bişnev

• mesnevî'nin bir tür özetini teşkil eden ilk onsekiz beytidir:
  
  1-bişnev in ney çün hikâyet mîküned
  ez cüdâyîhâ şikâyet mîküned
  
  dinle, bu ney neler hikâyet eder,
  ayrılıklardan nasıl şikâyet eder.
  
  2-kez neyistân tâ merâ bübrîdeend
  ez nefîrem merd ü zen nâlîdeend
  
  beni kamışlıktan kestiklerinden beri feryâdımdan
  erkek ve kadın müteessir olmakta ve inlemektedir.
  
  3-sîne hâhem şerha şerha ez firâk
  tâ bigûyem şerh-i derd-i iştiyâk
  
  iştiyâk derdini şerhedebilmem için,
  ayrılık acılarıyle şerha şerhâ olmuş bir kalb isterim.
  
  4-herkesî kû dûr mand ez asl-ı hiş
  bâz cûyed rûzgâr-ı vasl-ı hîş
  
  aslından vatanından uzaklaşmış olan kimse,
  orada geçirmiş olduğu zamanı tekrar arar.
  
  5-men beher cem’iyyetî nâlân şüdem
  cüft-i bedhâlân ü hoşhâlân şüdem
  
  ben her cemiyette, her mecliste inledim durdum. bedhâl (kötü huylu)
  olanlarla da, hoşhâl (iyi huylu) olanlarla da düşüp kalktım.
  
  6-herkesî ez zann-i hod şüd yâr-i men
  vez derûn-i men necüst esrâr-i men
  
  herkes kendi anlayışına göre benim yârim oldu.
  içimdeki esrârı araştırmadı.
  
  7-sırr-ı men ez nâle-i men dûr nist
  lîk çeşm-i gûşrâ an nûr nîst
  
  benim sırrım feryâdımdan uzak değildir. lâkin her gözde onu
  görecek nûr, her kulakda onu işitecek kudret yoktur.
  
  8-ten zi cân ü cân zi ten mestûr nîst
  lîk kes râ dîd-i cân destûr nîst
  
  beden ruhdan, ruh bedenden gizli değildir.
  lâkin herkesin rûhu görmesine ruhsat yoktur.
  
  9-âteşest în bang-i nây ü nîst bâd
  her ki în âteş nedâred nîst bâd
  
  şu neyin sesi âteşdir; havâ değildir.
  her kimde bu âteş yoksa, o kimse yok olsun.
  
  10-âteş-i ıskest ke’nder ney fütâd
  cûşiş-i ışkest ke’nder mey fütâd
  
  neydeki âteş ile meydeki kabarış,
  hep aşk eseridir.
  
  11-ney harîf-i herki ez yârî bürîd
  perdehâyeş perdehây-i mâ dirîd
  
  ney, yârinden ayrılmış olanın arkadaşıdır. onun makam perdeleri,
  bizim nûrânî ve zulmânî perdelerimizi -yânî, vuslata mânî olan perdelerimizi- yırtmıştır.
  
  12-hem çü ney zehrî vü tiryâkî ki dîd
  hem çü ney dem sâz ü müştâkî ki dîd
  
  ney gibi hem zehir, hem panzehir;
  hem demsâz, hem müştâk bir şeyi kim görmüştür
  
  13-ney hadîs-i râh-i pür mîküned
  kıssahây-i ışk-ı mecnûn mîküned
  
  ney, kanlı bir yoldan bahseder,
  mecnûnâne aşkları hikâye eder.
  
  14-mahrem-î în hûş cüz bîhûş nist
  mer zebânrâ müşterî cüz gûş nîst
  
  dile kulakdan başka müşteri olmadığı gibi, mâneviyâtı idrâk
  etmeye de bîhûş olandan başka mahrem yoktur
  
  15-der gam-î mâ rûzhâ bîgâh şüd
  rûzhâ bâ sûzhâ hemrâh şüd
  
  gamlı geçen günlerimiz uzadı ve sona ermesi gecikti. o günler, mahrûmiyyetten ve
  ayrılıktan hâssıl olan ateşlerle arkadaş oldu –yânî, ateşlerle, yanmalarla geçti - .
  
  16-rûzhâ ger reft gû rev bâk nîst
  tû bimân ey ânki çün tû pâk nist
  
  günler geçip gittiyse varsın geçsin.
  ey pâk ve mübârek olan insân-ı kâmil; hemen sen vâr ol!..
  
  17-herki cüz mâhî zi âbeş sîr şüd
  herki bîrûzîst rûzeş dîr şüd
  
  balıktan başkası onun suyuna kandı.
  nasibsiz olanın da rızkı gecikti.
  
  18-der neyâbed hâl-i puhte hîç hâm
  pes sühan kûtâh bâyed vesselâm
  
  ham ervâh olanlar, pişkin ve yetişkin zevâtın hâlinden anlamazlar.
  o halde sözü kısa kesmek gerektir vesselâm.