moral hazard

• türkce'ye ahlaki tehlike veya "ahlaki (istismar) riski" diye cevrilebilir.
  
  angloamerikan iktisat literatüründe "principal-agent problem" diye bilinen sorunun bir cesitidir. yani patronla onun hizmetkari arasindaki bilgi asimetrisinden kaynaklanan bir sorun. hizmetkar, patronunun verdigi bir görevi yerine getirmekle yükümlüdür ve bunun karsiliginda maddi veya manevi bir kazanc saglayacaktir. ancak patronun, hizmetkarinin her hareketini gözetleyebilme imkani yoktur. bunun bilincinde olan hizmetkar patronunun cikarina ters düsecek ama kendi cikarina uygun gelecek isler yapabilir, yapmakla yükümlü oldugu isleri savsaklayabilir.
  
  patronun hizmetkarinin ne yaptigini veya ne kadar efor sarfettigini gözlemleyememesinden dogan bu bilgi asimetrisi sorununa "moral hazard" (ahlaki tehlike) denmis. bu asimetriden kaynaklanan verimsizliklerin nasil önüne gecilebilecegini arastiran bir iktisat bransi "kontrat teorisi"dir. oyun teorisi ile de yakindan iliskili "moral hazard" sorununa sirket yönetimi babinda ilk defa deginmis ekonomistlerden birisi adam smith'dir.
  
  (bkz: corporate governance)
  
  ahlaki risk tasiyan iliskilerden bazi örnekler:
  
  patron - hizmetkar:
  
  firma hissedarlari - yöneticiler
  vergi ödeyen vatandas - politikaci, bürokrat, asker
  hasta - doktor, hastabakici
  banka - kredi alan kisi, firma, ülke
  riski sigortalayan sirket - sigortalanan kisi veya kurum
  müvekkil - avukat
  mevduat sigortasi garanti eden devlet - bankalar ve finans kuruluslari
  ev sahibi - komisyoncu, kiraci
  yatirimci - yatirim danismani, araci kurum, broker
  ebeveynler - babysitter
  ev, arazi/bina sahibi - mimarlar, ustalar, müteahhit firma