anarşizm vs sosyalizm

• aslına bakılırsa gereksiz ve temelsiz bir karşılaştırmadır. komünizm ve sosyalizm, aslen anarşizmin kulu kölesidir. sosyalist sistem komünist sistemin, komünist sistem ise anarşist sistemin, yani sistemsizliğin oluşturulmasında sadece birer adımdır. proudhon, bakunin ve kropotkin'de sosyalizm ve komünizm tamamen araç olarak ortaya çıkar. anarşizmin sosyalizmle karşılaştırılmaması gerekir. zira sosyalizm en alt basamaktır ve anarşizmden uzaktır aslında. komünizmle de karşılaştırılmamalı tabi. anarşizmin amacı devleti yıkmaktır, ya da şöyle diyelim, "devlete ihtiyaç duyulmayacak, iktidarsız bir toplum düzeni" kurmaktır. sosyalizm ve komünizm ise birer devlet modelidir.
  
  fakat maalesef, 1800'lü yıllardan beri süren girişimler, sosyalizmi ve komünizmi bir amaç ve "arzulanan bir devlet modeli" olarak görmüştür. marx'ta yine "ara evre" olarak anılan bu iki sistem, lenin ekolüyle birlikte amaç olmaya başladı. ama belki de lenin ve hatta troçki, sistem düzgün ilerleseydi bu sistemlerin anarşizme varması gerektiği düşüncesine geri dönüş yapacaklardı. bunu tabi kesin olarak bilemiyoruz. zaten lenin, bir çok eser vermiş olsa da, hastalıktan ve zamansız öldüğü için söylemek istediklerini tam söyleyememiş gibidir. velhasıl, sosyalizm ve komünizm anarşizmin savaşçılarıdır. ama zafer günü anarşizm, ikisini de kurban edecektir. asıl mücadele devletle anarşizm arasındadır, ve karşılaştırma şöyle olmalıdır:
  
  (bkz: anarşizm vs devlet)