüyorlar. ben gene geleceğim. biz koştuk mandaları toplara diyarbakır'a gittik. 1,5 sene durduk diyarbakır'da. yunan da o sıralarda çıktı izmir'e. fransızlar adana'ya çıkmışlar. biz adana tren yolunu fransızlarla sınır yaptık. 1,5 sene ateş yaptık fransız'a oralarda.
  
  fransız cephesinden hep gece gitmek üzere bir ayda ankara'ya geldik.
  topları getiriyoruz ankara'ya. gündüzleri gidemiyoruz. yunan'ın tayyaresi görmesin diye gece gidiyoruz. o zaman yol filan yok. ali ihsan paşa'nın fırkasından 350 kişiyiz. ankara'ya 1 saat kalmış artık. yakınlaşmışız. deliktaş dedikleri bir köye varmışız.
  
  yüzbaşımız hasan tahsin bey, bursalı rıfat efendi vardı. rıfat efendi mülazım-ı evvel'di.o köyden bir süvari yolladık ankara'ya. köyde kadınlar bize börekler, çörekler getirip karınlarımızı doyurdular. kadının biri geldi bizim yüzbaşıya;ben de yüzbaşının yanındaydım.
  
  -efendi, bu bizim halimiz ne olacak ? diye sordu.
  yüzbaşı da
  -ne olacak kadın? dedi.
  kadın başladı konuşmaya:
  -bizim adamlarımızı aldılar, gittiler. düşman da hep bu tarafa geliyor. öte gitmiyor.
  haymana'nın üstünden de düşmanın top sesleri geliyor. "güüürrr, güüürrr" diye"
  yüzbaşı, kadına bizi gösterip dedi ki :
  -bugün dinleyin yarın ötemez yunan'ın topları
  kadın sordu yüzbaşı'ya:
  -neden?
  yüzbaşı bizi gösterdi eliyle kadına:
  -bu askeri görüyor musun? çanakkale harbindendir bunlar...8 senelik hepsi. arabistanı kıvrandı bu asker.katiyen gelemez yunan.
  
  ankara'ya gönderdiğimiz süvari geldi. çıktık yola. mandalarla gidiyoruz. sabahleyingirdik ankara'ya. marşlar söyleyerek istasyona varıyoruz.
  
  "ankara'nın taşına bak
  gözlerimin yaşına bak
  ankara'nın dardır yolu
  yunan almış sağı-solu
  gelsin kemal paşa kolu"
  korku nedir? içimizde bilinmez
  kanlı yazı alnımızda silinmez
  biz var iken, ankara'ya girilmez."
  
  böyle marşlar söylüyoruz. istasyonda bulunanlarda bizi alkışlıyorlar.
  atatürk orada başımızdaki kenan bey'e dedi ki:
  -asker saat 10'a kadar serbest. saat 10'da tren gelecek.sıçancık istasyonunda inecekler. haymana'nın çulluk köyüne toplar kurulacak. sabahleyin ateşe başlayacaklar.
  o sırada birçok kadın geldiler. kimileri yaralı, kimisinin memeleri kesildi. savaştepeli arkadaş var yanımda benim.
  kara fatma dedikleri bir kadınmış o gene.
  çıktı biri trenin üstüne konuşuyor.
  
  biz onu yüzbaşı filan sanmıştık. yaralı kadınları eliyle göstererek:
  "şu kadınların haline bakın. çanakkale'nin biga denilen yerinden beri bu yunan böyle yapıyor. bu kadınların kimisi anneniz. kimisi bacınız yerine. bunları gördünüz ona göre, cepheden geri dönecek olanı, paşa da olsa vuracaksınız," dedi.
  
  o gece biz çulluk köyüne gidip topları kurduk. sabahleyin başlayıverdik ateşe. anam!anam!anam! üçüncü gün saat 8 sıralarında yunan kaçmaya başladı. sakarya nehrinden sığamıyor geçmek için. bütün koşulu beygirlerini köprü yapıyor geçmek için nehirden. biz de polatlı istasyonunun oradan geçtik. yunan geçtikten sonra birinci köyü yaktı. "yanık köy" koyduk adını o köyün biz de. yakıp kaçıyor yunan. biz hem gidiyoruz arkasından, hem ateş ediyoruz toplarımızla. ağır obüs bizim toplar. adi ateş yapıyoruz, 45 okka mermileri var.
  
  afyon'a gelince dayandı gavur. kuvvetimiz yetmedi. bir sene durduk afyon köylerinde. karadilli, arızkaya, göçenli, kılıçkaya, akşehir taraflarında bir sene durduk.
  
  sene geçti. bir sabah hücuma başlayacağız. topları doldurduk....afyon kalesi'nde yunan'ın topu var.
  
  biz ali ihsan paşa cephesindeyiz. dumlupınar cephesinde. biz topçuyduk dedim ya! atatürk hiç sakınmazdı bizden. yanımıza gelirdi. o sabah gene bizim yanımızdaydı. öteki büyük paşalar da vardı. çakmak, karabekir, inönü.
  
  fevzi çakmak atatürk'e dedi ki:
  -mustafa, ben sabah namazını kılsam,
  atatürk de:
  -hay hay paşam kılın. birazdan başlayacağız ateşe, bir daha kılamazsın.
  fevzi çakmak ayrıldı namaz kılmaya gitti. bizim 2 ağır obüs topumuz var . yanımızda başka bölükte de 2 tane 7,5'luk top vardı. sonra o 7,5'luklar inönü tarafına gittiler.
  toplar hazır mı? hazır dedik. gün ışıyordu. başlayıverdik ateşe. bir atış, ardından bir daha... yunan'ın afyon kalesindeki topu sustu. öyle haber geldi. başımızda yüzbaşı kemal bey vardı. sonra o menemen bağlarında şehit oldu.
  
  dürbün elinde söylerdi mesafeyi...sektirmezdi.
  yunan'ın afyon kalesi'ndeki topunu benim topun ikinci mermisi susturdu.
  kumandanlarda yanımızdaydı. atatürk, yüzbaşı kemal bey'e dönüp dedi ki:
  -bravo be. madalya yaz çavuşa!
  ilk madalyayı ben aldım. atatürk verdirdi benim madalyamı.
  14 günde izmir'e indik. izmir'de vapurların üzerleri tütün dizileri gibi yunanlı doluydu. denizin üzeride şapka...vapur mu yeter onca yunan'a....defoldular...gittiler. sonra biz manisa,bursa,bandırma'dan geçtik. izmit'e dayandık. ben izmit'ten teskeremi aldım.
  
  5. fırka, 8. alay,2.tabur, 5. bölükteydim. atatürk, grup kumandanıydı arıburnu'nda. bizim topların da yanına gelirdi. orada tahsin bey vardı. yüzbaşımızdı. atatürk ona derdi ki:
  -maşallah, maşallah tahsin bey, bunlar öğrenmişler.
  afyon kalesine attığımız zaman yüzbaşı kemal bey şöyle emir vermişti. ben de nişancıydım, topun başında.
  "mesafe 4600, 5. barut hakkı, dane, doğru."
  emir buydu. ikinci mermide kaledeki topu sustu yunan'ın.
  sonra bize döner:
  ,-mermiyi şöyle yapın, kolunuzu dayayın da öyle koyun. korkmayın, bir kere korku getirirseniz yüreğinize, hep korkarsınız. korkmayın, diye konuşurdu.
  çanakkale harbinde zığındere'de üç ay ateş yaptık...düşman zırhlıları vardı dış denizde...denizin üstü kasaba gibiydi...gemi doluydu.
  
  arabistan'dan mandalarla çekip gelirdik toplarımızı. haymana'ya geldik. maraş'ta da kaldık biz, fransızlar'a karşı. o yüzden maraş fırkası da derlerdi bizim fırkaya.
  
  seferberlikte 80 kişi kadar gitti bizim köyden. ben arabistan'a gittiğim için geç geldim köye. çanakkale'de kırıldı bizim bu köyden gidenlerin çoğu birkaç kişi gelmişler...onlar da ya kolu yok...ya bacağı...
  
  üç aylık evliydim askere giderken 10 sene sonra geldim köye. beş kız, bir erkek çocuğum oldu. sonra oğlumu öldürdüler. madalya maaşı. yaralanmadım. nine öleli çok oldu. gözlerimin birisi hiç görmüyor. birisini ameliyat ettirip açtırdım. o biraz görüyor. öteki hiç görmüyor. çanakkale'ye 18 mart'a çağırıyorlar...gidemiyorum ki...gözler görmüyor...nasıl gideyim...