wal-mart

• financial times'ın haberine göre migros'un yüzde 80 hissesini almak üzere bc partners ile görüşmeye başlayan şirket. henüz bir teklif sunulmamış. mustafa kalkandelen bu yılın başında "wal-mart iki yıl içinde türkiye'ye gelecek" demişti. migros'un yüzde 20'si halka açık. financial times'taki haberden sonra bugün migros hisseleri imkb'de en çok işlem gören hisse oldu. wal-mart'ın abd'de 12 taksitle peşin fiyatına tabut bile sattığı düşünüldüğünde bim, dia, metro, a-101 gibi benzerlerinin neler yapacağı, dengelerin nasıl değişeceği gerçekten merak konusu. tabut demişken, vasiyetinde gömülmek yerine yakılmayı istediğini belirtenler için "yakıldıktan sonra geriye kalan küllerini saklamak üzere kullanılan özel vazolar" da satıyor. wal-mart'ın türkiye'ye girişinin tüketici açısından iyi olup, olmayacağı da tartışmalıdır. zira wal-mart'ın kendisi tartışmalı bir şirkettir zaten. yıllardır wal-mart'ın türkiye'ye geleceği konuşulur, sektörü takip edenlerin iyi bildiği gibi. eskiye ait şöyle bir yazı vardı:
  
  "wal-mart marketler zincirinin türkiye pazarına girişini protesto ediyoruz
  
  dünyanın en büyük perakende devi amerikan walmart türkiye'ye girmek üzere!...
  
  bu haberi halkımıza "yabancı sermaye ülkemize girecek, bize iş ve para getirecek" diye duyuranlara walmart'ın yapısını ve ülkemize girerse başımıza gelecekleri açıklamak şarttır:
  
  walmart, son rakamlara göre 256 milyar dolar cirosu olan dev bir market zinciridir. türkiye'nin toplam gayrisafi milli hasılasının 250 milyar dolar olduğu gözönünde tutulursa walmart’a şirket değil, "şirket süsü verilmiş devlet" dememiz gerektiği anlaşılacaktır.
  
  walmart'ın şirket parolası "always low prices", yani "her zaman düşük fiyatlar"dır. peki ilk bakışta biz tüketicilere pek cazip gelen bu düşük fiyatları nasıl sağlıyorlar?
  
  öncelikle; walmart rekabete inanmaz. en ucuz market olması, etrafında kendisinden ucuz fiyat verebilecek herhangi bir şirketi ayakta bırakmamasından ileri gelir. sadece son on yılda abd'de tam 25 süpermarket zinciriyle binlerce küçük esnafı yok etmiştir.
  
  walmart’ın bir özelliği de, çalışanlarına alenen kölecilik mantığıyla yaklaşmasıdır. sendikalı işçilerle asla çalışmaz. düşük ücretle çalıştıracağı sendikasız işçiler bulamazsa, ihtiyacı olan hizmetleri dışarıdan getirtir. çin'de, bangladeş'te, latin amerika'da kurduğu; çocuk yaşta köle işçilerin neredeyse bedava üretim yaptığı birçok tesisi vardır. özellikle kaçak işçilerle çalışmayı yeğler.
  
  tüm bu sebepler dolayısıyla, bir yere walmart girdiğinde bir süre sonra iflaslar, işsizlik ve tekelleşme başlar.
  
  walmart kırk yıldır amerikan orta sınıfında yarattığı nefret sayesinde artık yeni market açamaz hale geldi. az gelişmiş ülkelere yönelmesinin sebeplerinden biri de budur.
  
  abd'nin son iki başkanlık seçiminde cumhuriyetçi parti ve başkan bush’a en büyük maddi destek verenlerden biri de petrol şirketleriyle beraber walmart olmuştur.
  
  amerika'nın ırak işgali ve emperyalist politikalarına açık destek veren walmart'ın türkiye pazarına girmesi sadece ülke piyasasını sarsmayacak, ülkemizin ırak işgaline destek vermesi anlamına da gelecektir.
  
  1. wal-mart'ın gelişi türkiye pazarına büyük sekte vuracaktır.
  
  2. wal-mart'ın temel şirket prensibi rakiplerini tamamen yok etmektir.
  
  3. wal-mart'ın ülkemize gelmesi piyasada haklı rekabeti ortadan kaldıracaktır."
  
  (yukarıdaki bildiri bana ait değil, kim yazdı bilmiyorum. fakat böyle bir protesto olmuş. çünkü daha önceden de wal-mart türkiye'ye gelecek diye haberler çıkmıştı. aslında wal-mart türkiye'de mart ayında konfeksiyon işlerini yaptırmak için şirket almıştı: http://www.gazeteport.com.tr/…e-konfeksiyonla-geldi ve http://www.aksam.com.tr/…uitton-geldi--150666h.html . fakat perakendecilik için hiç gelmediler.)
  
  (bkz: wal-mart etkisi)