metaetik

• dir gerek olarak kurulan etiğin öncesini araştırmak metaetiğin konusu içindedir. "dir'den gerekirin çıkarsanması olabilir mi?" sorusu ile başlar her şey. yani "insan öldürmemelisin." cümlesinin ön koşullarını sorgulamak ve uygun ön koşullar ile etiğin aslında değişken bir şey olamayacağı düşüncesinden ve etiğin ana hatlarını belirleme ihtiyacından gelir. tabiki de metaetik "suyun kaynaması için suyu, sıfır rakımda yüz derecede kaynatmalısın." gerek cümlelerini değil, daha çok normatif ve olgu cümleleri olarak varsaydığımız cümleler üzerinden yola çıkar. "insan öldürmemelisin." gerek önermesinin ön koşulu olarak verebileceğimiz biyolojik bir tanım da olabilir şayet bu ön koşulun tümdengelimsel olması da söz konusudur. "insan öldürmemelisin." dediğimizde bir ön koşul olarak "çünkü her türdeki her bir canlı kendi türünü devam ettirir." diye bir bulgu koyduğumuzda. bu da david hume'un etiğine ve epistemelojisine bir karşı çıkış niteliğinde düşünülebilir. bu ön koşulun bilimsel bir dayanak bulması zannımca çok kabul edilen bir görüş olmasa da. demet k. taşdelen'in yazdığı bir makalede max black'in tümdengelim etik önermelerine karşı geliştirdiği bir tutum vardır. şöyle ki
  
  --- "b açlıktan ölürken, a'nın bir sürü yiyeceği var; o halde a'nın b'ye biraz yiyecek vermesi gerekir" çıkarımını bir entimem olarak kabul edersek, çıkarımın geçerliliği daha iyi anlaşılır. sözünü ettiğimiz tümdengelim, örnek olarak şu şekilde geliştirilebilir: "b açlıktan ölürken, a'nın bir sürü yiyeceği var. a'nın b'ye yiyecek verip vermemesi durumlarının sonuçları arasındaki tek anlamlı fark, a'nın b'ye yiyecek vermesi durumunda b'nin doymasıdır. o halde, a'nın b'ye yiyecek vermesi gerekir." nitekim bu çıkarım makul etik kuramlarınca geçerli bir tümdengelim örneği olarak kabul edilecektir. ---
  
  tabi bunda da bireysel koşullar devrede olmak zorundadır. misal, a kişisinin o entimemi yapabilecek kavram bilincine sahip olması gerekir.
  bu konuda bir çok filozofun olduğu gibi searle'ün de bir takım çalışmaları vardır ve bence bunlar ihmal edilemeyecek çalışmalardır.