kronolojik tutarlılık teorisi

• bir bilginin, mesela topu topu bir asırlık ömrü olan kuantum fiziğinin, varolmadan önce bir konuya açıklama getirmesi, mesela kronolojik tutarlılık diye bir şey yoktur demesi ki zaten konusu dışıdır, olası değildir der teori.
  
  zamanın ne oldugu, akıp akmadığı, akıyorsa yönü olup olmadığı, bunlar tartışmalı ve kısmen de fizik dışı; fizikçilerin çokça yanıldığı da görülmüş sağ duyuları ile cevap verdikleri sorular. fizikle alakalası ise belki görelilik anlatısı ve onun gösterimi sayılabilecek minkowski evreni kavramı üzerinden kurulabilir; bu şekliyle zaman, konum gibi bir koordinat olur ve nasıl ki güneşten henüz yola çıkmış bir fotonu gözümüze ulaşmadan - yani konumu bizimkine yaklaşmadan - algılayamazsak henüz olmamış bir olayı da - yani zamanı henüz bize ulaşmamış bir gerçekliği de - etkiliyemeyiz.
  
  zamanda yolculuk ise fizikte bilim kurgu filmlerinde oldugundan farklı bir şey anlatır; bir cismin zamanda yolculuk yapması teorik olarak o cismin bir ucunda zamanın genişlediği bir çift eş konum noktası arasında gidip gelmesi ile mümkündür. yani öyle bir delik olmalı ki bu deliğin bir ucundan diğerine gitmek hemen hemen hiç zaman almamalı ve uçlarından birinde zaman genişlemiş, yavaş akmış, geçmek bilmemiş olmalı.
  böyle bir konum çiftine sahipseniz ve uçlardan birini de misal salı sabahı bir notron yıldızının yanına koymayı başarabildiyseniz deliğin bu ucunda şu anda oldugu gibi cuma iken pulsara yakın ucunda muhtemelen henüz salı kuşluk vakti yaşanıyordur ve sizlerin de farkettiği üzre deliğin bu ucundan girip öbür ucundan çıkarak çarşambayı perşembeyi tekrar yaşayabilirsiniz - ki bana sorarsanız değmez. işte kronolojik tutarlılık teorisi tam da bu noktada sunu söyler: "arkadaşım, şimdi sen bu delikten geçtin, tekrar salı gününe geri döndün, sonra atladın uzay mekiğine dünyaya kadar geri geldin, tam evden içeri girerken kendinle çarpıştın ve diğer sen düşüp beyin travmasından öldü; kurtdeliğinden içeri de hiç giremedi. hah, işte bu olmaz, için rahat olsun."